UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

posuwać się

Chronologizacja

1662, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. suwać

1. wzdłuż drogi

Definicja

powoli przemieszczać się do przodu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

antonimy:  cofać się

Połączenia

  • kolejka, orszak, wojsko posuwa się; samochód posuwa się
  • posuwać się naprzód, wzdłuż; drogą
  • posuwać się na kolanach; na południe, na północ...
  • posuwać się w dół, w głąb, w górę
  • posuwać się z wolna
  • posuwać się ostrożnie, powoli, szybko, wolno

Cytaty

Wędrówki na wschodni szczyt Giewontu o mało nie przypłacił życiem ksiądz J. Stolarczyk, proboszcz z Zakopanego. Siedząc jak na siodle po grzbiecie turni posuwał się granią od wschodu naprzód, napotykając szczeliny.

źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979

Następne prace kanalizacyjne posuwać się będą w kierunku południowym oraz zachodnim i obejmą m.in. Charnowo, Wodnicę i Duninowo.

źródło: NKJP: Kolejny etap robót, Dziennik Słˆupski, 1999-10-01

Wyjdź stąd przed szóstą i posuwaj się skrajem lasu w stronę bagien.

źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972

Wskazówki na ratuszowym zegarze posuwały się powoli naprzód.

źródło: NKJP: Maria Krüger: Karolcia, 1959

Szedł wolno, z trudem przestawiając stopy, i orszak siłą rzeczy posuwał się równie wolno.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. posuwam się
posuwamy się
2 os. posuwasz się
posuwacie się
3 os. posuwa się
posuwają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. posuwałem się
+(e)m się posuwał
posuwałam się
+(e)m się posuwała
posuwałom się
+(e)m się posuwało
posuwaliśmy się
+(e)śmy się posuwali
posuwałyśmy się
+(e)śmy się posuwały
2 os. posuwałeś się
+(e)ś się posuwał
posuwałaś się
+(e)ś się posuwała
posuwałoś się
+(e)ś się posuwało
posuwaliście się
+(e)ście się posuwali
posuwałyście się
+(e)ście się posuwały
3 os. posuwał się
posuwała się
posuwało się
posuwali się
posuwały się

bezosobnik: posuwano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się posuwał
będę się posuwać
będę się posuwała
będę się posuwać
będę się posuwało
będę się posuwać
będziemy się posuwali
będziemy się posuwać
będziemy się posuwały
będziemy się posuwać
2 os. będziesz się posuwał
będziesz się posuwać
będziesz się posuwała
będziesz się posuwać
będziesz się posuwało
będziesz się posuwać
będziecie się posuwali
będziecie się posuwać
będziecie się posuwały
będziecie się posuwać
3 os. będzie się posuwał
będzie się posuwać
będzie się posuwała
będzie się posuwać
będzie się posuwało
będzie się posuwać
będą się posuwali
będą się posuwać
będą się posuwały
będą się posuwać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. posuwajmy się
2 os. posuwaj się
posuwajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. posuwałbym się
bym się posuwał
posuwałabym się
bym się posuwała
posuwałobym się
bym się posuwało
posuwalibyśmy się
byśmy się posuwali
posuwałybyśmy się
byśmy się posuwały
2 os. posuwałbyś się
byś się posuwał
posuwałabyś się
byś się posuwała
posuwałobyś się
byś się posuwało
posuwalibyście się
byście się posuwali
posuwałybyście się
byście się posuwały
3 os. posuwałby się
by się posuwał
posuwałaby się
by się posuwała
posuwałoby się
by się posuwało
posuwaliby się
by się posuwali
posuwałyby się
by się posuwały

bezosobnik: posuwano by się

bezokolicznik: posuwać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: posuwając się

gerundium: posuwanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. posuwanie się
posuwania się
D. posuwania się
posuwań się
C. posuwaniu się
posuwaniom się
B. posuwanie się
posuwania się
N. posuwaniem się
posuwaniami się
Ms. posuwaniu się
posuwaniach się
W. posuwanie się
posuwania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: posuwający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. posuwający się
posuwający się
posuwający się
posuwające się
posuwająca się
D. posuwającego się
posuwającego się
posuwającego się
posuwającego się
posuwającej się
C. posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającej się
B. posuwającego się
posuwającego się
posuwający się
posuwające się
posuwającą się
N. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającą się
Ms. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. posuwający się
posuwający się
posuwające się
posuwające się
D. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwających się
C. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
B. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwające się
N. posuwającymi się
posuwającymi się
posuwającymi się
posuwającymi się
Ms. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwających się

odpowiednik aspektowy: posunąć się

Składnia

bez ograniczeń + posuwać się +
(DOKĄD)

2. na krześle

Definicja

zmieniać swoje położenie, aby zająć mniej miejsca

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  odsuwać się

Cytaty

Czuje, jak ktoś posuwa się na ławce, robiąc mu miejsce.

źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1977

Martynka od razu posuwa się na łóżku i robi miejsce Emilce. Leżą sobie razem i oglądają bajkę.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. posuwam się
posuwamy się
2 os. posuwasz się
posuwacie się
3 os. posuwa się
posuwają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. posuwałem się
+(e)m się posuwał
posuwałam się
+(e)m się posuwała
posuwałom się
+(e)m się posuwało
posuwaliśmy się
+(e)śmy się posuwali
posuwałyśmy się
+(e)śmy się posuwały
2 os. posuwałeś się
+(e)ś się posuwał
posuwałaś się
+(e)ś się posuwała
posuwałoś się
+(e)ś się posuwało
posuwaliście się
+(e)ście się posuwali
posuwałyście się
+(e)ście się posuwały
3 os. posuwał się
posuwała się
posuwało się
posuwali się
posuwały się

bezosobnik: posuwano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się posuwał
będę się posuwać
będę się posuwała
będę się posuwać
będę się posuwało
będę się posuwać
będziemy się posuwali
będziemy się posuwać
będziemy się posuwały
będziemy się posuwać
2 os. będziesz się posuwał
będziesz się posuwać
będziesz się posuwała
będziesz się posuwać
będziesz się posuwało
będziesz się posuwać
będziecie się posuwali
będziecie się posuwać
będziecie się posuwały
będziecie się posuwać
3 os. będzie się posuwał
będzie się posuwać
będzie się posuwała
będzie się posuwać
będzie się posuwało
będzie się posuwać
będą się posuwali
będą się posuwać
będą się posuwały
będą się posuwać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. posuwajmy się
2 os. posuwaj się
posuwajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. posuwałbym się
bym się posuwał
posuwałabym się
bym się posuwała
posuwałobym się
bym się posuwało
posuwalibyśmy się
byśmy się posuwali
posuwałybyśmy się
byśmy się posuwały
2 os. posuwałbyś się
byś się posuwał
posuwałabyś się
byś się posuwała
posuwałobyś się
byś się posuwało
posuwalibyście się
byście się posuwali
posuwałybyście się
byście się posuwały
3 os. posuwałby się
by się posuwał
posuwałaby się
by się posuwała
posuwałoby się
by się posuwało
posuwaliby się
by się posuwali
posuwałyby się
by się posuwały

bezosobnik: posuwano by się

bezokolicznik: posuwać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: posuwając się

gerundium: posuwanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. posuwanie się
posuwania się
D. posuwania się
posuwań się
C. posuwaniu się
posuwaniom się
B. posuwanie się
posuwania się
N. posuwaniem się
posuwaniami się
Ms. posuwaniu się
posuwaniach się
W. posuwanie się
posuwania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: posuwający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. posuwający się
posuwający się
posuwający się
posuwające się
posuwająca się
D. posuwającego się
posuwającego się
posuwającego się
posuwającego się
posuwającej się
C. posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającej się
B. posuwającego się
posuwającego się
posuwający się
posuwające się
posuwającą się
N. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającą się
Ms. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. posuwający się
posuwający się
posuwające się
posuwające się
D. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwających się
C. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
B. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwające się
N. posuwającymi się
posuwającymi się
posuwającymi się
posuwającymi się
Ms. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwających się

odpowiednik aspektowy: posunąć się

Składnia

Rzosobowy + posuwać się +
(GDZIE)

3. o sprawach

Definicja

osiągać kolejny etap

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  postępować

Połączenia

  • remont, sprawa posuwa się; prace, roboty posuwają się
  • posuwać się naprzód, powoli, wolno

Cytaty

Jednak rokowania tylko bardzo powoli posuwały się naprzód.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Kierowcy zdenerwowali się, że odprawa tirów posuwa się bardzo powoli.

źródło: NKJP: Mirosław Łukaszuk: Lincz wisiał w powietrzu, Trybuna Śląska, 2003-02-27

Proces nie posuwa się naprzód, przybywa tylko świadków.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 48. posiedzenia Senatu RP w dniu 16 czerwca 1995 r.

Problemy budowlane oraz kłopoty głównego wykonawcy, firmy z Poznania, spowodowały, że przez wiele tygodni prace posuwały się bardzo powoli.

źródło: NKJP: Rozgrzebane centrum, Trybuna Śląska, 2002-12-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. posuwam się
posuwamy się
2 os. posuwasz się
posuwacie się
3 os. posuwa się
posuwają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. posuwałem się
+(e)m się posuwał
posuwałam się
+(e)m się posuwała
posuwałom się
+(e)m się posuwało
posuwaliśmy się
+(e)śmy się posuwali
posuwałyśmy się
+(e)śmy się posuwały
2 os. posuwałeś się
+(e)ś się posuwał
posuwałaś się
+(e)ś się posuwała
posuwałoś się
+(e)ś się posuwało
posuwaliście się
+(e)ście się posuwali
posuwałyście się
+(e)ście się posuwały
3 os. posuwał się
posuwała się
posuwało się
posuwali się
posuwały się

bezosobnik: posuwano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się posuwał
będę się posuwać
będę się posuwała
będę się posuwać
będę się posuwało
będę się posuwać
będziemy się posuwali
będziemy się posuwać
będziemy się posuwały
będziemy się posuwać
2 os. będziesz się posuwał
będziesz się posuwać
będziesz się posuwała
będziesz się posuwać
będziesz się posuwało
będziesz się posuwać
będziecie się posuwali
będziecie się posuwać
będziecie się posuwały
będziecie się posuwać
3 os. będzie się posuwał
będzie się posuwać
będzie się posuwała
będzie się posuwać
będzie się posuwało
będzie się posuwać
będą się posuwali
będą się posuwać
będą się posuwały
będą się posuwać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. posuwajmy się
2 os. posuwaj się
posuwajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. posuwałbym się
bym się posuwał
posuwałabym się
bym się posuwała
posuwałobym się
bym się posuwało
posuwalibyśmy się
byśmy się posuwali
posuwałybyśmy się
byśmy się posuwały
2 os. posuwałbyś się
byś się posuwał
posuwałabyś się
byś się posuwała
posuwałobyś się
byś się posuwało
posuwalibyście się
byście się posuwali
posuwałybyście się
byście się posuwały
3 os. posuwałby się
by się posuwał
posuwałaby się
by się posuwała
posuwałoby się
by się posuwało
posuwaliby się
by się posuwali
posuwałyby się
by się posuwały

bezosobnik: posuwano by się

bezokolicznik: posuwać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: posuwając się

gerundium: posuwanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. posuwanie się
posuwania się
D. posuwania się
posuwań się
C. posuwaniu się
posuwaniom się
B. posuwanie się
posuwania się
N. posuwaniem się
posuwaniami się
Ms. posuwaniu się
posuwaniach się
W. posuwanie się
posuwania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: posuwający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. posuwający się
posuwający się
posuwający się
posuwające się
posuwająca się
D. posuwającego się
posuwającego się
posuwającego się
posuwającego się
posuwającej się
C. posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającej się
B. posuwającego się
posuwającego się
posuwający się
posuwające się
posuwającą się
N. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającą się
Ms. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. posuwający się
posuwający się
posuwające się
posuwające się
D. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwających się
C. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
B. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwające się
N. posuwającymi się
posuwającymi się
posuwającymi się
posuwającymi się
Ms. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwających się

odpowiednik aspektowy: posunąć się

Składnia

Rznieżywotny + posuwać się + bez ograniczeń

4. do przemocy

Definicja

ośmielać się postąpić w określony sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  odważać się

Połączenia

  • posuwać się do twierdzenia, że...

Cytaty

Niektórzy pracodawcy wywierają presję, aby w okresie zatrudnienia dana kobieta nie zachodziła w ciążę; inni posuwają się nawet do żądania przedłożenia świadectwa o odbytej sterylizacji.

źródło: NKJP: Andrzej Muszala: Medycyna a globalizacja, 2003

Uważam, że jest to zgubne, bo to właśnie sprawia, że coraz młodsze dzieci posuwają się do popełniania coraz brutalniejszych czynów, że dzieci i nastolatki sięgają po alkohol, po narkotyki.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 71. posiedzenia Senatu RP część 4, wersja robocza, 4. kadencja

Rzadko posuwał się do takich żartów, uważał je za zbyt grubiańskie, ale tym razem nie mógł się powstrzymać.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. posuwam się
posuwamy się
2 os. posuwasz się
posuwacie się
3 os. posuwa się
posuwają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. posuwałem się
+(e)m się posuwał
posuwałam się
+(e)m się posuwała
posuwałom się
+(e)m się posuwało
posuwaliśmy się
+(e)śmy się posuwali
posuwałyśmy się
+(e)śmy się posuwały
2 os. posuwałeś się
+(e)ś się posuwał
posuwałaś się
+(e)ś się posuwała
posuwałoś się
+(e)ś się posuwało
posuwaliście się
+(e)ście się posuwali
posuwałyście się
+(e)ście się posuwały
3 os. posuwał się
posuwała się
posuwało się
posuwali się
posuwały się

bezosobnik: posuwano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się posuwał
będę się posuwać
będę się posuwała
będę się posuwać
będę się posuwało
będę się posuwać
będziemy się posuwali
będziemy się posuwać
będziemy się posuwały
będziemy się posuwać
2 os. będziesz się posuwał
będziesz się posuwać
będziesz się posuwała
będziesz się posuwać
będziesz się posuwało
będziesz się posuwać
będziecie się posuwali
będziecie się posuwać
będziecie się posuwały
będziecie się posuwać
3 os. będzie się posuwał
będzie się posuwać
będzie się posuwała
będzie się posuwać
będzie się posuwało
będzie się posuwać
będą się posuwali
będą się posuwać
będą się posuwały
będą się posuwać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. posuwajmy się
2 os. posuwaj się
posuwajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. posuwałbym się
bym się posuwał
posuwałabym się
bym się posuwała
posuwałobym się
bym się posuwało
posuwalibyśmy się
byśmy się posuwali
posuwałybyśmy się
byśmy się posuwały
2 os. posuwałbyś się
byś się posuwał
posuwałabyś się
byś się posuwała
posuwałobyś się
byś się posuwało
posuwalibyście się
byście się posuwali
posuwałybyście się
byście się posuwały
3 os. posuwałby się
by się posuwał
posuwałaby się
by się posuwała
posuwałoby się
by się posuwało
posuwaliby się
by się posuwali
posuwałyby się
by się posuwały

bezosobnik: posuwano by się

bezokolicznik: posuwać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: posuwając się

gerundium: posuwanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. posuwanie się
posuwania się
D. posuwania się
posuwań się
C. posuwaniu się
posuwaniom się
B. posuwanie się
posuwania się
N. posuwaniem się
posuwaniami się
Ms. posuwaniu się
posuwaniach się
W. posuwanie się
posuwania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: posuwający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. posuwający się
posuwający się
posuwający się
posuwające się
posuwająca się
D. posuwającego się
posuwającego się
posuwającego się
posuwającego się
posuwającej się
C. posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającemu się
posuwającej się
B. posuwającego się
posuwającego się
posuwający się
posuwające się
posuwającą się
N. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającą się
Ms. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. posuwający się
posuwający się
posuwające się
posuwające się
D. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwających się
C. posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
posuwającym się
B. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwające się
N. posuwającymi się
posuwającymi się
posuwającymi się
posuwającymi się
Ms. posuwających się
posuwających się
posuwających się
posuwających się

odpowiednik aspektowy: posunąć się

Składnia

Rzosobowy + posuwać się +
do CZEGO

Frazeologizmy

ktoś posuwa się w latach
ktoś posuwa się za daleko
ktoś posuwa się o krok za daleko
Data ostatniej modyfikacji: 11.07.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj