UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

aberracja

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. aberracja
aberracje
D. aberracji
aberracji
neut
aberracyj
char
C. aberracji
aberracjom
B. aberrację
aberracje
N. aberracją
aberracjami
Ms. aberracji
aberracjach
W. aberracjo
aberracje

Pochodzenie

internac.

ang. aberration

fr. aberration

niem. Aberration

z łac. aberrātiō 'odchylenie, oddalenie, zboczenie'

1. psychiczna

Definicja

książk.  pejorat. 
odchylenie od normalnego stanu psychicznego lub sposobu myślenia uznawanego za właściwy

Wymowa

[aberacja] lub [aberracja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  nieprawidłowość

Połączenia

  • aberracja intelektualna, myślowa, poznawcza, psychiczna, umysłowa; seksualna

Cytaty

Już zupełną aberracją jest posądzanie ludzi kierujących pojazdami i naruszających przepis prawny o to, że są niespełna rozumu.

źródło: NKJP: Tadeusz Pieronek: Jak jedziesz, baranie?!, Dziennik Zachodni, 2007-06-22

Leon Poliakov, francuski badacz rosyjskiego pochodzenia, stworzył monumentalne dzieło poświęcone historii światowego antysemityzmu. [...] Dzisiaj przypominamy, że w tych dwóch opasłych tomach [...] opisał dzieje tej aberracji.

źródło: NKJP: Lektury nie tylko obowiązkowe, Dziennik Polski, 2008-09-25

Tak zarozumiałość, jak pazerność, erotomania, jak zazdrość, obżarstwo, jak pijaństwo, wściekłość, jak lenistwo. To zaburzenia już psychiczne. Odejścia od normy, kompleksy, zahamowania, psychozy, aberracje.

źródło: NKJP: Ks. Mieczysław Maliński: Odkrywanie świata, Dziennik Polski, 2005-02-11

Pomysł zbudowania Wielkiego Krakowa ośmieszała prasa, uważająca, że Leo ma przewrócone w głowie, a ów pomysł to aberracja intelektualna.

źródło: NKJP: Włodzimierz Jurasz: Wielki Kraków na prima aprilis, Dziennik Polski, 2008-02-02

2.a soczewki

Definicja

fiz. 
wada soczewek przyrządów optycznych, która powoduje zniekształcenie obrazu

Wymowa

[aberacja] lub [aberracja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  wada

Połączenia

  • aberracja optyczna
  • obszar aberracji

Cytaty

Ognisko jest punktem w optyce geometrycznej dla nieskończenie cienkich soczewek i dla promieni przyosiowych. W praktyce, ze względu na kształt elementów optycznych, wiązka promieni równoległych do osi optycznej nie zostaje skupiona dokładnie w jednym punkcie. Przyczyną tego są aberracje optyczne.

źródło: NKJP: Internet

Do wykonywania zdjęć fotogrametrycznych są wykorzystywane specjalne, na ogół wielkoformatowe, aparaty fotograficzne, wyposażone w specjalne obiektywy pozbawione aberracji.

źródło: NKJP: Internet

2.b fragment obrazu

Definicja

fiz. 
fragment obrazu, który zniekształcił się na skutek wady soczewek przyrządu optycznego

Wymowa

[aberacja] lub [aberracja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

  • korygować, usunąć/usuwać aberracje
  • oczyścić (obraz) z aberracji

Cytaty

Pierwsze, co bym zrobił, to ściął rozmiar do 1/4 tego, co jest teraz. Informacja nie zostanie utracona, bo zdjęcie i tak nie jest ostre w pełnej rozdzielczości, a po przeskalowaniu przynajmniej nie byłoby widać tych szkaradnych aberracji.

źródło: NKJP: Internet

Jeżeli program nie usuwa wszystkich aberracji nawet przy większych wartościach promienia, należy umieścić w obszarze aberracji dodatkową próbkę. Mówiąc dokładniej, trzeba umieścić ją w tej części obrazu, w której pozostały nieusunięte aberracje, i sprawdzić, czy to pomoże.

źródło: NKJP: Anna Owczarz-Dadan: Corel Paint Shop Pro X. Podstawy, 2006

3. w astronomii

Definicja

astr. 
nieistniejące w rzeczywistości odchylenie położenia jakieś ciała niebieskiego, które obserwowane jest w cyklu rocznym na skutek ruchu Ziemi

Wymowa

[aberacja] lub [aberracja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat gwiazdy i planety

Połączenia

  • aberracja astronomiczna
  • aberracja położenia (gwiazd)

Cytaty

Doświadczalne potwierdzenie ruchu orbitalnego Ziemi uzyskano dopiero w latach 20. XVIII w., po odkryciu przez J. Bradleya aberracji astronomicznej.

źródło: NKJP: Internet

Katalog Flamsteeda pozwolił trzeciemu z kolei astronomowi królewskiemu [...] odkryć aberrację położeń gwiazd, a tym samym przedstawić „namacalny” dowód orbitalnego ruchu Ziemi.

źródło: NKJP: X. Rut.: Szczypta soli, Wiedza i Życie, nr 12, 2000

Frazeologizmy

aberracja chromosomowa
Data ostatniej modyfikacji: 24.02.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj