UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ściskać

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. ciskać

1. obcęgami

Definicja

działać na coś z dużą siłą z wielu stron jednocześnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gnieść, zgniatać

Połączenia

ściskać orzech
ściskać obcęgami, palcami
ściskać pod prasą
ściskać w palcach, w zębach

Cytaty

	Urzędnik WZGS-u miał duże kościste dłonie, palcami ściskał filiżankę tak mocno, że Kulicz chciał powiedzieć: proszę uważać, za chwilę pęknie. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Bardzo dużo pajacyków, 1968
	[...] wtuliwszy twarz w grzywę, z całej mocy ściskając boki konia kolanami, rwał takim cwałem, że aż ziemia drżała i wyło w uszach powietrze. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	W kuchni klapnęła na posadzkę i tak już pozostała: siedząc po turecku, ściskając obolałą głowę i próbując nie obrzygać sobie kolan. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008
	Chciał nawet coś powiedzieć, gdy nagle poczułem, że ręka, którą ściskam z całej siły, znieruchomiała. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ściskam	ściskamy
2 os.	ściskasz	ściskacie
3 os.	ściska	ściskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałem +(e)m ściskał	ściskałam +(e)m ściskała	ściskałom +(e)m ściskało	ściskaliśmy +(e)śmy ściskali	ściskałyśmy +(e)śmy ściskały
2 os.	ściskałeś +(e)ś ściskał	ściskałaś +(e)ś ściskała	ściskałoś +(e)ś ściskało	ściskaliście +(e)ście ściskali	ściskałyście +(e)ście ściskały
3 os.	ściskał	ściskała	ściskało	ściskali	ściskały

bezosobnik: ściskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ściskał będę ściskać	będę ściskała będę ściskać	będę ściskało będę ściskać	będziemy ściskali będziemy ściskać	będziemy ściskały będziemy ściskać
2 os.	będziesz ściskał będziesz ściskać	będziesz ściskała będziesz ściskać	będziesz ściskało będziesz ściskać	będziecie ściskali będziecie ściskać	będziecie ściskały będziecie ściskać
3 os.	będzie ściskał będzie ściskać	będzie ściskała będzie ściskać	będzie ściskało będzie ściskać	będą ściskali będą ściskać	będą ściskały będą ściskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściskajmy
2 os.	ściskaj	ściskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałbym bym ściskał	ściskałabym bym ściskała	ściskałobym bym ściskało	ściskalibyśmy byśmy ściskali	ściskałybyśmy byśmy ściskały
2 os.	ściskałbyś byś ściskał	ściskałabyś byś ściskała	ściskałobyś byś ściskało	ściskalibyście byście ściskali	ściskałybyście byście ściskały
3 os.	ściskałby by ściskał	ściskałaby by ściskała	ściskałoby by ściskało	ściskaliby by ściskali	ściskałyby by ściskały

bezosobnik: ściskano by

bezokolicznik: ściskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając

gerundium: ściskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściskanie	ściskania
D.	ściskania	ściskań
C.	ściskaniu	ściskaniom
B.	ściskanie	ściskania
N.	ściskaniem	ściskaniami
Ms.	ściskaniu	ściskaniach
W.	ściskanie	ściskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskający	ściskający	ściskający	ściskające	ściskająca
D.	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającej
C.	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającej
B.	ściskającego	ściskającego	ściskający	ściskające	ściskającą
N.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającą
Ms.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskający	ściskający	ściskające	ściskające
D.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających
C.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym
B.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskające
N.	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi
Ms.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskany	ściskany	ściskany	ściskane	ściskana
D.	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanej
C.	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanej
B.	ściskanego	ściskanego	ściskany	ściskane	ściskaną
N.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskaną
Ms.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskani	ściskani	ściskane	ściskane
D.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych
C.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym
B.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskane
N.	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi
Ms.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych

odpowiednik aspektowy: ścisnąć

Składnia

ściskać

CO + (CZYM)

2. talię

Definicja

ciasno opasywać

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

opasywać

Połączenia

gumka, pasek, sznurek ściska kogoś/coś
ściskać czymś paczkę, talię; gumkę, sznurek
ściskać gorsetem, gumką, paskiem, sznurkiem

Cytaty

Kupił też na bazarze białe sportowe buty i workowate, za duże spodnie, musiałem je ściskać paskiem, by nie spadały.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Jej białe ciało ściska gorset uwydatniający pulchność ramion, krągłość bioder i brzucha.

źródło: NKJP: Maria Poprzęcka: Nana Manet, Gazeta Wyborcza, 1999-06-12

A więc wyskubując brwi, naszywając epolety, ściskając talię gorsetem wzmacniamy jedynie kody, które zapisała w nas ewolucja.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Magia gołych pośladków, Polityka, 2000, nr 2259

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ściskam	ściskamy
2 os.	ściskasz	ściskacie
3 os.	ściska	ściskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałem +(e)m ściskał	ściskałam +(e)m ściskała	ściskałom +(e)m ściskało	ściskaliśmy +(e)śmy ściskali	ściskałyśmy +(e)śmy ściskały
2 os.	ściskałeś +(e)ś ściskał	ściskałaś +(e)ś ściskała	ściskałoś +(e)ś ściskało	ściskaliście +(e)ście ściskali	ściskałyście +(e)ście ściskały
3 os.	ściskał	ściskała	ściskało	ściskali	ściskały

bezosobnik: ściskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ściskał będę ściskać	będę ściskała będę ściskać	będę ściskało będę ściskać	będziemy ściskali będziemy ściskać	będziemy ściskały będziemy ściskać
2 os.	będziesz ściskał będziesz ściskać	będziesz ściskała będziesz ściskać	będziesz ściskało będziesz ściskać	będziecie ściskali będziecie ściskać	będziecie ściskały będziecie ściskać
3 os.	będzie ściskał będzie ściskać	będzie ściskała będzie ściskać	będzie ściskało będzie ściskać	będą ściskali będą ściskać	będą ściskały będą ściskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściskajmy
2 os.	ściskaj	ściskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałbym bym ściskał	ściskałabym bym ściskała	ściskałobym bym ściskało	ściskalibyśmy byśmy ściskali	ściskałybyśmy byśmy ściskały
2 os.	ściskałbyś byś ściskał	ściskałabyś byś ściskała	ściskałobyś byś ściskało	ściskalibyście byście ściskali	ściskałybyście byście ściskały
3 os.	ściskałby by ściskał	ściskałaby by ściskała	ściskałoby by ściskało	ściskaliby by ściskali	ściskałyby by ściskały

bezosobnik: ściskano by

bezokolicznik: ściskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając

gerundium: ściskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściskanie	ściskania
D.	ściskania	ściskań
C.	ściskaniu	ściskaniom
B.	ściskanie	ściskania
N.	ściskaniem	ściskaniami
Ms.	ściskaniu	ściskaniach
W.	ściskanie	ściskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskający	ściskający	ściskający	ściskające	ściskająca
D.	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającej
C.	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającej
B.	ściskającego	ściskającego	ściskający	ściskające	ściskającą
N.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającą
Ms.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskający	ściskający	ściskające	ściskające
D.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających
C.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym
B.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskające
N.	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi
Ms.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskany	ściskany	ściskany	ściskane	ściskana
D.	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanej
C.	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanej
B.	ściskanego	ściskanego	ściskany	ściskane	ściskaną
N.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskaną
Ms.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskani	ściskani	ściskane	ściskane
D.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych
C.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym
B.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskane
N.	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi
Ms.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych

odpowiednik aspektowy: ścisnąć

Składnia

ściskać

CO + (CZYM)

3. w rękach

Definicja

trzymać, mocno obejmując rękami lub ramionami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

trzymać

Połączenia

ściskać kij, kubek, karabin, kierownicę, monetę, nóż, rękojeść czegoś, słuchawkę, szklankę, teczkę, torebkę, zabawkę
ściskać w rękach, w dłoniach
ściskać kurczowo, nerwowo, oburącz

Cytaty

	Na chodniku odwrócił się, ale zobaczył już tylko tylne okna wozu i starą kobietę ściskającą w dłoniach jego marynarkę. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996
	W rękach wieśniacy ściskali łopaty, oskardy i sążniowej długości zaostrzone kołki. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996
	Przywieźli go samochodem jego dwaj krewni. Pokornie stoją w biurze, w rękach ściskają czapki i torby. źródło: NKJP: K.Jakubowski: Niekończący się serial, Tygodnik Ciechanowski, 2007-04-01
	Wpatrywał się w parę damskich pantofli, które ściskałem pod pachą. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ściskam	ściskamy
2 os.	ściskasz	ściskacie
3 os.	ściska	ściskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałem +(e)m ściskał	ściskałam +(e)m ściskała	ściskałom +(e)m ściskało	ściskaliśmy +(e)śmy ściskali	ściskałyśmy +(e)śmy ściskały
2 os.	ściskałeś +(e)ś ściskał	ściskałaś +(e)ś ściskała	ściskałoś +(e)ś ściskało	ściskaliście +(e)ście ściskali	ściskałyście +(e)ście ściskały
3 os.	ściskał	ściskała	ściskało	ściskali	ściskały

bezosobnik: ściskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ściskał będę ściskać	będę ściskała będę ściskać	będę ściskało będę ściskać	będziemy ściskali będziemy ściskać	będziemy ściskały będziemy ściskać
2 os.	będziesz ściskał będziesz ściskać	będziesz ściskała będziesz ściskać	będziesz ściskało będziesz ściskać	będziecie ściskali będziecie ściskać	będziecie ściskały będziecie ściskać
3 os.	będzie ściskał będzie ściskać	będzie ściskała będzie ściskać	będzie ściskało będzie ściskać	będą ściskali będą ściskać	będą ściskały będą ściskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściskajmy
2 os.	ściskaj	ściskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałbym bym ściskał	ściskałabym bym ściskała	ściskałobym bym ściskało	ściskalibyśmy byśmy ściskali	ściskałybyśmy byśmy ściskały
2 os.	ściskałbyś byś ściskał	ściskałabyś byś ściskała	ściskałobyś byś ściskało	ściskalibyście byście ściskali	ściskałybyście byście ściskały
3 os.	ściskałby by ściskał	ściskałaby by ściskała	ściskałoby by ściskało	ściskaliby by ściskali	ściskałyby by ściskały

bezosobnik: ściskano by

bezokolicznik: ściskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając

gerundium: ściskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściskanie	ściskania
D.	ściskania	ściskań
C.	ściskaniu	ściskaniom
B.	ściskanie	ściskania
N.	ściskaniem	ściskaniami
Ms.	ściskaniu	ściskaniach
W.	ściskanie	ściskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskający	ściskający	ściskający	ściskające	ściskająca
D.	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającej
C.	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającej
B.	ściskającego	ściskającego	ściskający	ściskające	ściskającą
N.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającą
Ms.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskający	ściskający	ściskające	ściskające
D.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających
C.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym
B.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskające
N.	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi
Ms.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskany	ściskany	ściskany	ściskane	ściskana
D.	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanej
C.	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanej
B.	ściskanego	ściskanego	ściskany	ściskane	ściskaną
N.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskaną
Ms.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskani	ściskani	ściskane	ściskane
D.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych
C.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym
B.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskane
N.	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi
Ms.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych

odpowiednik aspektowy: ścisnąć

Składnia

Rz_osobowy

ściskać

CO + (w CZYM)

4. pięści

Definicja

zwierać ze sobą mocno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zaciskać

Połączenia

ściskać pięści, zęby

Cytaty

[...] podczas nerwowej końcówki nawet co bardziej statyczni kibice [...] ściskali pięści mocniej niż kiedykolwiek, a nawet zaczęli głośno dopingować.

źródło: NKJP: Legionovia – Pałac II 3:1, Stremowane, ale zwycięskie, Mazowieckie To i Owo, 2005-08-10

Ściskał zęby, nie mógł mówić; widziałem jego lęk.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ściskam	ściskamy
2 os.	ściskasz	ściskacie
3 os.	ściska	ściskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałem +(e)m ściskał	ściskałam +(e)m ściskała	ściskałom +(e)m ściskało	ściskaliśmy +(e)śmy ściskali	ściskałyśmy +(e)śmy ściskały
2 os.	ściskałeś +(e)ś ściskał	ściskałaś +(e)ś ściskała	ściskałoś +(e)ś ściskało	ściskaliście +(e)ście ściskali	ściskałyście +(e)ście ściskały
3 os.	ściskał	ściskała	ściskało	ściskali	ściskały

bezosobnik: ściskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ściskał będę ściskać	będę ściskała będę ściskać	będę ściskało będę ściskać	będziemy ściskali będziemy ściskać	będziemy ściskały będziemy ściskać
2 os.	będziesz ściskał będziesz ściskać	będziesz ściskała będziesz ściskać	będziesz ściskało będziesz ściskać	będziecie ściskali będziecie ściskać	będziecie ściskały będziecie ściskać
3 os.	będzie ściskał będzie ściskać	będzie ściskała będzie ściskać	będzie ściskało będzie ściskać	będą ściskali będą ściskać	będą ściskały będą ściskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściskajmy
2 os.	ściskaj	ściskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałbym bym ściskał	ściskałabym bym ściskała	ściskałobym bym ściskało	ściskalibyśmy byśmy ściskali	ściskałybyśmy byśmy ściskały
2 os.	ściskałbyś byś ściskał	ściskałabyś byś ściskała	ściskałobyś byś ściskało	ściskalibyście byście ściskali	ściskałybyście byście ściskały
3 os.	ściskałby by ściskał	ściskałaby by ściskała	ściskałoby by ściskało	ściskaliby by ściskali	ściskałyby by ściskały

bezosobnik: ściskano by

bezokolicznik: ściskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając

gerundium: ściskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściskanie	ściskania
D.	ściskania	ściskań
C.	ściskaniu	ściskaniom
B.	ściskanie	ściskania
N.	ściskaniem	ściskaniami
Ms.	ściskaniu	ściskaniach
W.	ściskanie	ściskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskający	ściskający	ściskający	ściskające	ściskająca
D.	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającej
C.	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającej
B.	ściskającego	ściskającego	ściskający	ściskające	ściskającą
N.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającą
Ms.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskający	ściskający	ściskające	ściskające
D.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających
C.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym
B.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskające
N.	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi
Ms.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskany	ściskany	ściskany	ściskane	ściskana
D.	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanej
C.	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanej
B.	ściskanego	ściskanego	ściskany	ściskane	ściskaną
N.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskaną
Ms.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskani	ściskani	ściskane	ściskane
D.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych
C.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym
B.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskane
N.	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi
Ms.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych

odpowiednik aspektowy: ścisnąć

Składnia

Rz_osobowy

ściskać

5. komuś dłoń

Definicja

trzymać przez chwilę czyjąś wyciągniętą dłoń w geście powitania, pożegnania lub podziękowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

ściskać komuś/czyjąś dłoń, rękę

Cytaty

	Chłopakom ściskam ręce, dziewczęta całuję w policzki. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980
	Generał, ściskając dłoń prezydenta, szykuje na niego zamach. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1997
	A ten szedł od bramy do centrum bazaru, witając się z kramarzami, ściskając ręce, rozdając wokół uśmiechy. źródło: NKJP: A.Fidrysiak: Bazar: Polityka wśród pęczków pietruszki, Tygodnik Ciechanowski, 2004-06-09
	Nieznajomi ludzie ściskali mu dłoń, gratulując mądrości i celności krótkiej przemowy. źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ściskam	ściskamy
2 os.	ściskasz	ściskacie
3 os.	ściska	ściskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałem +(e)m ściskał	ściskałam +(e)m ściskała	ściskałom +(e)m ściskało	ściskaliśmy +(e)śmy ściskali	ściskałyśmy +(e)śmy ściskały
2 os.	ściskałeś +(e)ś ściskał	ściskałaś +(e)ś ściskała	ściskałoś +(e)ś ściskało	ściskaliście +(e)ście ściskali	ściskałyście +(e)ście ściskały
3 os.	ściskał	ściskała	ściskało	ściskali	ściskały

bezosobnik: ściskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ściskał będę ściskać	będę ściskała będę ściskać	będę ściskało będę ściskać	będziemy ściskali będziemy ściskać	będziemy ściskały będziemy ściskać
2 os.	będziesz ściskał będziesz ściskać	będziesz ściskała będziesz ściskać	będziesz ściskało będziesz ściskać	będziecie ściskali będziecie ściskać	będziecie ściskały będziecie ściskać
3 os.	będzie ściskał będzie ściskać	będzie ściskała będzie ściskać	będzie ściskało będzie ściskać	będą ściskali będą ściskać	będą ściskały będą ściskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściskajmy
2 os.	ściskaj	ściskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałbym bym ściskał	ściskałabym bym ściskała	ściskałobym bym ściskało	ściskalibyśmy byśmy ściskali	ściskałybyśmy byśmy ściskały
2 os.	ściskałbyś byś ściskał	ściskałabyś byś ściskała	ściskałobyś byś ściskało	ściskalibyście byście ściskali	ściskałybyście byście ściskały
3 os.	ściskałby by ściskał	ściskałaby by ściskała	ściskałoby by ściskało	ściskaliby by ściskali	ściskałyby by ściskały

bezosobnik: ściskano by

bezokolicznik: ściskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając

gerundium: ściskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściskanie	ściskania
D.	ściskania	ściskań
C.	ściskaniu	ściskaniom
B.	ściskanie	ściskania
N.	ściskaniem	ściskaniami
Ms.	ściskaniu	ściskaniach
W.	ściskanie	ściskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskający	ściskający	ściskający	ściskające	ściskająca
D.	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającej
C.	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającej
B.	ściskającego	ściskającego	ściskający	ściskające	ściskającą
N.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającą
Ms.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskający	ściskający	ściskające	ściskające
D.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających
C.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym
B.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskające
N.	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi
Ms.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskany	ściskany	ściskany	ściskane	ściskana
D.	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanej
C.	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanej
B.	ściskanego	ściskanego	ściskany	ściskane	ściskaną
N.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskaną
Ms.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskani	ściskani	ściskane	ściskane
D.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych
C.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym
B.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskane
N.	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi
Ms.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych

odpowiednik aspektowy: ścisnąć

Składnia

Rz_osobowy

ściskać

(KOMU) + CO

6. przyjaciela

Definicja

obejmować i przytulać na znak przywiązania lub radości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

obejmować, przytulać

Połączenia

ściskać dziecko, kolegę, przyjaciela
ściskać kogoś z czułością, z radością
ściskać kogoś za szyję
ściskać kogoś czule, serdecznie, wylewnie
ściskać i całować; klepać i ściskać, witać i ściskać

Cytaty

	Gratulowali mu, ściskali, poklepywali z uznaniem mokry grzbiet kasztana. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
	Chodź, muszę cię uściskać. Janina ściska Łukasza, jest poruszona. źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie. Odcinek 267, 2002
	Zawsze jak ściskał Julię, jak ją całował, czułem obrzydzenie, choć nie było w tym nic obrzydliwego [...], po prostu w ten sposób okazywał jej swoje przywiązanie, swój bezgraniczny podziw. źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005
	Najpierw, jeszcze w Polsce, jakiś pan o wzroście dwa metry dwadzieścia centymetrów długo mnie ściskał i przytulał, nie mogąc się nacieszyć, że mnie w życiu spotkał. źródło: NKJP: Krystyna Janda: Małpa, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ściskam	ściskamy
2 os.	ściskasz	ściskacie
3 os.	ściska	ściskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałem +(e)m ściskał	ściskałam +(e)m ściskała	ściskałom +(e)m ściskało	ściskaliśmy +(e)śmy ściskali	ściskałyśmy +(e)śmy ściskały
2 os.	ściskałeś +(e)ś ściskał	ściskałaś +(e)ś ściskała	ściskałoś +(e)ś ściskało	ściskaliście +(e)ście ściskali	ściskałyście +(e)ście ściskały
3 os.	ściskał	ściskała	ściskało	ściskali	ściskały

bezosobnik: ściskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ściskał będę ściskać	będę ściskała będę ściskać	będę ściskało będę ściskać	będziemy ściskali będziemy ściskać	będziemy ściskały będziemy ściskać
2 os.	będziesz ściskał będziesz ściskać	będziesz ściskała będziesz ściskać	będziesz ściskało będziesz ściskać	będziecie ściskali będziecie ściskać	będziecie ściskały będziecie ściskać
3 os.	będzie ściskał będzie ściskać	będzie ściskała będzie ściskać	będzie ściskało będzie ściskać	będą ściskali będą ściskać	będą ściskały będą ściskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściskajmy
2 os.	ściskaj	ściskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściskałbym bym ściskał	ściskałabym bym ściskała	ściskałobym bym ściskało	ściskalibyśmy byśmy ściskali	ściskałybyśmy byśmy ściskały
2 os.	ściskałbyś byś ściskał	ściskałabyś byś ściskała	ściskałobyś byś ściskało	ściskalibyście byście ściskali	ściskałybyście byście ściskały
3 os.	ściskałby by ściskał	ściskałaby by ściskała	ściskałoby by ściskało	ściskaliby by ściskali	ściskałyby by ściskały

bezosobnik: ściskano by

bezokolicznik: ściskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając

gerundium: ściskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściskanie	ściskania
D.	ściskania	ściskań
C.	ściskaniu	ściskaniom
B.	ściskanie	ściskania
N.	ściskaniem	ściskaniami
Ms.	ściskaniu	ściskaniach
W.	ściskanie	ściskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskający	ściskający	ściskający	ściskające	ściskająca
D.	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającego	ściskającej
C.	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającemu	ściskającej
B.	ściskającego	ściskającego	ściskający	ściskające	ściskającą
N.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającą
Ms.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskający	ściskający	ściskające	ściskające
D.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających
C.	ściskającym	ściskającym	ściskającym	ściskającym
B.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskające
N.	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi	ściskającymi
Ms.	ściskających	ściskających	ściskających	ściskających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściskany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściskany	ściskany	ściskany	ściskane	ściskana
D.	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanego	ściskanej
C.	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanemu	ściskanej
B.	ściskanego	ściskanego	ściskany	ściskane	ściskaną
N.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskaną
Ms.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściskani	ściskani	ściskane	ściskane
D.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych
C.	ściskanym	ściskanym	ściskanym	ściskanym
B.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskane
N.	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi	ściskanymi
Ms.	ściskanych	ściskanych	ściskanych	ściskanych

odpowiednik aspektowy: uściskać

Składnia

Rz_osobowy

ściskać

KOGO

7. w dołku

Definicja

powodować nieprzyjemny ucisk na organy wewnętrzne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gnieść

Połączenia

ściska kogoś w dołku, w środku, w żołądku
ściskać trochę
zaczynać ściskać
ściskać i mdlić

Cytaty

[...] denerwował się do tego stopnia, że zaczynało go ściskać w żołądku i mdlić.

źródło: NKJP: Internet

Nawet wtedy, gdy je spotykałem na drodze idące w pole i w łąki, nie ściskało mnie w dołku, nie dławiło w gardle.

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: Półbaśnie, 1976

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
3 os.	ściska

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.			ściskało

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.			będzie ściskało będzie ściskać

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.			ściskałoby by ściskało

bezokolicznik: ściskać

odpowiednik aspektowy: ścisnąć

Składnia

ściskać

KOGO + w CZYM

Frazeologizmy

coś ściska za gardło kogoś
coś ściska gardło komuś
coś ściska serce
coś ściska za serce
coś ściska za gardło kogoś
coś ściska gardło komuś
coś ściska serce
coś ściska za serce
ktoś trzyma kciuki
ktoś ściska kciuki
mróz ściska
żal dupę ściska

Data ostatniej modyfikacji: 23.07.2014