UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaiste

Chronologizacja

1403, SStp

Odmiana

część mowy: partykuła

Pochodzenie

st.pol. isty 'wspomniany, rzeczony, wiadomy; przekonany, nie mający wątpliwości; prawdziwy, niewątpliwy, nieomylny, pewny; główny'

z psł. *jьstъ 'ten sam'

Definicja

daw. 
nadawca mówi, że o tym, o czym mowa, można to powiedzieć, bo jest właśnie tak

Noty o użyciu

komentarz przyrematyczny

Kategoria znaczeniowa

wyrażenie epistemiczne - wykładnik potwierdzania

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  faktycznie, istotnie II, rzeczywiście, w rzeczy samej, zaprawdę

Cytaty

Gdy Piotr z Bielawy zginął z ręki mściwych papieżników, pan Szarlej ratował jego brata, nie bacząc na niebezpieczeństwo, na jakie sam się wystawia. Zaiste, rzadki w dzisiejszych czasach przykład honoru.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Widok był zaiste tak wspaniały, że nieszczęsny portier, wciąż niepewny, czy to delirium, czy rzeczywiste zdarzenie, zamarł z rozdziawioną gębą i wybałuszonymi oczyma, kompletnie zapominając, iż ma w zasięgu ręki przycisk alarmowy.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001

Najważniejsze to nadrobić stratę czasu, jaka wynikła z diabelnego zaiste układu wiatrów, który przez miesiąc zagradzał nam drogę do domu.

źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

To pewne, że jednym ze skutków musi być dołączenie nazwiska Słonimskiego do powyższej listy, smutnej nad wszelki wyraz, ale, zaiste, w niemałej mierze honorowej.

źródło: NKJP: Janina Kumaniecka: Saga rodu Słonimskich, 2003

Król zaś Francji, kiedy te usłyszał, zapytał: Czy Wilhelm Marszałek nadal żyw jest? I odpowiedziano mu: Zaiste.

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009

Składnia

zaiste _
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z partykułami implikującymi wiedzę lub niewiedzę mówiącego
szyk: zmienny: neutralna antepozycja
Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj