Chronologizacja
1. człowiek wskazujący drogę
Definicja
Pochodzenie
Zob. wodzić
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | opiekun |
Połączenia
- przewodnik inwalidów, niewidomych, osób niepełnosprawnych; grupy
- przewodnik dla osoby niewidomej
- przewodnik i opiekun; przewodnik i tłumacz
- funkcja, rola przewodnika
- przewodnik towarzyszy komuś
- służyć za przewodnika
Cytaty
|
[...] pan Pytałowski [...] radził mi statecznym głosem, żebym sobie wziął po drodze przewodnika, i to możliwie skądś tu z bliska, bo jeśli pójdę sam, to zbłądzę. źródło: NKJP: Wilhelm Mach: Góry nad Czarnym Morzem, 1984 |
|
|
Przed nami Kalib, nasz przewodnik, torował drogę wysłużoną pangą - rodzajem maczety. źródło: NKJP: Sylwia Żemczykowska, Stefan Schleifer: Zwierzęta, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1998-08-21 |
|
|
Pełniliśmy rolę przewodników dla naszych niewidomych kolegów. Pomagaliśmy im w poznawaniu średniowiecznego zamku [...]. źródło: NKJP: Intelektualna eksplozja, Dziennik Polski, 2003-10-04 |
|
|
Po kilkugodzinnej jeździe ujrzeli pasmo wzgórz [...]. Wkrótce przewodnicy jadący na przedzie zatrzymali konie. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr | ||
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnika |
przewodników |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr |
2. na wycieczce
Definicja
Pochodzenie
Zob. wodzić
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka
Połączenia
- dobry, wybitny; kwalifikowany, profesjonalny, zawodowy; doświadczony, zasłużony; znany; lokalny, miejscowy, międzynarodowy; miejski; góralski, krakowski, zakopiański; czynny; młody, stary przewodnik; przewodnik turystyczny; górski, terenowy, wysokogórski; beskidzki, kalwaryjski, świętokrzyski, tatrzański; taternicki
- przewodnik turystyki, wycieczek; PTTK
- przewodnik z uprawnieniami
- przewodnik po Beskidach, po Krakowie, po Tatrach...
- przewodnik i pilot wycieczek, przewodnik i ratownik
- legitymacja, odznaka; praca, zawód; opieka, towarzystwo; usługi, zadania; wynajęcie; uprawnienia przewodnika; klub, koło, stowarzyszenie, związek; grupa, środowisko; kurs, szkolenie; opowieści przewodników
- szkolenie dla przewodników
- kandydat; egzamin, kurs na przewodnika
- grupa, turysta; spacer, wejście, wycieczka, zwiedzanie z przewodnikiem
- przewodnik oprowadza, pokazuje, prowadzi; opowiada, tłumaczy, wyjaśnia; przewodnicy czuwają
- potrzebować przewodnika
- zapłacić przewodnikowi
- mieć, wynająć; pytać, słuchać przewodnika
- prowadzony przez przewodników
- zwiedzić/zwiedzać coś z przewodnikiem
Cytaty
|
Choć nie był zawodowym przewodnikiem, świetnie znał Tatry i towarzyszył dr. Chałubińskiemu w jego wyprawach. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Zakopane i Tatry: przewodnik, 1995 |
|
|
[...] zorganizowane grupy, złożone z osób nieletnich, nie mogą przebywać w górach powyżej 1000 m n.p.m. Grupą taką powinien opiekować się przewodnik górski z licencją na dany teren [...]. źródło: NKJP: Im wyżej, tym drożej, Dziennik Polski, 2002-03-30 |
|
|
I dziś nawet ukraińscy przewodnicy, oprowadzający turystów po zamku zbaraskim, mówią o [...] fikcyjnych postaciach jak o prawdziwych. źródło: NKJP: Stanisław Sławomir Nicieja: Twierdze kresowe Rzeczypospolitej, 2006 |
|
|
[...] Senat proponuje, aby szkolenie dla przewodników turystycznych lub pilotów wycieczek mogły prowadzić [...] także osoby upoważnione przez wojewodę. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.08.1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr | ||
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnika |
przewodników |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr |
3. przywódca
Definicja
Pochodzenie
Zob. wodzić
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przywódca |
Połączenia
- dobry przewodnik; przewodnik duchowy, życiowy
- przewodnik ludzkości, narodu; dusz
- przewodnik na drodze do czegoś
- przewodnik i nauczyciel, przewodnik i przyjaciel
- potrzebować przewodnika
Cytaty
|
Z biegiem lat stał się przywódcą duchowym i przewodnikiem moralnym setek milionów wierzących katolików. źródło: NKJP: Józef Kozielecki: 18 maja Jan Paweł II kończy 75 lat, Gazeta Wyborcza, 1995-05-13 |
|
|
[...] każdy z promowanych kompozytorów przedstawia swego mistrza i przewodnika na twórczej drodze [...] źródło: NKJP: Muzyka w Sali Fontany, Dziennik Polski, 2000-05-29 |
|
|
Żołnierze Armii Krajowej! [...] Starajcie się być przewodnikami narodu i realizatorami niepodległego państwa polskiego. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.01.2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr | ||
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnika |
przewodników |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr |
4. w harcerstwie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne
Cytaty
|
Komendant obozu, przewodnik Arkadiusz B., przyznał stopień Harcerza Orlego drużynowemu „Bugajów” Mateuszowi L. źródło: NKJP: Tadeusz Dudź: Harcerze wrócili, Gazeta Wrocławska, 2002-08-26 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr | ||
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnika |
przewodników |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr |
Skróty
5. psa
Definicja
Pochodzenie
Zob. wodzić
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | opiekun |
Połączenia
- policyjny przewodnik
- przewodnik psa
- przewodnik z psem
- obrona przewodnika
Cytaty
|
Ken jest czteroletnim owczarkiem niemieckim. Asp. Roman Mikos nie jest jego pierwszym opiekunem w policji. Przewodnik i pies odbywają na co dzień policyjna służbę w Komisariacie Centrum przy ul. Narutowicza. źródło: NKJP: (Smol): Pojechali z Kenem na mistrzostwa, Dziennik Polski, 2002-09-19 |
|
|
Psy policyjne są bezwzględne dla bandytów. Wiedzą, kiedy mają zaatakować na komendę, albo też podjąć samodzielne działanie w obronie swojego przewodnika. źródło: NKJP: (Adk): Wiedzą jak dobrze ugryźć, Nowiny Raciborskie, 2006-10-24 |
|
|
Finał mistrzostw Polski przewodników psów i psów policyjnych rozegrany w Sułkowicach pod Górą Kalwarią (to tam, gdzie stoi wypchany Szarik) wygrał Ako Okset. źródło: NKJP: Tydzień w kraju, Polityka, 2001-09-08 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr | ||
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnika |
przewodników |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodnicy |
ndepr |
| przewodniki |
depr |
6. zwierzę
Definicja
Pochodzenie
Zob. wodzić
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Połączenia
- przewodnik stada
Cytaty
|
Przewodnik stada, kozioł o bursztynowych oczach, o rogach wygiętych na włochaty kark, zerwał się do biegu, za nim ruszyły kozy [...]. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1995 |
|
|
Bociany nie wybierają przewodnika, który będzie ich prowadził do celu wędrówki. źródło: NKJP: (WOW): Bocianie sejmiki, Dziennik Polski, 2001-08-24 |
|
|
Jeżeli nie wiadomo, który baran jest przewodnikiem, należy wziąć pierwszą lepszą owcę i odprowadziwszy za budynek zmusić do beczenia, wówczas całe stado pójdzie za nią. źródło: NKJP: Wyprowadzanie zwierząt domowych z budynków gospodarczych, Jestem gotów do pomocy nr 7, 1968 |
|
|
Ptaki przewodniki zmieniają się. Nie jest poznany do końca taki układ w locie, być może chodzi o „klin”, który ułatwia ptakom prucie powietrza. źródło: NKJP: Ryszard Pala: Wieczorem przyleciały przepiórki, Czas Ostrzeszowski nr 200546, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodniki |
|
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnika |
przewodniki |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodniki |
7. po Krakowie
Definicja
Pochodzenie
Zob. wodzić
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu wydawnictwa
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bedeker |
Połączenia
- dobry, doskonały, znakomity; ciekawy; książkowy, multimedialny; kieszonkowy, krótki, mały; popularny; nowy, przedwojenny przewodnik; przewodnik turystyczny
- przewodniki i foldery, przewodniki i informatory, przewodniki i mapy
- autor; tekst, treść; tytuł; edycja, wydanie; lektura, promocja przewodnika; seria przewodników
- przewodnik dla turystów
- przewodnik z mapą; przewodnik ze zdjęciami
- przewodnik po Krakowie, po Polsce, po Tatrach...; po gminie, po mieście, po powiecie, po regionie; po jakichś miejscach, po jakiejś ziemi; po muzeum, po wystawie, po zabytkach, po zbiorach
- czytać, kupić; wydać przewodnik
- zaopatrzyć się w przewodnik
- czytać, przeczytać, wyczytać; opisany w przewodniku
Cytaty
|
Młodzież polska i niemiecka, dzięki wzajemnym wizytom, wspólnie opracuje przewodnik po regionie małopolskim i po części Niemiec. źródło: NKJP: (BEA): Sokrates z wizytą, Dziennik Polski, 2001-05-22 |
|
|
Wyczytałem w przewodniku, że za Cedynią można wyjść na wzgórze, z którego brat Mieszka I, Czcibor, zaatakował zwycięsko wojska margrabiego Hodona. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987 |
|
|
Przeglądał przewodniki turystyczne, gdzie pisano o wikingach, chciał nawet zabrać rodzinę do ich dawnej siedziby, Birka. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007 |
|
|
W przewodnikach nie zabrakło też mapek ze szlakami turystycznymi, planów miejscowości oraz rysunków wspaniałych panoram roztaczających się z beskidzkich szczytów. źródło: NKJP: Tomasz Chludziński: Czas na Beskidy, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1999-04-03 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodniki |
|
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnik |
przewodniki |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodniki |
8. po literaturze
Definicja
Pochodzenie
Zob. wodzić
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu wydawnictwa
Połączenia
- doskonały, świetny; elektroniczny, multimedialny; krótki, obszerny, szczegółowy; praktyczny; nowy przewodnik; przewodnik encyklopedyczny; geologiczny, historyczny, kulturalny, metodyczny, muzealny
- przewodnik dla nauczycieli
- przewodnik po kulturze, po literaturze; po Internecie, po programach; po świecie czegoś
- książki i przewodniki
- autor; tekst, treść; lektura przewodnika; seria przewodników
- czytać, kupić; wydać przewodnik
- korzystać z przewodnika
Cytaty
|
[...] MEN chce przygotować przewodnik dla nauczycieli, jak mają po nowemu korzystać ze starych podręczników. źródło: NKJP: Wojciech Staszewski: Prezydent podpisał ustawę o reformie oświaty, Gazeta Wyborcza, 1999-02-12 |
|
|
Wśród najczęściej dziś czytanych książek jest „Purpose-Driven Life” (Życie z celem) [...] - swego rodzaju przewodnik jak żyć, z radami według wskazań Ewangelii. źródło: NKJP: Tomasz Zalewski: Duma i lęk Ameryki, Polityka, 2004-10-30 |
|
|
Przewodniki dobrych manier nakazywały, by ręka sięgająca do wspólnej misy była czysta [...]. źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je: savoir-vivre przy stole, 1994 |
|
|
Laureaci [...] konkursów zostali obdarowani przez organizatorów nagrodami książkowymi w postaci encyklopedii, słowników, przewodników do oznaczania roślin oraz pamiątkowymi dyplomami. źródło: NKJP: (OIKOS): Światowy Dzień Ochrony Środowiska, Nakielski Czas, 2007-06-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodniki |
|
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnik |
przewodniki |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodniki |
Odesłania
Zob. też:
9. w fizyce
Definicja
Pochodzenie
Zob. wodzić; kalka fr. conducteur
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | izolator |
Połączenia
- dobry, doskonały; zły przewodnik; przewodnik elektryczny
- przewodnik ciepła, elektryczności
- prąd w przewodniku
Cytaty
|
Śnieg, ze względu na zawartą w nim dużą ilość powietrza, jest złym przewodnikiem ciepła. źródło: NKJP: Alojzy Woś: Meteorologia dla geografów, 1997 |
|
|
Należy odejść od wszelkich zbiorników wodnych, gdyż woda jest doskonałym przewodnikiem elektryczności. źródło: NKJP: Nie ma reguł, Dziennik Polski, 2000-08-08 |
|
|
Elektrony, które tworzą prąd w przewodnikach, także poruszają się w ośrodku próżni fizycznej. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przewodnik |
przewodniki |
|
| D. | przewodnika |
przewodników |
|
| C. | przewodnikowi |
przewodnikom |
|
| B. | przewodnik |
przewodniki |
|
| N. | przewodnikiem |
przewodnikami |
|
| Ms. | przewodniku |
przewodnikach |
|
| W. | przewodniku |
przewodniki |
Odesłania
Zob. też: