UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

strząsać

pot. strząchać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. strząsam
strząsamy
2 os. strząsasz
strząsacie
3 os. strząsa
strząsają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. strząsałem
+(e)m strząsał
strząsałam
+(e)m strząsała
strząsałom
+(e)m strząsało
strząsaliśmy
+(e)śmy strząsali
strząsałyśmy
+(e)śmy strząsały
2 os. strząsałeś
+(e)ś strząsał
strząsałaś
+(e)ś strząsała
strząsałoś
+(e)ś strząsało
strząsaliście
+(e)ście strząsali
strząsałyście
+(e)ście strząsały
3 os. strząsał
strząsała
strząsało
strząsali
strząsały

bezosobnik: strząsano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę strząsał
będę strząsać
będę strząsała
będę strząsać
będę strząsało
będę strząsać
będziemy strząsali
będziemy strząsać
będziemy strząsały
będziemy strząsać
2 os. będziesz strząsał
będziesz strząsać
będziesz strząsała
będziesz strząsać
będziesz strząsało
będziesz strząsać
będziecie strząsali
będziecie strząsać
będziecie strząsały
będziecie strząsać
3 os. będzie strząsał
będzie strząsać
będzie strząsała
będzie strząsać
będzie strząsało
będzie strząsać
będą strząsali
będą strząsać
będą strząsały
będą strząsać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. strząsajmy
2 os. strząsaj
strząsajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. strząsałbym
bym strząsał
strząsałabym
bym strząsała
strząsałobym
bym strząsało
strząsalibyśmy
byśmy strząsali
strząsałybyśmy
byśmy strząsały
2 os. strząsałbyś
byś strząsał
strząsałabyś
byś strząsała
strząsałobyś
byś strząsało
strząsalibyście
byście strząsali
strząsałybyście
byście strząsały
3 os. strząsałby
by strząsał
strząsałaby
by strząsała
strząsałoby
by strząsało
strząsaliby
by strząsali
strząsałyby
by strząsały

bezosobnik: strząsano by

bezokolicznik: strząsać

imiesłów przysłówkowy współczesny: strząsając

gerundium: strząsanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. strząsanie
strząsania
D. strząsania
strząsań
C. strząsaniu
strząsaniom
B. strząsanie
strząsania
N. strząsaniem
strząsaniami
Ms. strząsaniu
strząsaniach
W. strząsanie
strząsania

imiesłów przymiotnikowy czynny: strząsający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. strząsający
strząsający
strząsający
strząsające
strząsająca
D. strząsającego
strząsającego
strząsającego
strząsającego
strząsającej
C. strząsającemu
strząsającemu
strząsającemu
strząsającemu
strząsającej
B. strząsającego
strząsającego
strząsający
strząsające
strząsającą
N. strząsającym
strząsającym
strząsającym
strząsającym
strząsającą
Ms. strząsającym
strząsającym
strząsającym
strząsającym
strząsającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. strząsający
strząsający
strząsające
strząsające
D. strząsających
strząsających
strząsających
strząsających
C. strząsającym
strząsającym
strząsającym
strząsającym
B. strząsających
strząsających
strząsających
strząsające
N. strząsającymi
strząsającymi
strząsającymi
strząsającymi
Ms. strząsających
strząsających
strząsających
strząsających

imiesłów przymiotnikowy bierny: strząsany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. strząsany
strząsany
strząsany
strząsane
strząsana
D. strząsanego
strząsanego
strząsanego
strząsanego
strząsanej
C. strząsanemu
strząsanemu
strząsanemu
strząsanemu
strząsanej
B. strząsanego
strząsanego
strząsany
strząsane
strząsaną
N. strząsanym
strząsanym
strząsanym
strząsanym
strząsaną
Ms. strząsanym
strząsanym
strząsanym
strząsanym
strząsanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. strząsani
strząsani
strząsane
strząsane
D. strząsanych
strząsanych
strząsanych
strząsanych
C. strząsanym
strząsanym
strząsanym
strząsanym
B. strząsanych
strząsanych
strząsanych
strząsane
N. strząsanymi
strząsanymi
strząsanymi
strząsanymi
Ms. strząsanych
strząsanych
strząsanych
strząsanych

odpowiedniki aspektowe: strząsnąć , strząść

Pochodzenie

Zob. trząść

1. dłoń

Definicja

poruszać czymś krótkimi, energicznymi ruchami

Warianty

  • pot. strząchać

Wymowa

[stsząsać] lub pot. [sczsząsać], lubpot. [ szczsząsać]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

Ciesz się, że możesz trzymać rękę prawie pionowo. Strząsam dłoń, lekko uginam rękę w łokciu.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Lewa, wspomnienie prawej, 2003

Proszę zanurzyć nóż kuchenny w wodzie, a potem strząsnąć go, ot tak, jak się strząsa termometr.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

Potem miałem gorączkę, cały zesztywniałem i zacisnąłem zęby, a znachor kładł na mnie ręce i strząsał, kładł i strząsał, zdejmując ze mnie kolejne kreski temperatury jak małe insekty z żywego srebra.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2008

Stojąc na rusztowaniu przed gmachem Sukiennic od ulicy Brackiej, dumnie strząsał kajdanami i tablicą z wyrokiem zawieszonym na szyi [...].

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Na krakowskim rynku, 2007

[...] trzeba dokładnie umyć termometr w ciepłej wodzie z mydłem. Ja go zaraz potem dokładnie strzącham i odkładam na półeczkę, gdzie
grzecznie czeka do rana.

źródło: Internet: forum.gazeta.pl

Składnia

bez ograniczeń + strząsać +
CO|CZYM

2. jabłka z jabłoni

Definicja

potrząsając czymś, zrzucać coś z tego

Warianty

  • pot. strząchać

Wymowa

[stsząsać] lub pot. [sczsząsać], lubpot. [ szczsząsać]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  otrząsać, trząść
hiperonimy:  zrzucać

Połączenia

  • strząsać popiół, śnieg
  • strząsać z drzew

Cytaty

Dziewczyna rozglądała się po lesie, który w lekkich podmuchach wiatru strząsał z liści krople wody wprost na jej włosy.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

[...] Koty, zamiast strząsać wilgoć z łapek, pobiegną się marcować, przeraźliwie mrucząc.

źródło: NKJP: Bohdan Sławiński: Królowa Tiramisu, 2008

[...] Długowłosi brodacze, flegmatycznie strząsający popiół do puszki po konserwie turystycznej, dyskutowali o ostatnim pogromie Latającego Uniwersytetu [...].

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

Sapał chrypliwie bardzo zmęczony i wolną ręką strząsał ze swej ciemnej marynarki, włożonej na nagie ciało, grudki gliny, pajęczynę natrętną jak bodziaki i suche źdźbła igliwia.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

Dzieci oczywiście miały masę frajdy (prócz Miry, która co chwilkę podbiegała do mnie żebym jej strząchała piasek z dłoni).

źródło: Internet: mama-w-podrozy.pl

Składnia

bez ograniczeń + strząsać +
CO + (z CZEGO) + (do CZEGO | na CO)
bez ograniczeń + strząsać +
CO + (CZYM) + (z CZEGO)

3. sen z powiek

Definicja

książk. 
pozbywać się czegoś

Warianty

  • pot. strząchać

Wymowa

[stsząsać] lub pot. [sczsząsać], lubpot. [ szczsząsać]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pozbywać się, uwalniać się

Cytaty

Nie mogłam tak po prostu powiedzieć sobie: ja jestem czysta, zabieram swoje gałganki, idę na swoje podwórko i strząsam z siebie całą odpowiedzialność.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni,1985

Rano dźwięk budzika strząsał z niej resztki snu.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

[...] Strząsają resztki snu, pijąc zalewaną w szklankach kawę z dużą ilością cukru.

źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009

[...] słońce umiera, strzącham z powiek sen, przecieram oczy, wstaje nowy dzień [...]

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + strząsać +
CO + (z KOGO/CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 04.04.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj