Chronologizacja
Pochodzenie
Od: jak (zob. jak II) i partykuły -że.
1. Jakże tu trafiłeś?
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik sposobu
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | jak II |
Cytaty
|
- No i jakże się panu u nas żyje? źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979 |
|
|
- Jakże tedy będzie? Sprzedasz? źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
- Ale jakże to możliwe? źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000 |
|
|
- A jakże panna chce się do Loenu dostać? źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
|
|
- Jakżeś pan wszedł i nie przewrócił się po drodze? - pytamy. - Przecież w sieni jest ciemno. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1965 |
Odmiana
część mowy: zaimek pytajny
Składnia
| Jakże _ Zd. pyt. |
||
| aglutynacja: w Zd. z Cz. cz. przesz. fakultatywna: jakżem, jakżeś, jakżeśmy, jakżeście | ||
| szyk: stały: pozycja inicjalna |
2. Jakże on ją kochał!
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik postawy emocjonalnej
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | jak II |
Cytaty
|
Ach, jakże wszyscy dookoła są głupi, ciemni, ograniczeni, jakże wszyscy postępują odwrotnie niż (według mnie) powinni. źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004 |
|
|
- Drodzy moi, kochani, Henku, wnusiu, jakże się cieszę! źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996 |
|
|
Mój Boże, jakże ciążyła nam młodość! źródło: NKJP: Andrzej Mandalian: Czerwona orkiestra, 2009 |
|
|
- Paragon, mój Boże - mówiła wzruszona - jakżeś to pięknie powiedział! źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator wypowiedzeń wykrzyknieniowych
Składnia
| Jakże _ | |||
| aglutynacja: w Zd. z Cz. cz. przesz. fakultatywna: jakżem, jakżeś, jakżeśmy, jakżeście | |||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nie: przy Cz. t. przyp., rozk.
|
|||
| szyk: stała pozycja inicjalna względem wprowadzanego zdania | |||
3. Jakże bym śmiał...
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik zaprzeczania
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | gdzież |
Cytaty
|
- Muszę wierzyć - powiedział - jakże mógłbym nie wierzyć? Wiara to jedyny ratunek, to jedyna broń. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania Kościół w Skaryszewie, 2006 |
|
|
Bo jakże można złożyć obok siebie niewinnych żołnierzy i mordercę? źródło: NKJP: Iwona Surmik: ostatni smok, 2005 |
|
|
O nic cię nie oskarżam, jakże bym śmiał... źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005 |
|
|
Bo i jakże nie uśmiechnąć się na wspomnienie momentów, kiedy ciocia z Berlina była obiektem, na którym skupiała się walka całej rodziny o lepsze życie. źródło: NKJP: Jakub Gałka: Podróż metrem w przeszłość: Esensja, 2007-07 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
Składnia
| Jakże _ Zd. pyt. |
||
| szyk: stały: pozycja inicjalna |
4. Jakże tak?
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik poprawności wnioskowania
Cytaty
|
[...] stanowczo wyraziłem sprzeciw, bo jakże tak? Ja, człowiek dorosły, mam siąść w ławce i poddać się zwykłemu szkolnemu reżimowi? źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator wypowiedzeń pytajnych
Składnia
| Jakże _ w Zd. pyt. |
||
| szyk: stała pozycja inicjalna w zdaniu |
5. Pierwszy krok na jakże długiej drodze.
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik stopnia cechy
Cytaty
|
Wyjaśnił i zaraz uświadomił sobie, że to dopiero mały kroczek na jakże długiej drodze. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
|
|
Po wieloletnim trwaniu pod jakże niewłaściwą nazwą - gen. Karola Świerczewskiego. źródło: NKJP: Monika Rakusa: Żona Adama, 2010 |
|
|
[...] może tym dniem Maurycego była noc piętnastego sierpnia, ta straszliwa noc, do której jakże często wracał pamięcią, usiłował zrozumieć wszystkie jej aspekty. źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 2001 |
|
|
Mogliśmy się tylko domyślać, że wyjechaliśmy za miasto i zapuszczamy się w rejony pozbawione ludzkiej aktywności, o której świadczą (jakże wymownie) sygnały karetek pogotowia, klaksony, alarmy i policyjne syreny. źródło: NKJP: Katarzyna Pisarzewska: Koncert łgarzy, 2009 |
|
|
Coraz więcej czasu spędzała samotnie, zupełnie jak w Sanktuarium, tyle tylko, że teraz nie było jakże krzepiącego towarzystwa Dorothy. źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996 |
Odmiana
część mowy: operator metapredykatywny
podklasa: operator gradacji
Składnia
| jakże _ Cz., Przym. st. równy, Przysł. st. równy - cecha stopniowalna |
||
| szyk: stały: antepozycja |