UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

bazia

Chronologizacja

1811, Wincenty Reklewski, Pienia wiejskie, polona.pl
Inne znaczenie: 'jagnię'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. bazia
bazie
D. bazi
bazi
neut
baź
char
C. bazi
baziom
B. bazię
bazie
N. bazią
baziami
Ms. bazi
baziach
W. bazio
bazie

Pochodzenie

Przenośne użycie nazwy owieczki, jagnięcia, zaczerpniętej z języka dzieci, o pochodzeniu dźwiękonaśladowczym (od zawołania na owce: baś-baś!, baź-baź!, basiu-basiu!, baziu-baziu!, itp.).

1. kwiatostan

Definicja

kwiatostan wierzby, leszczyny i niektórych innych roślin, przypominający kłos zboża, w którym pojedyncze kwiaty osadzone są na osi bez szypułek lub z krótkimi szypułkami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kotek, kotka

Połączenia

  • srebrzyste bazie
  • bazie na leszczynach, bazie na wierzbach
  • obsypany baziami

Cytaty

Dawniej wierzono, że połknięcie wierzbowej bazi z palmy wielkanocnej miało uchronić przed chorobami gardła.

źródło: NKJP: Stanisław Gorczański: Koszyk z wielkanocnym święconym, Mazowieckie To i Owo, 2001-04-15

Zimy nie było. Przynajmniej do czwartego lutego. Trzeciego na Wierzysku znaleźli bazie. Drzewo obsypane baziami.

źródło: NKJP: Maciej Malicki: Ostatnia [sto czternaście opowiadań o tym samym], 2009

Poczułem się bardzo, bardzo wiosennie, kiedy spacerując brzegiem zaśnieżonego lasu odkryłem wierzbowy krzew obsypany baziami.

źródło: NKJP: Grzegorz Tabiasz: Gazeta Krakowska, 2002-01-26

Najprostszą palemką jest od zawsze gałązka wierzbowa obsypana srebrnymi baziami.

źródło: NKJP: vera): Magia palm, Dziennik Bałtycki, 2011

W tym roku orzechów będzie znacznie mniej, bo mniej jest bazi na leszczynach.

źródło: NKJP: Monika Dzierżyńska-Nowak: Lubelszczyzna to polskie zagłębie leszczynowe, Gazeta Wyborcza, 1996-02-23

2. gałązka

Definicja

gałązka wierzby, na której znajdują się małe, puszyste, białoszare kulki, wykorzystywana do dekoracji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  baźka
hiperonimy:  gałązka

Połączenia

  • wiązanka bazi
  • ozdobiony baziami
  • zrobiony z bazi

Cytaty

Na dworze ptaki ćwierkały na cały głos, wyleniałe, bure trawniki porosły zieloną szczecinką młodziutkiej trawy, z koszyków sprzedawano pęczki bazi, słońce grzało tak, że w południe zaciągano żaluzje na sklepowe witryny.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: As w rękawie, 1998

Z emausem związane są liczne tradycje. – Był m.in. obyczaj, że chłopcy uderzali baziami dziewczęta, które im się podobały – była to forma zalotów.

źródło: NKJP: Anna Kajtoch: Ważny odpust, Gazeta Krakowska, 2005-03-26

- Palma pienińska zrobiona jest z bazi, przystrojonych bukszpanem i różnokolorowymi wstążkami, układanymi w odpowiedniej kolejności od góry: najpierw biało-czerwona, potem żółta - papieska, następnie niebieska - Maryjna, zielona - symbolizująca wiosnę i na koniec fioletowa - jako znak Wielkiego Postu.

źródło: NKJP: Najpiękniejsze palmy szczawnickie, Dziennik Polski, 2001-04-10

Koszyczek ze święconką, przyozdobiony baziami, do dziś króluje na naszych stołach w świąteczny niedzielny poranek.

źródło: NKJP: Izabella Sieńko-Holewa: Wielkanocny ogród, Gazeta Wyborcza, 1999-03-31

Na stoisku pani Danusi królowały palemki, z którymi każdy z nas powinien iść następnego dnia (niedziela) w procesji. Nie były drogie: wiązanka kotków czyli bazi – 1,50-2 zł, rozwinięte brzozowe gałązki - 1 zł, a bukszpan 1,50 - 2 zł za spory pęczek.

źródło: NKJP: Janusz Rokiciński: Na targu o świętach, Gazeta Kociewska, 2008-03-18

Data ostatniej modyfikacji: 11.11.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj