UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pokręcić się

Chronologizacja

1597, SPXVI

Pochodzenie

Zob. kręcić

1. na karuzeli

Definicja

spędzić pewien czas, poruszając się wokół własnej osi lub po okręgu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  poobracać się, popaprać się

Połączenia

  • pokręcić się na karuzeli
  • pokręcić się w tańcu, w walcu

Cytaty

Po „koncercie życzeń” dla rodziców dzieci mogły wybrać się też bryczką z kucykiem [...] na przejażdżkę, pomyszkować w dmuchanym zameczku i pokręcić się na karuzeli.

źródło: NKJP: (sem): Słoneczko dla dzieciaków, Nowiny Raciborskie, 2003, nr 23

Ale któż by studentowi takiemu jak ja, który przychodził do Adrii z panienką, żeby pokręcić się po parkiecie w takt dobrej muzyki jazzowej, kazał zajmować miejsce przy stoliku lub cisnąć się do baru?

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Chmury na pogodnym niebie, Gazeta Wyborcza, 1998-04-30

Granat pokręcił się i zastygł w bezruchu.

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręcę się
pokręcimy się
2 os. pokręcisz się
pokręcicie się
3 os. pokręci się
pokręcą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłem się
+(e)m się pokręcił
pokręciłam się
+(e)m się pokręciła
pokręciłom się
+(e)m się pokręciło
pokręciliśmy się
+(e)śmy się pokręcili
pokręciłyśmy się
+(e)śmy się pokręciły
2 os. pokręciłeś się
+(e)ś się pokręcił
pokręciłaś się
+(e)ś się pokręciła
pokręciłoś się
+(e)ś się pokręciło
pokręciliście się
+(e)ście się pokręcili
pokręciłyście się
+(e)ście się pokręciły
3 os. pokręcił się
pokręciła się
pokręciło się
pokręcili się
pokręciły się

bezosobnik: pokręcono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręćmy się
2 os. pokręć się
pokręćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłbym się
bym się pokręcił
pokręciłabym się
bym się pokręciła
pokręciłobym się
bym się pokręciło
pokręcilibyśmy się
byśmy się pokręcili
pokręciłybyśmy się
byśmy się pokręciły
2 os. pokręciłbyś się
byś się pokręcił
pokręciłabyś się
byś się pokręciła
pokręciłobyś się
byś się pokręciło
pokręcilibyście się
byście się pokręcili
pokręciłybyście się
byście się pokręciły
3 os. pokręciłby się
by się pokręcił
pokręciłaby się
by się pokręciła
pokręciłoby się
by się pokręciło
pokręciliby się
by się pokręcili
pokręciłyby się
by się pokręciły

bezosobnik: pokręcono by się

bezokolicznik: pokręcić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pokręciwszy się

gerundium: pokręcenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pokręcenie się
pokręcenia się
D. pokręcenia się
pokręceń się
C. pokręceniu się
pokręceniom się
B. pokręcenie się
pokręcenia się
N. pokręceniem się
pokręceniami się
Ms. pokręceniu się
pokręceniach się
W. pokręcenie się
pokręcenia się

2. o włosach

Definicja

ułożyć się w fale lub loki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

  • włosy pokręciły się

Cytaty

Cała zmokłam, jak szłam ze szkoły. i włosy się przez to pokręciły.

źródło: NKJP: Internet

Jeżeli zależy nam by włosy pokręciły się na całej długości, zróbmy warkocz dobierany, od czubka głowy.

źródło: Internet: blog.epelo.pl/jak-wyczarowac-loki-fale

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręcę się
pokręcimy się
2 os. pokręcisz się
pokręcicie się
3 os. pokręci się
pokręcą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłem się
+(e)m się pokręcił
pokręciłam się
+(e)m się pokręciła
pokręciłom się
+(e)m się pokręciło
pokręciliśmy się
+(e)śmy się pokręcili
pokręciłyśmy się
+(e)śmy się pokręciły
2 os. pokręciłeś się
+(e)ś się pokręcił
pokręciłaś się
+(e)ś się pokręciła
pokręciłoś się
+(e)ś się pokręciło
pokręciliście się
+(e)ście się pokręcili
pokręciłyście się
+(e)ście się pokręciły
3 os. pokręcił się
pokręciła się
pokręciło się
pokręcili się
pokręciły się

bezosobnik: pokręcono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręćmy się
2 os. pokręć się
pokręćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłbym się
bym się pokręcił
pokręciłabym się
bym się pokręciła
pokręciłobym się
bym się pokręciło
pokręcilibyśmy się
byśmy się pokręcili
pokręciłybyśmy się
byśmy się pokręciły
2 os. pokręciłbyś się
byś się pokręcił
pokręciłabyś się
byś się pokręciła
pokręciłobyś się
byś się pokręciło
pokręcilibyście się
byście się pokręcili
pokręciłybyście się
byście się pokręciły
3 os. pokręciłby się
by się pokręcił
pokręciłaby się
by się pokręciła
pokręciłoby się
by się pokręciło
pokręciliby się
by się pokręcili
pokręciłyby się
by się pokręciły

bezosobnik: pokręcono by się

bezokolicznik: pokręcić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pokręciwszy się

gerundium: pokręcenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pokręcenie się
pokręcenia się
D. pokręcenia się
pokręceń się
C. pokręceniu się
pokręceniom się
B. pokręcenie się
pokręcenia się
N. pokręceniem się
pokręceniami się
Ms. pokręceniu się
pokręceniach się
W. pokręcenie się
pokręcenia się

odpowiednik aspektowy: kręcić się

3. niespokojnie

Definicja

spędzić pewien czas, poruszając się niespokojnie, nie mogąc usiedzieć lub ustać w miejscu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  powiercić się

Połączenia

  • pokręcić się na krześle, na łóżku
  • pokręcić się w siodle

Cytaty

Niespokojnie pokręciła się na niewygodnym krzesełku i zacisnęła uda.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009

Gdy pielęgniarka wyszła, pokręciłem się trochę na łóżku, a ponieważ na sali nadal nic się nie działo [...], postanowiłem wstać i rozejrzeć się po oddziale.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998

- Stygmat? Pokręcił się, powiercił i jakby zniecierpliwił. - Właśnie stygmat - powiedział.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

- Pokręcił się na krześle, jakby coś mu przeszkadzało w spodniach.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Zakładnicy, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręcę się
pokręcimy się
2 os. pokręcisz się
pokręcicie się
3 os. pokręci się
pokręcą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłem się
+(e)m się pokręcił
pokręciłam się
+(e)m się pokręciła
pokręciłom się
+(e)m się pokręciło
pokręciliśmy się
+(e)śmy się pokręcili
pokręciłyśmy się
+(e)śmy się pokręciły
2 os. pokręciłeś się
+(e)ś się pokręcił
pokręciłaś się
+(e)ś się pokręciła
pokręciłoś się
+(e)ś się pokręciło
pokręciliście się
+(e)ście się pokręcili
pokręciłyście się
+(e)ście się pokręciły
3 os. pokręcił się
pokręciła się
pokręciło się
pokręcili się
pokręciły się

bezosobnik: pokręcono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręćmy się
2 os. pokręć się
pokręćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłbym się
bym się pokręcił
pokręciłabym się
bym się pokręciła
pokręciłobym się
bym się pokręciło
pokręcilibyśmy się
byśmy się pokręcili
pokręciłybyśmy się
byśmy się pokręciły
2 os. pokręciłbyś się
byś się pokręcił
pokręciłabyś się
byś się pokręciła
pokręciłobyś się
byś się pokręciło
pokręcilibyście się
byście się pokręcili
pokręciłybyście się
byście się pokręciły
3 os. pokręciłby się
by się pokręcił
pokręciłaby się
by się pokręciła
pokręciłoby się
by się pokręciło
pokręciliby się
by się pokręcili
pokręciłyby się
by się pokręciły

bezosobnik: pokręcono by się

bezokolicznik: pokręcić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pokręciwszy się

gerundium: pokręcenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pokręcenie się
pokręcenia się
D. pokręcenia się
pokręceń się
C. pokręceniu się
pokręceniom się
B. pokręcenie się
pokręcenia się
N. pokręceniem się
pokręceniami się
Ms. pokręceniu się
pokręceniach się
W. pokręcenie się
pokręcenia się

Składnia

bez ograniczeń + pokręcić się +
(na CZYM)

4. po domu

Definicja

spędzić pewien czas, przemieszczając się w różnych kierunkach po niewielkiej przestrzeni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pokrążyć

Połączenia

  • pokręcić się po domu, po mieście, po okolicy, po pokoju, po ulicach
  • pokręcić się chwilę, trochę
  • pokręcić się i odjechać, pokręcić się i popatrzeć, pokręcić się i popytać

Cytaty

Przyjechała telewizja, pokręciła się, powzdychała. Nikt we wsi nie chciał stanąć przed kamerą.

źródło: NKJP: Irena Morawska: Ziemia drży, Gazeta Wyborcza, 1997-10-11

Skoro jednak przyjechała do Delhi na dłużej, a dziekan zaprasza, wypada pokręcić się między profesorami - tłumaczył sobie Istvan wychodząc z domu samotnie.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Parę minut pokręcili się jeszcze bezradnie po chałupie, ale ponieważ żaden mądry pomysł nie chciał im przyjść do głowy, wycofali się w końcu, zawiedzeni i pełni niepokoju.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Bezmyślnie pokręciła się po raz setny po pustych pokojach, popatrzyła na ścianę lasu, znad którego nieśmiało zaczynało jaśnieć.

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręcę się
pokręcimy się
2 os. pokręcisz się
pokręcicie się
3 os. pokręci się
pokręcą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłem się
+(e)m się pokręcił
pokręciłam się
+(e)m się pokręciła
pokręciłom się
+(e)m się pokręciło
pokręciliśmy się
+(e)śmy się pokręcili
pokręciłyśmy się
+(e)śmy się pokręciły
2 os. pokręciłeś się
+(e)ś się pokręcił
pokręciłaś się
+(e)ś się pokręciła
pokręciłoś się
+(e)ś się pokręciło
pokręciliście się
+(e)ście się pokręcili
pokręciłyście się
+(e)ście się pokręciły
3 os. pokręcił się
pokręciła się
pokręciło się
pokręcili się
pokręciły się

bezosobnik: pokręcono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręćmy się
2 os. pokręć się
pokręćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłbym się
bym się pokręcił
pokręciłabym się
bym się pokręciła
pokręciłobym się
bym się pokręciło
pokręcilibyśmy się
byśmy się pokręcili
pokręciłybyśmy się
byśmy się pokręciły
2 os. pokręciłbyś się
byś się pokręcił
pokręciłabyś się
byś się pokręciła
pokręciłobyś się
byś się pokręciło
pokręcilibyście się
byście się pokręcili
pokręciłybyście się
byście się pokręciły
3 os. pokręciłby się
by się pokręcił
pokręciłaby się
by się pokręciła
pokręciłoby się
by się pokręciło
pokręciliby się
by się pokręcili
pokręciłyby się
by się pokręciły

bezosobnik: pokręcono by się

bezokolicznik: pokręcić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pokręciwszy się

gerundium: pokręcenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pokręcenie się
pokręcenia się
D. pokręcenia się
pokręceń się
C. pokręceniu się
pokręceniom się
B. pokręcenie się
pokręcenia się
N. pokręceniem się
pokręceniami się
Ms. pokręceniu się
pokręceniach się
W. pokręcenie się
pokręcenia się

Składnia

bez ograniczeń + pokręcić się +
(GDZIE)

5. coś się pokręciło

Definicja

pot. 
stać się pogmatwanym i przez to niejasnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pozajączkować się

Połączenia

  • wszystko pokręciło się

Cytaty

Przywiózł nas skądciś pociąg, mamy się przesiąść na inny. Ale godziny mijają, pociąg nie przychodzi, jest zadymka śnieżna, pokręciło się coś w rozkładzie jazdy.

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

Mam tu wśród chłopstwa kowali, ale z gówna piasku nie ukręcisz - pokręciło się Zdzisiowi coś z cytowaniem wielkich naszych poetów.

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

Niektórym wszystko pokręciło się do imentu.

źródło: NKJP: Barbara Wierzbicka: Groch z kapustą, czyli baby w kuchni rozmyślania, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręcę się
pokręcimy się
2 os. pokręcisz się
pokręcicie się
3 os. pokręci się
pokręcą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłem się
+(e)m się pokręcił
pokręciłam się
+(e)m się pokręciła
pokręciłom się
+(e)m się pokręciło
pokręciliśmy się
+(e)śmy się pokręcili
pokręciłyśmy się
+(e)śmy się pokręciły
2 os. pokręciłeś się
+(e)ś się pokręcił
pokręciłaś się
+(e)ś się pokręciła
pokręciłoś się
+(e)ś się pokręciło
pokręciliście się
+(e)ście się pokręcili
pokręciłyście się
+(e)ście się pokręciły
3 os. pokręcił się
pokręciła się
pokręciło się
pokręcili się
pokręciły się

bezosobnik: pokręcono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręćmy się
2 os. pokręć się
pokręćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłbym się
bym się pokręcił
pokręciłabym się
bym się pokręciła
pokręciłobym się
bym się pokręciło
pokręcilibyśmy się
byśmy się pokręcili
pokręciłybyśmy się
byśmy się pokręciły
2 os. pokręciłbyś się
byś się pokręcił
pokręciłabyś się
byś się pokręciła
pokręciłobyś się
byś się pokręciło
pokręcilibyście się
byście się pokręcili
pokręciłybyście się
byście się pokręciły
3 os. pokręciłby się
by się pokręcił
pokręciłaby się
by się pokręciła
pokręciłoby się
by się pokręciło
pokręciliby się
by się pokręcili
pokręciłyby się
by się pokręciły

bezosobnik: pokręcono by się

bezokolicznik: pokręcić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pokręciwszy się

gerundium: pokręcenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pokręcenie się
pokręcenia się
D. pokręcenia się
pokręceń się
C. pokręceniu się
pokręceniom się
B. pokręcenie się
pokręcenia się
N. pokręceniem się
pokręceniami się
Ms. pokręceniu się
pokręceniach się
W. pokręcenie się
pokręcenia się

odpowiednik aspektowy: kręcić się

Składnia

Ø + pokręcić się +
(KOMU) + CO
bez ograniczeń + pokręcić się +
KOMU + (w CZYM | z CZYM)

6. koło interesów

Definicja

pot. 
spędzić pewien czas, podejmując energiczne działania, aby coś osiągnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • pokręcić się koło jakichś spraw

Cytaty

Dlaczego w ubezpieczeniach życiowych mają pracować osoby przypadkowe, które dzięki utrzymywaniu przez towarzystwa [...] prowizji są w stanie pokręcić się trochę w ubezpieczeniach w oczekiwaniu na stałą pracę?

źródło: NKJP: Agent z metryczką, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2001-11-14

I bili go wszyscy [...], którzy przychodzili nie tyle na bilard, ile poklepać sobie trochę w domino i przez snobizm pokręcić się nieco koło ogółu znanych hochsztaplerów.

źródło: NKJP: Tomasz Domaniewski: Niedaleko od prawdy, 1975

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręcę się
pokręcimy się
2 os. pokręcisz się
pokręcicie się
3 os. pokręci się
pokręcą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłem się
+(e)m się pokręcił
pokręciłam się
+(e)m się pokręciła
pokręciłom się
+(e)m się pokręciło
pokręciliśmy się
+(e)śmy się pokręcili
pokręciłyśmy się
+(e)śmy się pokręciły
2 os. pokręciłeś się
+(e)ś się pokręcił
pokręciłaś się
+(e)ś się pokręciła
pokręciłoś się
+(e)ś się pokręciło
pokręciliście się
+(e)ście się pokręcili
pokręciłyście się
+(e)ście się pokręciły
3 os. pokręcił się
pokręciła się
pokręciło się
pokręcili się
pokręciły się

bezosobnik: pokręcono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pokręćmy się
2 os. pokręć się
pokręćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pokręciłbym się
bym się pokręcił
pokręciłabym się
bym się pokręciła
pokręciłobym się
bym się pokręciło
pokręcilibyśmy się
byśmy się pokręcili
pokręciłybyśmy się
byśmy się pokręciły
2 os. pokręciłbyś się
byś się pokręcił
pokręciłabyś się
byś się pokręciła
pokręciłobyś się
byś się pokręciło
pokręcilibyście się
byście się pokręcili
pokręciłybyście się
byście się pokręciły
3 os. pokręciłby się
by się pokręcił
pokręciłaby się
by się pokręciła
pokręciłoby się
by się pokręciło
pokręciliby się
by się pokręcili
pokręciłyby się
by się pokręciły

bezosobnik: pokręcono by się

bezokolicznik: pokręcić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pokręciwszy się

gerundium: pokręcenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pokręcenie się
pokręcenia się
D. pokręcenia się
pokręceń się
C. pokręceniu się
pokręceniom się
B. pokręcenie się
pokręcenia się
N. pokręceniem się
pokręceniami się
Ms. pokręceniu się
pokręceniach się
W. pokręcenie się
pokręcenia się

Składnia

bez ograniczeń + pokręcić się +
(koło KOGO/CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 23.01.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj