UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kosić

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	koszę	kosimy
2 os.	kosisz	kosicie
3 os.	kosi	koszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kosiłem +(e)m kosił	kosiłam +(e)m kosiła	kosiłom +(e)m kosiło	kosiliśmy +(e)śmy kosili	kosiłyśmy +(e)śmy kosiły
2 os.	kosiłeś +(e)ś kosił	kosiłaś +(e)ś kosiła	kosiłoś +(e)ś kosiło	kosiliście +(e)ście kosili	kosiłyście +(e)ście kosiły
3 os.	kosił	kosiła	kosiło	kosili	kosiły

bezosobnik: koszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kosił będę kosić	będę kosiła będę kosić	będę kosiło będę kosić	będziemy kosili będziemy kosić	będziemy kosiły będziemy kosić
2 os.	będziesz kosił będziesz kosić	będziesz kosiła będziesz kosić	będziesz kosiło będziesz kosić	będziecie kosili będziecie kosić	będziecie kosiły będziecie kosić
3 os.	będzie kosił będzie kosić	będzie kosiła będzie kosić	będzie kosiło będzie kosić	będą kosili będą kosić	będą kosiły będą kosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kośmy
2 os.	koś	koście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kosiłbym bym kosił	kosiłabym bym kosiła	kosiłobym bym kosiło	kosilibyśmy byśmy kosili	kosiłybyśmy byśmy kosiły
2 os.	kosiłbyś byś kosił	kosiłabyś byś kosiła	kosiłobyś byś kosiło	kosilibyście byście kosili	kosiłybyście byście kosiły
3 os.	kosiłby by kosił	kosiłaby by kosiła	kosiłoby by kosiło	kosiliby by kosili	kosiłyby by kosiły

bezosobnik: koszono by

bezokolicznik: kosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: kosząc

gerundium: koszenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	koszenie	koszenia
D.	koszenia	koszeń
C.	koszeniu	koszeniom
B.	koszenie	koszenia
N.	koszeniem	koszeniami
Ms.	koszeniu	koszeniach
W.	koszenie	koszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: koszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	koszący	koszący	koszący	koszące	kosząca
D.	koszącego	koszącego	koszącego	koszącego	koszącej
C.	koszącemu	koszącemu	koszącemu	koszącemu	koszącej
B.	koszącego	koszącego	koszący	koszące	koszącą
N.	koszącym	koszącym	koszącym	koszącym	koszącą
Ms.	koszącym	koszącym	koszącym	koszącym	koszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	koszący	koszący	koszące	koszące
D.	koszących	koszących	koszących	koszących
C.	koszącym	koszącym	koszącym	koszącym
B.	koszących	koszących	koszących	koszące
N.	koszącymi	koszącymi	koszącymi	koszącymi
Ms.	koszących	koszących	koszących	koszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: koszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	koszony	koszony	koszony	koszone	koszona
D.	koszonego	koszonego	koszonego	koszonego	koszonej
C.	koszonemu	koszonemu	koszonemu	koszonemu	koszonej
B.	koszonego	koszonego	koszony	koszone	koszoną
N.	koszonym	koszonym	koszonym	koszonym	koszoną
Ms.	koszonym	koszonym	koszonym	koszonym	koszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	koszeni	koszeni	koszone	koszone
D.	koszonych	koszonych	koszonych	koszonych
C.	koszonym	koszonym	koszonym	koszonym
B.	koszonych	koszonych	koszonych	koszone
N.	koszonymi	koszonymi	koszonymi	koszonymi
Ms.	koszonych	koszonych	koszonych	koszonych

odpowiednik aspektowy: skosić

Pochodzenie

psł. *kositi 'ciąć, siec kosą'

1. trawę

Definicja

ścinać trawę lub inne rośliny za pomocą odpowiedniego narzędzia lub maszyny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Relacje znaczeniowe

synonimy:

siec

Połączenia

kosić trawę, trawniki

Cytaty

	Pewnego popołudnia kosił elektryczną kosiarką trawę [...]. źródło: NKJP: Jolanta Tęcza-Ćwierz:... Pedagogika wysokich wymagań, Wychowawca, nr 174, 2007-06
	Nie mieli prądu. Kosili kosami. źródło: NKJP: Jerzy Trammer: Wiadomo, Gazeta Wyborcza, 1996-11-15
	Z pól zbierany jest już rzepak, niebawem rolnicy zaczną kosić zboże. źródło: NKJP: (AGNI): Żniwa bez punktów skupu zboża, Gazeta Wrocławska, nr 23/07, 1999
	Już dziesięciolatek góral prowadzi traktor, kosi siano, pali w piecu, sadza siostrę na nocnik, doi krowę [...]. źródło: NKJP: (X): Sposób, Polityka, 2006-07-01
	Hej! Hej! Flisacy! – krzyczał z brzegu koszący trawę na brzegu Wisły do zniechęconych górali Tadeusz Żmijewski. źródło: NKJP: (mp): Spadł z nieba, Gazeta Krakowska, 2007-06-26

Składnia

kosić

CO + (CZYM)

2. znaki drogowe

Definicja

pot.

uderzając w coś stojącego i trwale przymocowanego do podłoża, powodować złamanie i upadek części tego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ścinać
	hiperonimy:	niszczyć, przewracać

Cytaty

[...] Rozpędzone auta wypadały z drogi i kosiły płot chroniący przystanek.

źródło: NKJP: Bartosz Wawryszuk: Taranem w altankę, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-10-07

Trąby powietrzne i śnieżne kosiły wszystko, co spotkały na drodze [...].

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Rebelia, 2007

Składnia

kosić

3. zawodników

Definicja

w grze sportowej faulować przeciwników, przewracać ich

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Cytaty

Błękitnym, co wychodzi, to koszenie przeciwników. Za takie brutalne faule OZPN Podkarpacie powinien ukarać tych zawodników kilkumiesięczną dyskwalifikacją

źródło: internet: forum.nowiny24.pl/4-liga-blekitni-ropczyce-bez-trenera

Obrońca – piłkarz mający za zadanie koszenie graczy drużyny przeciwnej, zwykle napastników, i wybijanie piłki spod własnej bramki.

źródło: Internet: nonsensopedia.wikia.com/wiki

Składnia

kosić

(KOGO)

4. rywali

Definicja

pot.

odnosić nad kimś zwycięstwo w walce, grze lub rywalizacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pokonywać

Cytaty

Chorwaci koszą Niemców już 2:0.

źródło: NKJP: Internet

Sezon dopiero się zaczął i Małysz będzie kosił rywali jak przedtem.

źródło: NKJP: Łukasz Klimaniec, Wojciech Trzcionka: Zaczęło się!, Dziennik Zachodni, 2001-11-26

Składnia

kosić

KOGO/CO

5. intruzów

Definicja

powodować śmierć wielu osób lub zwierząt

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zabijać

Cytaty

	[...] Wpada przez wysadzone drzwi do posterunku żandarmerii i kosi Niemców serią ze stena. źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Pociąg do Stalinogrodu i inne opowiadania, 2009
	Niezbadana jest przez Boga historia ludzkiego życia, nie interesuje go. Kosi porządnych, młodych ludzi, a te potwory, podopieczni szatana żyją i męczą naród absolutnie bezkarnie. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006
	Udawało się to tylko Szarlejowi, który ciął swą szablą i kosił nietoperzyska w cwale z taką wprawą, jakby urodził się i całą młodość spędził w Tatarii. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Dżumy i cholery nie imały się ich okrzepłych układów odpornościowych, kosiły młodych. źródło: NKJP: Marek Oramus, Barbara Pietkiewicz: Siwe włosy ludzkości, Polityka, 2001-05-19

Składnia

kosić

KOGO/CO + (CZYM)

6. studentów

Definicja

pot.

stawiać komuś negatywną ocenę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

oblewać, ścinać

Cytaty

[...] Powinni się zabrać za naukę, gdyż w szkole mogą kosić [...].

źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Sny – klucz, 2000

Przygotują egzamin nie do zdania i będą kosić.

źródło: Internet: kurierlubelski.pl

[...] kosił studentów na egzaminie z historii Polski.

źródło: Internet: facebook.com/WDIB.UW

Składnia

kosić

(KOGO)

7. kasę

Definicja

pot.

zdobywać kogoś lub coś z łatwością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zdobywać

Cytaty

[...] Dzięki filmowi „Życie jest piękne” triumfalnie kosi nagrodę za nagrodą, poczynając od zeszłorocznej Złotej Palmy w Cannes, poprzez dwa Felixy (Europejskie Nagrody Filmowe), nie licząc wyróżnień krytyki włoskiej czy Warszawskiego Festiwalu Filmowego [...].

źródło: NKJP: Henryk Tronowicz: Mały gość Oscar, Dziennik Bałtycki, 1999-03-26

[...] Będzie kosił szmal do własnej kieszeni [...].

źródło: NKJP: Internet

Składnia

kosić

KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś stawia stopę gdzieś
lot koszący

Data ostatniej modyfikacji: 13.04.2022