UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ubierać

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ubieram	ubieramy
2 os.	ubierasz	ubieracie
3 os.	ubiera	ubierają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ubierałem +(e)m ubierał	ubierałam +(e)m ubierała	ubierałom +(e)m ubierało	ubieraliśmy +(e)śmy ubierali	ubierałyśmy +(e)śmy ubierały
2 os.	ubierałeś +(e)ś ubierał	ubierałaś +(e)ś ubierała	ubierałoś +(e)ś ubierało	ubieraliście +(e)ście ubierali	ubierałyście +(e)ście ubierały
3 os.	ubierał	ubierała	ubierało	ubierali	ubierały

bezosobnik: ubierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ubierał będę ubierać	będę ubierała będę ubierać	będę ubierało będę ubierać	będziemy ubierali będziemy ubierać	będziemy ubierały będziemy ubierać
2 os.	będziesz ubierał będziesz ubierać	będziesz ubierała będziesz ubierać	będziesz ubierało będziesz ubierać	będziecie ubierali będziecie ubierać	będziecie ubierały będziecie ubierać
3 os.	będzie ubierał będzie ubierać	będzie ubierała będzie ubierać	będzie ubierało będzie ubierać	będą ubierali będą ubierać	będą ubierały będą ubierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ubierajmy
2 os.	ubieraj	ubierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ubierałbym bym ubierał	ubierałabym bym ubierała	ubierałobym bym ubierało	ubieralibyśmy byśmy ubierali	ubierałybyśmy byśmy ubierały
2 os.	ubierałbyś byś ubierał	ubierałabyś byś ubierała	ubierałobyś byś ubierało	ubieralibyście byście ubierali	ubierałybyście byście ubierały
3 os.	ubierałby by ubierał	ubierałaby by ubierała	ubierałoby by ubierało	ubieraliby by ubierali	ubierałyby by ubierały

bezosobnik: ubierano by

bezokolicznik: ubierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ubierając

gerundium: ubieranie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ubieranie	ubierania
D.	ubierania	ubierań
C.	ubieraniu	ubieraniom
B.	ubieranie	ubierania
N.	ubieraniem	ubieraniami
Ms.	ubieraniu	ubieraniach
W.	ubieranie	ubierania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ubierający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ubierający	ubierający	ubierający	ubierające	ubierająca
D.	ubierającego	ubierającego	ubierającego	ubierającego	ubierającej
C.	ubierającemu	ubierającemu	ubierającemu	ubierającemu	ubierającej
B.	ubierającego	ubierającego	ubierający	ubierające	ubierającą
N.	ubierającym	ubierającym	ubierającym	ubierającym	ubierającą
Ms.	ubierającym	ubierającym	ubierającym	ubierającym	ubierającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ubierający	ubierający	ubierające	ubierające
D.	ubierających	ubierających	ubierających	ubierających
C.	ubierającym	ubierającym	ubierającym	ubierającym
B.	ubierających	ubierających	ubierających	ubierające
N.	ubierającymi	ubierającymi	ubierającymi	ubierającymi
Ms.	ubierających	ubierających	ubierających	ubierających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ubierany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ubierany	ubierany	ubierany	ubierane	ubierana
D.	ubieranego	ubieranego	ubieranego	ubieranego	ubieranej
C.	ubieranemu	ubieranemu	ubieranemu	ubieranemu	ubieranej
B.	ubieranego	ubieranego	ubierany	ubierane	ubieraną
N.	ubieranym	ubieranym	ubieranym	ubieranym	ubieraną
Ms.	ubieranym	ubieranym	ubieranym	ubieranym	ubieranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ubierani	ubierani	ubierane	ubierane
D.	ubieranych	ubieranych	ubieranych	ubieranych
C.	ubieranym	ubieranym	ubieranym	ubieranym
B.	ubieranych	ubieranych	ubieranych	ubierane
N.	ubieranymi	ubieranymi	ubieranymi	ubieranymi
Ms.	ubieranych	ubieranych	ubieranych	ubieranych

Pochodzenie

Z przedrostkiem u- od psł. *birati, *birajǫ; zob. brać I

1. dziecko

Definicja

zakładać ubranie lub osłonę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	oblekać, odziewać, przyoblekać, przyodziewać
	antonimy:	rozbierać
	hiperonimy:	zakładać

Połączenia

ubierać ciało, nieboszczyka, zmarłego, zwłoki; dziecko; lalkę
ubierać na cebulę

Cytaty

	Pamiętam, że ubierała mnie w kurtkę, jak wariata w kaftan bezpieczeństwa, szarpałem się, momentami miałem wrażenie, że jest z nami jeszcze ktoś trzeci [...]. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997
	Podczas gdy łowcy wraz z farmerami myli, ubierali i karmili Tomka, Allanowie troskliwie zajęli się małą Sally. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957
	[...] to oni myją i ubierają zwłoki, przywożą trumnę, zgłaszają zgon w urzędzie stanu cywilnego, ustalają termin pogrzebu z księdzem, z grabarzem. źródło: NKJP: Na wsi umierać, Dziennik Polski - Magazyn, 2004-01-22
	Kamień ma narysowane usta i oczy, leży na małej kanapie jak z domku dla lalek. Krśnakanti codziennie ubiera go i przyozdabia. źródło: NKJP: Max Cegielski: Masala, 2002

Składnia

Rz_osobowy	+	ubierać	+	KOGO/CO + (w CO)
Rz_osobowy	+	ubierać	+	KOGO/CO + (JAK)

2. płaszcz

Definicja

kwestion.

zakładać na siebie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odziewać, ubierać się, wkładać

Cytaty

	Ubiera ten sam brązowy płaszcz, a do kieszeni wkłada także słonika, którego podarowała mu córka. źródło: NKJP: Zaczarowana jedenastka, Dziennik Polski - Magazyn, 2001-10-25
	Do zmagań ze sztangą ubieramy specjalne, elastyczne koszulki, by chronić się przed zerwaniem ścięgien i innymi urazami. źródło: NKJP: Zmagania ze sztangą i... koszulką, Dziennik Polski - Kraków, 1999-11-18
	Twarz zmienia przestępca różnymi sposobami - ubiera perukę, barwi włosy, zmienia kolor cery, goli wąsy lub brodę lub je przyczepia, robi sobie sztuczne brodawki. źródło: NKJP: Mistrzowie nawijki - Dziennik Polski - Magazyn, 2000-12-22
	Natomiast białe suknie denerwują mnie u kobiet, które nie są dziewicami, a ubierają te suknie, które symbolizują czystość. źródło: NKJP: Internet

Składnia

Rz_osobowy

ubierać

Informacja normatywna

W tym znaczeniu uznawane za błędne.

3. koszykarzy

Definicja

zapewniać komuś ubranie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	odziewać
	hiperonimy:	zaopatrywać

Cytaty

	W garnitury firmy Pierre Cardin bielski Bielkon ubiera [...] prowadzącego „Koło fortuny”. źródło: NKJP: Barbara Warpechowska: Garnitur dla biznesmena, Gazeta Wyborcza, 1993-08-10
	[...] ubiera panie już od ponad 10 lat, specjalizuje się w szyciu kostiumów i płaszczy, głównie w stylu klasycznej elegancji. źródło: NKJP: (SIE): Beżowa wiosna, Dziennik Polski - Kraków, 2003-03-16
	Znana szwedzka firma [...] ubiera od tego sezonu naszych narciarzy klasycznych. źródło: NKJP: (AS): Ze skoczni do studia TV, Dziennik Polski - Sport, 2002-01-23
	Koleżanka podarowała jej cztery krzesła, a Fundacja ubiera trójkę dzieci i dwoje uczy angielskiego. źródło: NKJP: Irena Morawska: Serce jak cukierniczka, Gazeta Wyborcza, 1992-01-29

Składnia

ubierać

KOGO + (w CO)

4. choinkę

Definicja

umieszczać na czymś ozdoby

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	dekorować, ozdabiać, przystrajać, upiększać, zdobić
	antonimy:	rozbierać

Połączenia

ubierać choinkę

Cytaty

Dziewczęta ubierały choinkę, a do zainscenizowanej izby wyposażonej w skrzynie i stół wkroczyli kolędnicy z gwiazdą.

źródło: NKJP: Tygiel kultur zmógł się w tańcu, Dziennik Polski - Podhale, 2002-08-13

Mamo, ale to ja chciałem ubierać tort!

źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

W wieńce z kwiatów i liści ubierano także przydrożne krzyże i kapliczki.

źródło: NKJP: G. Czerwińska: Zielone Świątki - tatarak w kątki, Tygodnik Ciechanowski, 2002-05-19

Składnia

Rz_osobowy

ubierać

5. w słowa

Definicja

książk.

nadawać formę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

Z daleko większą rezygnacją traktował ten fakt święty Franciszek Salezy, który ubierał swe rady dla małżonków w alegoryczną formę przepisów dotyczących... jedzenia.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Nie jestem pewien, czy nie jest to ubieranie w piękne słowa całkiem prozaicznych przyczyn kryzysu.

źródło: NKJP: Zakładnik przy placu św. Ducha, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-10-01

[...] nazwijmy ich skryptorami (od łac. scriptor) - opierają się przede wszystkim na zmyśleniu ubieranym w znane konwencje prozy (powieść sensacyjna, kryminalna, przygodowa, thriller) i opowiadają historię, w której istotą jest konflikt niedojrzałości z dojrzałością;

źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza - Książki, 1997-01-22

Składnia

Rz_osobowy

ubierać

CO + w CO

Data ostatniej modyfikacji: 03.10.2023