UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obrócić się

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	obrócę się	obrócimy się
2 os.	obrócisz się	obrócicie się
3 os.	obróci się	obrócą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obróciłem się +(e)m się obrócił	obróciłam się +(e)m się obróciła	obróciłom się +(e)m się obróciło	obróciliśmy się +(e)śmy się obrócili	obróciłyśmy się +(e)śmy się obróciły
2 os.	obróciłeś się +(e)ś się obrócił	obróciłaś się +(e)ś się obróciła	obróciłoś się +(e)ś się obróciło	obróciliście się +(e)ście się obrócili	obróciłyście się +(e)ście się obróciły
3 os.	obrócił się	obróciła się	obróciło się	obrócili się	obróciły się

bezosobnik: obrócono się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obróćmy się
2 os.	obróć się	obróćcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obróciłbym się bym się obrócił	obróciłabym się bym się obróciła	obróciłobym się bym się obróciło	obrócilibyśmy się byśmy się obrócili	obróciłybyśmy się byśmy się obróciły
2 os.	obróciłbyś się byś się obrócił	obróciłabyś się byś się obróciła	obróciłobyś się byś się obróciło	obrócilibyście się byście się obrócili	obróciłybyście się byście się obróciły
3 os.	obróciłby się by się obrócił	obróciłaby się by się obróciła	obróciłoby się by się obróciło	obróciliby się by się obrócili	obróciłyby się by się obróciły

bezosobnik: obrócono by się

bezokolicznik: obrócić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obróciwszy się

gerundium: obrócenie się

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obrócenie się	obrócenia się
D.	obrócenia się	obróceń się
C.	obróceniu się	obróceniom się
B.	obrócenie się	obrócenia się
N.	obróceniem się	obróceniami się
Ms.	obróceniu się	obróceniach się
W.	obrócenie się	obrócenia się

odpowiednik aspektowy: obracać się

Pochodzenie

Zob. obrócić

1. wokół osi

Definicja

zrobić obrót

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

obrócić się na pięcie
obrócić się wokół własnej osi

Cytaty

[...] przy pełnej szybkości samochód stracił na ostrym zakręcie przyczepność, dwa razy obrócił się wokół własnej osi, a potem łamiąc przydrożne drzewa stoczył się z wysokiej skarpy, lądując na dachu.

źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

Ciągnąc go za rękaw, zmusiła do obrócenia się wśród otaczającego ich korowodu.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Składnia

obrócić się

(wokół KOGO/CZEGO)

2. do ściany

Definicja

skierować głowę lub całe ciało w przeciwną stronę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	odwrócić się
	antonimy:	zwrócić się

Połączenia

obrócić się plecami, tyłem, twarzą
obrócić się do ściany
obrócić się w jakimś kierunku, w którąś stronę
obrócić się gwałtownie, nagle, powoli, raptownie, szybko

Cytaty

	Na pewno stanęła gdzieś za nim, wystarczy tylko obrócić się, by ją zobaczyć. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967
	Obróciłam się do niej, szybko myśląc nad jakąś ripostą, która nie byłaby aż tak obraźliwa jak te, które przelatywały mi przez głowę. źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009
	Wychodząc, obróciła się nagle ku Hani. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	Na skrzyp drzwi obróciły się głowy. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952
	Zacząłem się śmiać. Staruszka obróciwszy się pogroziła mi pięścią. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Składnia

obrócić się

(do KOGO/CZEGO | ku KOMU/CZEMU)

3. w ruinę

Definicja

ulec całkowitej i niekorzystnej zmianie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

obrócić się w gruzy, w ruinę, w zgliszcza

Cytaty

	[...] nie mogła pozwolić, aby lechicki pałac obrócił się w ruinę. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1992
	Więc cała moja energia obróciła się w bezsilną wściekłość przeciwko przemocy. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979
	Zarząd miasta nie chciał dopuścić do upadku i obrócenia się centrum w pospolite slumsy. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001
	Cała atmosfera planety, trafiona, obróciła się w jedno morze ognia. źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1964

Składnia

obrócić się

w CO

4. przeciwko komuś

Definicja

zacząć działać na czyjąś niekorzyść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

obrócić się przeciwko państwu, przeciwko społeczeństwu

Cytaty

	Jego tezy były niesłuszne [...], obróciłyby się przeciwko partii. źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985
	Wspomniany wyżej nadmierny fiskalizm [...] może obrócić się przeciwko państwu. źródło: NKJP: Stanisław Owsiak: Finanse publiczne, 1998
	Milczę i zaciskam zęby. Cokolwiek teraz powiem, obróci się przeciwko mnie. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946
	Uruchomione siły okazały się potężniejsze od niedouczonego pachołka i obróciły się wkrótce przeciwko niemu. źródło: NKJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 1989

Składnia

obrócić się

przeciwko KOMU/CZEMU

5. na dobre

Definicja

wywołać skutek

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

obrócić się na dobre, na złe; na korzyść, na niekorzyść

Cytaty

Dzisiaj obróciło się wszystko na gorsze dla nas [...].

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 3, 1974

[...] pomyślał, iż wypadek ten obróci się na jego korzyść.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Bajki robotów, 1964

Składnia

obrócić się

na CO

Frazeologizmy

coś rozpadło się w pył
coś obróciło się w proch
coś obróciło się w pył
coś rozpadło się w pył
coś obróciło się w proch
coś obróciło się w pył

Data ostatniej modyfikacji: 07.12.2015