UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gramofon

Chronologizacja

1900, SJPWar

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gramofon
gramofony
D. gramofonu
gramofonów
C. gramofonowi
gramofonom
B. gramofon
gramofony
N. gramofonem
gramofonami
Ms. gramofonie
gramofonach
W. gramofonie
gramofony

Pochodzenie

internac.

ang. gramophone

fr. gramophone

niem. Grammophon

z ang. amer. gramophone

Pierwotnie jako nazwa marki nadana przez Emila Berlinera (1851-1929), wynalazcę gramofonu.

Definicja

elektryczne urządzenie służące do odtwarzania dźwięków z płyt, złożone ze skrzynki z mechanizmem odtwarzającym muzykę, obrotowego talerza, na którym umieszcza się płytę ze specjalnym odpowiednio wyżłobionym rowkiem, oraz igły na długim ramieniu, której zadaniem jest przetwarzanie drgań mechanicznych związanych z ruchem rowka, na elektryczne i następnie na efekty dźwiękowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  adapter

Połączenia

  • stary gramofon
  • gramofon i płyty; patefony i gramofony
  • ramię, płyta, talerz gramofonu
  • muzyka z gramofonu
  • gramofon grał (walce)
  • stać przy gramofonie

Cytaty

W tamtych czasach nie wszystkie gramofony wyłączały się automatycznie po zejściu igły z nagranej części rowka, dlatego Paul zaproponował dodanie jeszcze jakiegoś efektu po ostatnim utworze, żeby kręcąca się w nieskończoność płyta wciąż oferowała beatlesowski produkt.

źródło: NKJP: Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński: Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronnika czasów popkultury, 2000

Murawski tymczasem, stękając, dźwigał po kolei najpierw obydwie walizy, później kuferki i tobół z pościelą, a na końcu przedmiot najcenniejszy – gramofon Pathé w hebanowej skrzynce nie z jakąś tam staroświecką tubą, ale z głośnikiem umieszczonym wewnątrz.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk, 2003

Kiedy więc mąż zaczynał rozprawiać o którejkolwiek ze swych pasji, podchodziła do gramofonu i wybierała płytę z Ravelem, Mozartem, Mendelssohnem, Scarlattim lub z walcami Straussa...

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

Parę lat temu zorganizowano w warszawskim Muzeum Narodowym wystawę przedmiotów codziennego użytku z czasów PRL. Wśród wielu zwiedzających widok pralki Frani, radia Stolica, gramofonu Bambino, telewizora Belweder wywoływał entuzjazm pomieszany z rozrzewnieniem.

źródło: NKJP: Mirosław Pęczak: Stare, nowe, kultowe, Polityka, 2003-08-02

Renesans przeżywają gramofony. Jeszcze kilka lat temu, pogardzane,lądowały często na śmietniku. Teraz, znajdując taki sprzęt w domu, wiele osób przychodzi, prosząc o doprowadzenie go do stanu używalności, by słuchać na nim winylowych przebojów z młodości.

źródło: NKJP: Łukasz Stępień: Wiek nie gra roli, Dziennik Łódzki, 2006-02-28

Frazeologizmy

gramofon cyfrowy
Data ostatniej modyfikacji: 14.09.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj