UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ukrócić

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ukrócę
ukrócimy
2 os. ukrócisz
ukrócicie
3 os. ukróci
ukrócą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ukróciłem
+(e)m ukrócił
ukróciłam
+(e)m ukróciła
ukróciłom
+(e)m ukróciło
ukróciliśmy
+(e)śmy ukrócili
ukróciłyśmy
+(e)śmy ukróciły
2 os. ukróciłeś
+(e)ś ukrócił
ukróciłaś
+(e)ś ukróciła
ukróciłoś
+(e)ś ukróciło
ukróciliście
+(e)ście ukrócili
ukróciłyście
+(e)ście ukróciły
3 os. ukrócił
ukróciła
ukróciło
ukrócili
ukróciły

bezosobnik: ukrócono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ukróćmy
2 os. ukróć
ukróćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ukróciłbym
bym ukrócił
ukróciłabym
bym ukróciła
ukróciłobym
bym ukróciło
ukrócilibyśmy
byśmy ukrócili
ukróciłybyśmy
byśmy ukróciły
2 os. ukróciłbyś
byś ukrócił
ukróciłabyś
byś ukróciła
ukróciłobyś
byś ukróciło
ukrócilibyście
byście ukrócili
ukróciłybyście
byście ukróciły
3 os. ukróciłby
by ukrócił
ukróciłaby
by ukróciła
ukróciłoby
by ukróciło
ukróciliby
by ukrócili
ukróciłyby
by ukróciły

bezosobnik: ukrócono by

bezokolicznik: ukrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

ukróciwszy

gerundium: ukrócenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ukrócenie
ukrócenia
D. ukrócenia
ukróceń
C. ukróceniu
ukróceniom
B. ukrócenie
ukrócenia
N. ukróceniem
ukróceniami
Ms. ukróceniu
ukróceniach
W. ukrócenie
ukrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ukrócony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ukrócony
ukrócony
ukrócony
ukrócone
ukrócona
D. ukróconego
ukróconego
ukróconego
ukróconego
ukróconej
C. ukróconemu
ukróconemu
ukróconemu
ukróconemu
ukróconej
B. ukróconego
ukróconego
ukrócony
ukrócone
ukróconą
N. ukróconym
ukróconym
ukróconym
ukróconym
ukróconą
Ms. ukróconym
ukróconym
ukróconym
ukróconym
ukróconej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ukróceni
ukróceni
ukrócone
ukrócone
D. ukróconych
ukróconych
ukróconych
ukróconych
C. ukróconym
ukróconym
ukróconym
ukróconym
B. ukróconych
ukróconych
ukróconych
ukrócone
N. ukróconymi
ukróconymi
ukróconymi
ukróconymi
Ms. ukróconych
ukróconych
ukróconych
ukróconych

odpowiednik aspektowy: ukrócać

Pochodzenie

Zob. krócić

1. wandalizm

Definicja

ograniczyć lub powstrzymać negatywne zjawisko lub działanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ktoś zrobił porządek z czymś, przykrócić

Połączenia

  • ukrócić bezkarność, handel czymś, korupcję, jakiś proceder, jakieś działania, praktyki..., kradzieże, marnotrawstwo, nadużycia, piractwo, plagę czegoś, samowolę, spekulacje, czyjeś wybryki, zapędy..., jakieś zjawisko
  • ukrócić radykalnie, zdecydowanie
  • być w stanie, chcieć, móc, musieć, postanowić, próbować, starać się, zamierzać ukrócić; można, należy, trzeba ukrócić
  • ukrócić i ukarać

Cytaty

Zakaz ukrócił zyskowny proceder, lecz w niecałe trzydzieści lat później problem powrócił z jeszcze większą siłą.

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009

Dodał, że nie udaje się ukrócić tak szpetnych zjawisk, jak sprzedaż broni ze składów wojskowych.

źródło: NKJP: Andrzej M. Zaucha: Rosja. Nowy minister obrony będzie walczył z korupcją, Gazeta Wyborcza, 1996-07-19

Dopiero policja ukróciła rozbójnicze zapędy jednego z uczniów szkoły w Dąbrowie Tarnowskiej.

źródło: NKJP: (ANS): 16-letni szkolny rozbójnik, Gazeta Krakowska, 2006-04-06

- Więc pozwolisz im panoszyć się bezkarnie? [...] - Tego nie powiedziałem [...]. - Nie umiem tylko wymyślić sposobu na ukrócenie ich zuchwalstwa.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Składnia

bez ograniczeń + ukrócić +
CO

2. przeciwnika

Definicja

zmusić do zaprzestania działania przekraczającego jakieś normy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przykrócić

Cytaty

Biedna ciotka cały dzień odbierała skargi, naprawiała i opłacała szkody, ale nie mogła znaleźć sposobu na ukrócenie bratanków.

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

Składnia

bez ograniczeń + ukrócić +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 20.06.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj