Chronologizacja
XVI w., Bor
Pochodzenie
psł. *bľuzgati
1.a o krwi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | wypływać |
Połączenia
- deszcz, krew bluzga
Cytaty
|
Deszcz bluzga w okna, tłucze o dach, dobija się do ścian, drzwi. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Miraż miłości, miraż śmierci, 2001 |
|
|
Krew bluzgała na wszystkie strony. Taką miałem dziurę, że całe jelita było widać. źródło: NKJP: Katarzyna Janiszewska: Łowcy śmierci, Gazeta Krakowska, 2006-03-17 |
|
|
Rozpalone do białości słońce bluzgało wokoło żarem i blaskiem, jakby lada chwila miało się roztopić. źródło: NKJP: Stefan Themerson: Wykład profesora Mmaa, 1969 |
|
|
Nawet w nikłym świetle księżyca przebijającym zza chmur można było dostrzec kałużę posoki bluzgającej z rozbitej czaszki. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003 |
|
|
Ściany pokoju, bo trudno go było nazwać celą, bielały w słońcu bluzgającym z otwartego okna. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
bluzgam |
bluzgamy |
|||
| 2 os. |
bluzgasz |
bluzgacie |
|||
| 3 os. |
bluzga |
bluzgają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
bluzgałem +(e)m bluzgał |
bluzgałam +(e)m bluzgała |
bluzgałom +(e)m bluzgało |
bluzgaliśmy +(e)śmy bluzgali |
bluzgałyśmy +(e)śmy bluzgały |
| 2 os. |
bluzgałeś +(e)ś bluzgał |
bluzgałaś +(e)ś bluzgała |
bluzgałoś +(e)ś bluzgało |
bluzgaliście +(e)ście bluzgali |
bluzgałyście +(e)ście bluzgały |
| 3 os. |
bluzgał |
bluzgała |
bluzgało |
bluzgali |
bluzgały |
bezosobnik: bluzgano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę bluzgał będę bluzgać |
będę bluzgała będę bluzgać |
będę bluzgało będę bluzgać |
będziemy bluzgali będziemy bluzgać |
będziemy bluzgały będziemy bluzgać |
| 2 os. |
będziesz bluzgał będziesz bluzgać |
będziesz bluzgała będziesz bluzgać |
będziesz bluzgało będziesz bluzgać |
będziecie bluzgali będziecie bluzgać |
będziecie bluzgały będziecie bluzgać |
| 3 os. |
będzie bluzgał będzie bluzgać |
będzie bluzgała będzie bluzgać |
będzie bluzgało będzie bluzgać |
będą bluzgali będą bluzgać |
będą bluzgały będą bluzgać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
bluzgajmy |
|
| 2 os. |
bluzgaj |
bluzgajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
bluzgałbym bym bluzgał |
bluzgałabym bym bluzgała |
bluzgałobym bym bluzgało |
bluzgalibyśmy byśmy bluzgali |
bluzgałybyśmy byśmy bluzgały |
| 2 os. |
bluzgałbyś byś bluzgał |
bluzgałabyś byś bluzgała |
bluzgałobyś byś bluzgało |
bluzgalibyście byście bluzgali |
bluzgałybyście byście bluzgały |
| 3 os. |
bluzgałby by bluzgał |
bluzgałaby by bluzgała |
bluzgałoby by bluzgało |
bluzgaliby by bluzgali |
bluzgałyby by bluzgały |
bezosobnik: bluzgano by
bezokolicznik: bluzgać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
bluzgając
gerundium: bluzganie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | bluzganie |
bluzgania |
| D. | bluzgania |
bluzgań |
| C. | bluzganiu |
bluzganiom |
| B. | bluzganie |
bluzgania |
| N. | bluzganiem |
bluzganiami |
| Ms. | bluzganiu |
bluzganiach |
| W. | bluzganie |
bluzgania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: bluzgający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | bluzgający |
bluzgający |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgająca |
| D. | bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającej |
| C. | bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającej |
| B. | bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgającą |
| N. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającą |
| Ms. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | bluzgający |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgające |
| D. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
| C. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
| B. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgające |
| N. | bluzgającymi |
bluzgającymi |
bluzgającymi |
bluzgającymi |
| Ms. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
Składnia
|
+ | bluzgać | + |
SKĄD
|
|
|
+ | bluzgać | + |
GDZIE
|
1.b o rurze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | tryskać |
Połączenia
- bluzgać strugami deszczu; farbą, krwią, sokiem
Cytaty
|
Sporo ujęć nakręcono wręcz banalnie — w gigantycznym studiu, w którym tradycyjne maszyny bluzgały strugami deszczu, a wielkie wiatraki wywoływały wichurę. źródło: NKJP: Henryka Wach-Malicka, (JoMa): Klasa i kasa – para idealna, Dziennik Zachodni, 2003-01-29 |
|
|
Trwało to wiele godzin, dzień zamienił się w noc i choć chmury, groźne i czarne, z rzadka bluzgały deszczem, oczywiście trzeba było odłożyć realizację „fantastycznego pomysłu” szefa BMW do dnia następnego. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001 |
|
|
Mają do dyspozycji prawdziwy sprzęt wojskowy - czołgi, wozy pancerne, helikoptery. Oprócz karabinków mają też bluzgające farbą atrapy min i granatów. źródło: NKJP: Sambor Kwas: Gra w strzelanego, Gazeta Wyborcza, 1994-05-12 |
|
|
Kord trafił wprost w chudą szyję Goebbelsa. Krzyk uwiązł mu w gardle, ręce usiłowały chwycić się biurka. Z charkotem padł na pyszny dywan, obficie bluzgając krwią. źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
bluzgam |
bluzgamy |
|||
| 2 os. |
bluzgasz |
bluzgacie |
|||
| 3 os. |
bluzga |
bluzgają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
bluzgałem +(e)m bluzgał |
bluzgałam +(e)m bluzgała |
bluzgałom +(e)m bluzgało |
bluzgaliśmy +(e)śmy bluzgali |
bluzgałyśmy +(e)śmy bluzgały |
| 2 os. |
bluzgałeś +(e)ś bluzgał |
bluzgałaś +(e)ś bluzgała |
bluzgałoś +(e)ś bluzgało |
bluzgaliście +(e)ście bluzgali |
bluzgałyście +(e)ście bluzgały |
| 3 os. |
bluzgał |
bluzgała |
bluzgało |
bluzgali |
bluzgały |
bezosobnik: bluzgano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę bluzgał będę bluzgać |
będę bluzgała będę bluzgać |
będę bluzgało będę bluzgać |
będziemy bluzgali będziemy bluzgać |
będziemy bluzgały będziemy bluzgać |
| 2 os. |
będziesz bluzgał będziesz bluzgać |
będziesz bluzgała będziesz bluzgać |
będziesz bluzgało będziesz bluzgać |
będziecie bluzgali będziecie bluzgać |
będziecie bluzgały będziecie bluzgać |
| 3 os. |
będzie bluzgał będzie bluzgać |
będzie bluzgała będzie bluzgać |
będzie bluzgało będzie bluzgać |
będą bluzgali będą bluzgać |
będą bluzgały będą bluzgać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
bluzgajmy |
|
| 2 os. |
bluzgaj |
bluzgajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
bluzgałbym bym bluzgał |
bluzgałabym bym bluzgała |
bluzgałobym bym bluzgało |
bluzgalibyśmy byśmy bluzgali |
bluzgałybyśmy byśmy bluzgały |
| 2 os. |
bluzgałbyś byś bluzgał |
bluzgałabyś byś bluzgała |
bluzgałobyś byś bluzgało |
bluzgalibyście byście bluzgali |
bluzgałybyście byście bluzgały |
| 3 os. |
bluzgałby by bluzgał |
bluzgałaby by bluzgała |
bluzgałoby by bluzgało |
bluzgaliby by bluzgali |
bluzgałyby by bluzgały |
bezosobnik: bluzgano by
bezokolicznik: bluzgać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
bluzgając
gerundium: bluzganie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | bluzganie |
bluzgania |
| D. | bluzgania |
bluzgań |
| C. | bluzganiu |
bluzganiom |
| B. | bluzganie |
bluzgania |
| N. | bluzganiem |
bluzganiami |
| Ms. | bluzganiu |
bluzganiach |
| W. | bluzganie |
bluzgania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: bluzgający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | bluzgający |
bluzgający |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgająca |
| D. | bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającej |
| C. | bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającej |
| B. | bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgającą |
| N. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającą |
| Ms. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | bluzgający |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgające |
| D. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
| C. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
| B. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgające |
| N. | bluzgającymi |
bluzgającymi |
bluzgającymi |
bluzgającymi |
| Ms. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
Składnia
|
|
+ | bluzgać | + |
CZYM
|
2. dosadnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bluźnić, kląć, ktoś rzuca mięsem, przeklinać, zaklinać |
Połączenia
- bluzgać obelgami, przekleństwami, wulgaryzmami, wyzwiskami; cynizmem, nienawiścią, oskarżeniami
- bluzgać na policjantów, na polityków, na przechodniów; na edukację, na kler, na kościół, na władzę, na własny kraj
- bluzgać komuś od najgorszych
- bluzgać pod nosem
- bluzgać przy dzieciach
- dosadnie, głośno bluzgać
Cytaty
|
Delikwent najpierw zaczął bluzgać, a następnie rzucił się na jednego z policjantów. źródło: NKJP: (TAJ): Rzucił się i bił, Gazeta Krakowska, 2007-07-14 |
|
|
W policyjnej izbie zatrzymań w Krakowie, dokąd ich w końcu przetransportowano by wytrzeźwieli, nadal bluzgali na policjantów, próbując kopać funkcjonariuszy. źródło: NKJP: Anna Głuch: Chuligani nabroili w komendzie, Gazeta Krakowska, 2008-02-19 |
|
|
Nie lubię bluzgać na kogoś wyzwiskami za byle co, a już szczególnie za poglądy polityczne. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Podczas gdy Wasiakowa bluzgała seriami nieprzyzwoitych słów i wyzwisk, milicjantowa milczała, czerwona jak burak, jakby się słowami Wasiakowej krztusiła. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Dziś w pewnych kręgach, niestety również szkolnych, bluzganie przekleństwami stało się modne. źródło: NKJP: Henryk Tronowicz: Kuglarz nad kuglarze, Dziennik Bałtycki, 2000-03-17 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
bluzgam |
bluzgamy |
|||
| 2 os. |
bluzgasz |
bluzgacie |
|||
| 3 os. |
bluzga |
bluzgają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
bluzgałem +(e)m bluzgał |
bluzgałam +(e)m bluzgała |
bluzgałom +(e)m bluzgało |
bluzgaliśmy +(e)śmy bluzgali |
bluzgałyśmy +(e)śmy bluzgały |
| 2 os. |
bluzgałeś +(e)ś bluzgał |
bluzgałaś +(e)ś bluzgała |
bluzgałoś +(e)ś bluzgało |
bluzgaliście +(e)ście bluzgali |
bluzgałyście +(e)ście bluzgały |
| 3 os. |
bluzgał |
bluzgała |
bluzgało |
bluzgali |
bluzgały |
bezosobnik: bluzgano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę bluzgał będę bluzgać |
będę bluzgała będę bluzgać |
będę bluzgało będę bluzgać |
będziemy bluzgali będziemy bluzgać |
będziemy bluzgały będziemy bluzgać |
| 2 os. |
będziesz bluzgał będziesz bluzgać |
będziesz bluzgała będziesz bluzgać |
będziesz bluzgało będziesz bluzgać |
będziecie bluzgali będziecie bluzgać |
będziecie bluzgały będziecie bluzgać |
| 3 os. |
będzie bluzgał będzie bluzgać |
będzie bluzgała będzie bluzgać |
będzie bluzgało będzie bluzgać |
będą bluzgali będą bluzgać |
będą bluzgały będą bluzgać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
bluzgajmy |
|
| 2 os. |
bluzgaj |
bluzgajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
bluzgałbym bym bluzgał |
bluzgałabym bym bluzgała |
bluzgałobym bym bluzgało |
bluzgalibyśmy byśmy bluzgali |
bluzgałybyśmy byśmy bluzgały |
| 2 os. |
bluzgałbyś byś bluzgał |
bluzgałabyś byś bluzgała |
bluzgałobyś byś bluzgało |
bluzgalibyście byście bluzgali |
bluzgałybyście byście bluzgały |
| 3 os. |
bluzgałby by bluzgał |
bluzgałaby by bluzgała |
bluzgałoby by bluzgało |
bluzgaliby by bluzgali |
bluzgałyby by bluzgały |
bezosobnik: bluzgano by
bezokolicznik: bluzgać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
bluzgając
gerundium: bluzganie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | bluzganie |
bluzgania |
| D. | bluzgania |
bluzgań |
| C. | bluzganiu |
bluzganiom |
| B. | bluzganie |
bluzgania |
| N. | bluzganiem |
bluzganiami |
| Ms. | bluzganiu |
bluzganiach |
| W. | bluzganie |
bluzgania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: bluzgający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | bluzgający |
bluzgający |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgająca |
| D. | bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgającej |
| C. | bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającemu |
bluzgającej |
| B. | bluzgającego |
bluzgającego |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgającą |
| N. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającą |
| Ms. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | bluzgający |
bluzgający |
bluzgające |
bluzgające |
| D. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
| C. | bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
bluzgającym |
| B. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgające |
| N. | bluzgającymi |
bluzgającymi |
bluzgającymi |
bluzgającymi |
| Ms. | bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
bluzgających |
Składnia
|
|
+ | bluzgać | + |
(na KOGO/CO) +
(CZYM)
|