UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *pьrati 'bić, tłuc, uderzać, razić'

Znaczenie 'oczyszczać przy użyciu wody' wtórne, związane z dawnym sposobem prania przez uderzanie kijanką (Bor)

1. ubrania

Definicja

usuwać brud z tkanin w wodzie lub za pomocą środków chemicznych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

czyścić

Połączenia

pranie pościeli, ubrań
prać bieliznę, gacie, koszule, majtki, pieluchy, skarpety
prać w balii, w pralce, w wodzie; w temperaturze 60, 40... stopni
prać, sprzątać, gotować; pranie i prasowanie
balia, maszyna, tarka; płyn, proszek, woda; ubranie do prania; środki piorące

Cytaty

Każdy musi prać – choć wiem, że są tacy, którzy uważają, że nie muszą – zgadza się, prawie każdy musi prać.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 53. posiedzenia Senatu RP w dniu 14 września 1995 r.

Maszyna zaczęła posłusznie prać dywan, długimi ssawkami zbierać zanieczyszczenia z pościeli zmarłego, wreszcie opryskiwać zwłoki jakąś bezwonną substancją.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

Siostry zakonne prały pościel w zimnej wodzie, do kąpieli trzeba było gotować wodę w kotłach.

źródło: NKJP: Heroizm i miłosierdzie, Dziennik Polski - Proszowice, 2002-08-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	piorę	pierzemy
2 os.	pierzesz	pierzecie
3 os.	pierze	piorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prałem +(e)m prał	prałam +(e)m prała	prałom +(e)m prało	praliśmy +(e)śmy prali	prałyśmy +(e)śmy prały
2 os.	prałeś +(e)ś prał	prałaś +(e)ś prała	prałoś +(e)ś prało	praliście +(e)ście prali	prałyście +(e)ście prały
3 os.	prał	prała	prało	prali	prały

bezosobnik: prano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę prał będę prać	będę prała będę prać	będę prało będę prać	będziemy prali będziemy prać	będziemy prały będziemy prać
2 os.	będziesz prał będziesz prać	będziesz prała będziesz prać	będziesz prało będziesz prać	będziecie prali będziecie prać	będziecie prały będziecie prać
3 os.	będzie prał będzie prać	będzie prała będzie prać	będzie prało będzie prać	będą prali będą prać	będą prały będą prać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pierzmy
2 os.	pierz	pierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prałbym bym prał	prałabym bym prała	prałobym bym prało	pralibyśmy byśmy prali	prałybyśmy byśmy prały
2 os.	prałbyś byś prał	prałabyś byś prała	prałobyś byś prało	pralibyście byście prali	prałybyście byście prały
3 os.	prałby by prał	prałaby by prała	prałoby by prało	praliby by prali	prałyby by prały

bezosobnik: prano by

bezokolicznik: prać

imiesłów przysłówkowy współczesny: piorąc

gerundium: pranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pranie	prania
D.	prania	prań
C.	praniu	praniom
B.	pranie	prania
N.	praniem	praniami
Ms.	praniu	praniach
W.	pranie	prania

imiesłów przymiotnikowy czynny: piorący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	piorący	piorący	piorący	piorące	piorąca
D.	piorącego	piorącego	piorącego	piorącego	piorącej
C.	piorącemu	piorącemu	piorącemu	piorącemu	piorącej
B.	piorącego	piorącego	piorący	piorące	piorącą
N.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym	piorącą
Ms.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym	piorącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	piorący	piorący	piorące	piorące
D.	piorących	piorących	piorących	piorących
C.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym
B.	piorących	piorących	piorących	piorące
N.	piorącymi	piorącymi	piorącymi	piorącymi
Ms.	piorących	piorących	piorących	piorących

imiesłów przymiotnikowy bierny: prany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	prany	prany	prany	prane	prana
D.	pranego	pranego	pranego	pranego	pranej
C.	pranemu	pranemu	pranemu	pranemu	pranej
B.	pranego	pranego	prany	prane	praną
N.	pranym	pranym	pranym	pranym	praną
Ms.	pranym	pranym	pranym	pranym	pranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	prani	prani	prane	prane
D.	pranych	pranych	pranych	pranych
C.	pranym	pranym	pranym	pranym
B.	pranych	pranych	pranych	prane
N.	pranymi	pranymi	pranymi	pranymi
Ms.	pranych	pranych	pranych	pranych

odpowiedniki aspektowe: uprać , wyprać

Składnia

prać

CO + (w CZYM)

2. pięściami

Definicja

pot.

bić długo i mocno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	okładać
	hiperonimy:	bić

Połączenia

prać batem, pięściami
prać po pysku, po tyłku

Cytaty

[...] i w dodatku zamiast wyprowadzać pojedynczych chuliganów, zamaskowani „goryle” prali pałkami wszystkich, którzy nawinęli im się pod rękę.

źródło: Internet

Muzycy przez jakiś czas starają się nawzajem zagłuszyć, aż wreszcie, straciwszy resztki cierpliwości, odkładają instrumenty i wspólnie z gośćmi wdrapują się na mur i zaczynają prać konkurentów po pyskach.

źródło: NKJP: Aleksander Kaczorowski: Gazeta Wyborcza - Książki, 1997-03-12

Zaczął mnie prać od początku; tym razem wyłem wniebogłosy.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	piorę	pierzemy
2 os.	pierzesz	pierzecie
3 os.	pierze	piorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prałem +(e)m prał	prałam +(e)m prała	prałom +(e)m prało	praliśmy +(e)śmy prali	prałyśmy +(e)śmy prały
2 os.	prałeś +(e)ś prał	prałaś +(e)ś prała	prałoś +(e)ś prało	praliście +(e)ście prali	prałyście +(e)ście prały
3 os.	prał	prała	prało	prali	prały

bezosobnik: prano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę prał będę prać	będę prała będę prać	będę prało będę prać	będziemy prali będziemy prać	będziemy prały będziemy prać
2 os.	będziesz prał będziesz prać	będziesz prała będziesz prać	będziesz prało będziesz prać	będziecie prali będziecie prać	będziecie prały będziecie prać
3 os.	będzie prał będzie prać	będzie prała będzie prać	będzie prało będzie prać	będą prali będą prać	będą prały będą prać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pierzmy
2 os.	pierz	pierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prałbym bym prał	prałabym bym prała	prałobym bym prało	pralibyśmy byśmy prali	prałybyśmy byśmy prały
2 os.	prałbyś byś prał	prałabyś byś prała	prałobyś byś prało	pralibyście byście prali	prałybyście byście prały
3 os.	prałby by prał	prałaby by prała	prałoby by prało	praliby by prali	prałyby by prały

bezosobnik: prano by

bezokolicznik: prać

imiesłów przysłówkowy współczesny: piorąc

gerundium: pranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pranie	prania
D.	prania	prań
C.	praniu	praniom
B.	pranie	prania
N.	praniem	praniami
Ms.	praniu	praniach
W.	pranie	prania

imiesłów przymiotnikowy czynny: piorący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	piorący	piorący	piorący	piorące	piorąca
D.	piorącego	piorącego	piorącego	piorącego	piorącej
C.	piorącemu	piorącemu	piorącemu	piorącemu	piorącej
B.	piorącego	piorącego	piorący	piorące	piorącą
N.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym	piorącą
Ms.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym	piorącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	piorący	piorący	piorące	piorące
D.	piorących	piorących	piorących	piorących
C.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym
B.	piorących	piorących	piorących	piorące
N.	piorącymi	piorącymi	piorącymi	piorącymi
Ms.	piorących	piorących	piorących	piorących

imiesłów przymiotnikowy bierny: prany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	prany	prany	prany	prane	prana
D.	pranego	pranego	pranego	pranego	pranej
C.	pranemu	pranemu	pranemu	pranemu	pranej
B.	pranego	pranego	prany	prane	praną
N.	pranym	pranym	pranym	pranym	praną
Ms.	pranym	pranym	pranym	pranym	pranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	prani	prani	prane	prane
D.	pranych	pranych	pranych	pranych
C.	pranym	pranym	pranym	pranym
B.	pranych	pranych	pranych	prane
N.	pranymi	pranymi	pranymi	pranymi
Ms.	pranych	pranych	pranych	pranych

Składnia

prać

KOGO/CO + (CZYM) + (po CZYM)

3. z karabinu

Definicja

pot.

strzelać długo z broni palnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

strzelać

Cytaty

„Za murami miasta wypuszczali kura i prali do niego z czego się tylko dało” - tak niegdyś bywało, teraz strzelcy dają upust swej pasji z reguły na strzelnicach.

źródło: NKJP: (ma.w): Bractwo: reaktywacja, Nowiny Raciborskie, 2005-01-04

Zniżył się i prał z karabinu maszynowego tak, że liście topoli, pod którymi się schowaliśmy, gęsto spadały na ziemię.

źródło: Internet

Milczeć! - syknął sierżant. - Wy we dwóch do drzwi z tamtej strony domu. Jakby kto chciał uciekać, prać, nie patrzeć. Ty - dotknął piersi jednego chłopaka - zostaniesz przed domem. Reszta za mną. - Panie sierżancie, może by mi który dał peema - żebrał szeptem.

źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie - rocznik 20, 1957

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	piorę	pierzemy
2 os.	pierzesz	pierzecie
3 os.	pierze	piorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prałem +(e)m prał	prałam +(e)m prała	prałom +(e)m prało	praliśmy +(e)śmy prali	prałyśmy +(e)śmy prały
2 os.	prałeś +(e)ś prał	prałaś +(e)ś prała	prałoś +(e)ś prało	praliście +(e)ście prali	prałyście +(e)ście prały
3 os.	prał	prała	prało	prali	prały

bezosobnik: prano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę prał będę prać	będę prała będę prać	będę prało będę prać	będziemy prali będziemy prać	będziemy prały będziemy prać
2 os.	będziesz prał będziesz prać	będziesz prała będziesz prać	będziesz prało będziesz prać	będziecie prali będziecie prać	będziecie prały będziecie prać
3 os.	będzie prał będzie prać	będzie prała będzie prać	będzie prało będzie prać	będą prali będą prać	będą prały będą prać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pierzmy
2 os.	pierz	pierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prałbym bym prał	prałabym bym prała	prałobym bym prało	pralibyśmy byśmy prali	prałybyśmy byśmy prały
2 os.	prałbyś byś prał	prałabyś byś prała	prałobyś byś prało	pralibyście byście prali	prałybyście byście prały
3 os.	prałby by prał	prałaby by prała	prałoby by prało	praliby by prali	prałyby by prały

bezosobnik: prano by

bezokolicznik: prać

imiesłów przysłówkowy współczesny: piorąc

gerundium: pranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pranie	prania
D.	prania	prań
C.	praniu	praniom
B.	pranie	prania
N.	praniem	praniami
Ms.	praniu	praniach
W.	pranie	prania

imiesłów przymiotnikowy czynny: piorący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	piorący	piorący	piorący	piorące	piorąca
D.	piorącego	piorącego	piorącego	piorącego	piorącej
C.	piorącemu	piorącemu	piorącemu	piorącemu	piorącej
B.	piorącego	piorącego	piorący	piorące	piorącą
N.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym	piorącą
Ms.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym	piorącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	piorący	piorący	piorące	piorące
D.	piorących	piorących	piorących	piorących
C.	piorącym	piorącym	piorącym	piorącym
B.	piorących	piorących	piorących	piorące
N.	piorącymi	piorącymi	piorącymi	piorącymi
Ms.	piorących	piorących	piorących	piorących

Składnia

prać

(z CZEGO) + (do KOGO/CZEGO)

Frazeologizmy

coś wychodzi w praniu
coś okazuje się w praniu
coś wyszło w praniu
coś okazało się w praniu
ktoś pierze brudne pieniądze
ktoś pierze brudy
ktoś pierze mózg komu
pranie mózgu
pranie mózgów

Data ostatniej modyfikacji: 27.01.2014