UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

banan

Chronologizacja

1861, Bańk

Pochodzenie

fr. banane

z port. banana

1.a roślina

Definicja

roślina przypominająca palmę, wydająca żółte podłużne słodkie owoce, uprawiana w krajach tropikalnych dla owoców lub włókien

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny egzotyczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin owoce i warzywa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bananowiec
hiperonimy:  roślina

Połączenia

  • liście; plantacja bananów

Cytaty

Złapał ją na plantacji bananów, jak kradła owoce.

źródło: NKJP: Grażyna Antoniewicz: Burgas i Bosman na wachcie w psim niebie, Dziennik Bałtycki, 2010-08-06

Łopotały liście bananów jak podarte chorągwie.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972

Drzewo banana ma znaczenie przede wszystkim, jako roślina uprawna – zwłaszcza odmiana banana zwyczajnego.

źródło: Internet: ayor.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banan
banany
D. banana
rzadziej bananu
bananów
C. bananowi
bananom
B. banan
banany
N. bananem
bananami
Ms. bananie
bananach
W. bananie
banany

1.b owoc

Definicja

owoc rośliny - banana

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin owoce i warzywa

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  owoc

Połączenia

  • rozgnieciony banan; dojrzałe, zielone, zgniłe; suszone banany
  • dwa, trzy banany
  • banany i ananasy, banany i awokado, banany i brzoskwinie, banany i figi, banany i gruszki, banany i mandarynki, banany i melony, banany i pomarańcze
  • kawałek, plasterki; smak banana; kilogram, kiść bananów
  • obierać; wziąć; jeść, zjeść banana; lubić; suszyć banany
  • poślizgnąć się na skórce od banana

Cytaty

Pani Owens przyjrzała się podejrzliwie żółto-brązowemu przedmiotowi. – To banan. Owoc z tropików.

źródło: NKJP: Esensja, 2008-10

Gdy byliśmy w Instytucie Medycyny Tropikalnej, to uczyli nas, jak jeść banana: najpierw namydlić, potem obrać ze skóry, wyparzyć we wrzątku, wreszcie z każdej strony jedną trzecią odciąć.

źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1995-10-20

Sery dojrzewające, dojrzałe banany i awokado mogą natomiast wzmacniać działanie leków przeciwdepresyjnych [...].

źródło: NKJP: Katarzyna Zawadzka: Blaski i cienie terapii lekami, Dziennik Zachodni, 2007-08-25

Bo wszyscy przecież widzieliśmy na dziesiątkach filmów, jak łatwo można się poślizgnąć na skórce od banana i daleko na niej zajechać.

źródło: NKJP: Zbigniew Cieśliński, Edmund Jaworski, Wiesław Kot, Barbara Kozłowska, Waldemar Kurowski, Beata Pawlikowska, Kamilla Placko-Wozińska: Felietony, Gazeta Poznańska, 2003-10-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banan
banany
D. banana
bananów
C. bananowi
bananom
B. banana
banany
N. bananem
bananami
Ms. bananie
bananach
W. bananie
banany

2. uśmiech

Definicja

pot. 
szeroki i szczery uśmiech

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • komuś się pojawił banan na twarzy
  • mieć banana na twarzy

Cytaty

Na egzamin przychodziłem z bananem na ustach, bo byłem pewny wygranej.

źródło: NKJP: Marcin Kijak: Jak uczyć się do egzaminów?, 2010

Kiedy wybrałem się na spacer do biblioteki szkolnej, już na wejściu pojawił mi się banan na twarzy. Wszystkie dotychczasowe tomy kolekcji! Cudo...

źródło: NKJP: Internet

Uśmiech nie schodzi mu z twarzy - banan przez cały czas.

źródło: Internet: picknroll.blox.pl

[...] rzadko się zdarza, by był ktoś, o kim sama myśl sprawia, że mam na twarzy banana [...]. Jest tak wiele sytuacji w życiu, które sprawiają, że nasze usta wykrzywiają się w ten charakterystyczny sposób [...].

źródło: Internet: nashi-somewhereinsideme.blogspot.com

Kto nie lubi mieć banana na twarzy? Jeśli kochasz się uśmiechać, ta żółta koszulka z nadrukiem jest dla ciebie.

źródło: Internet: waszekoszulki.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2, m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banan
banany
D. banana
rzadziej bananu
bananów
C. bananowi
bananom
B. banana
banan
banany
N. bananem
bananami
Ms. bananie
bananach
W. bananie
banany

3. ponton

Definicja

pot. 
podłużny ponton przypominający banan-owoc

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ponton

Połączenia

  • dmuchany banan
  • przejażdżki bananem
  • pływać bananem
  • jeździć, pływać na bananie

Cytaty

[...] można przepłynąć morze dmuchanym bananem ciągnionym przez motorówkę.

źródło: NKJP: Waldemar Kurowski, Joanna Małecka, Magdalena Szymańska: Słoneczne strony, Gazeta Poznańska, 2004-08-03

Przejażdżki na bananie wodnym stanowią atrakcję dla całych rodzin.

źródło: NKJP: Wodne szaleństwo na mierzei, Dziennik Bałtycki, 1999-07-21

Można popływać bananem po jeziorze w Chodzieży, stateczkiem po Jeziorze Kierskim, zjechać prosto do wody ponad 90-metrową zjeżdżalnią nad Rusałką.

źródło: NKJP: Miejsca przyjazne plażowiczom, Głos Wielkopolski, 2007-06-27

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2, m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banan
banany
D. banana
rzadziej bananu
bananów
C. bananowi
bananom
B. banana
banan
banany
N. bananem
bananami
Ms. bananie
bananach
W. bananie
banany

4. człowiek

Definicja

pot.  pogard. 
młoda osoba, pochodząca z bogatej rodziny i żyjąca na jej koszt bez troski o swoje utrzymanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bananowiec

Cytaty

Śmieszy mnie nazywanie bananem kogoś z klasy średniej, wywodzącego się z rodziny ciężko pracującej na spłaty kredytów.

źródło: Internet: https://pl-pl.facebook.com/tabtabteabe/

Jak chcesz poznać banana, jedź do Wawy na ul. Chmielną i Nowy Świat, tam aż się roi...

źródło: Internet: zapytaj.onet.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banan
bananowie
ndepr
banany
depr
D. banana
bananów
C. bananowi
bananom
B. banana
bananów
N. bananem
bananami
Ms. bananie
bananach
W. bananie
bananowie
ndepr
banany
depr

Odesłania

Zob. też:

bananowa młodzież

5. penis

Definicja

pot. 
penis

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  człon, członek, fallus, frędzel, frędzelek, interes, jedenasty palec, korzeń, penis, pisior, prącie, ptak, ptaszek, siusiak, wałek, żenidło

Cytaty

Czy ktoś pytał cię kiedyś o twojego banana, którego nie masz, bo jesteś dziewczyną?

źródło: Internet: http://stanley-princessgollumia.blogspot.com/2013/05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. banan
banany
D. banana
bananów
C. bananowi
bananom
B. banana
banany
N. bananem
bananami
Ms. bananie
bananach
W. bananie
banany

Frazeologizmy

ktoś spada na drzewo
ktoś spada na drzewo banany prostować
Data ostatniej modyfikacji: 04.01.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj