UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wziąć

Chronologizacja

1389, SStp
XIV w., Bor

Pochodzenie

psł. *vъzęti, *vъzьmǫ 'wziąć, pochwycić, zabrać'

Czasownik z przedrostkiem *vъz- od psł. *(j)ęti (zob. jąć)

1. ręką

Definicja

zamknąć na jakimś przedmiocie palce, objąć go ręką lub narzędziem urządzonym na podobieństwo ręki z zamiarem przesunięcia tego przedmiotu z miejsca, na którym się znajdował

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

wziąć dziecko, paczkę, pakunek; szklankę, widelec
wziąć dłonią, łapą, palcami, ręką, zębami;
wziąć w dłoń, w rękę
wziąć za ramię, za rękę, za uszy

Cytaty

	Podeszła do stołu i wzięła szklankę w obie ręce. źródło: NKJP: Aleksandra Wysocka-Zańko: Lekcja uważności, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2009-08-11
	Bandera zwlekał z odpowiedzią; ukroił kawałek chleba, resztę położył na serwetce i wziął do ręki widelec. źródło: NKJP: Henryk Worcell: Zaklęte rewiry, 1989
	Zaszyją się w jakiejś małej kawiarence i Marek weźmie ją za rękę. - Nie potrafię o tobie zapomnieć - powie. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998
	Doktor Kamiński podał podporucznikowi Ziembie zapalonego papierosa, wziął go mokrymi palcami, zaciągnął się łapczywie i zakaszlał. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

	+	wziąć	+	CO + (CZYM)
	+	wziąć	+	KOGO/CO + za CO

2. na kolana

Definicja

chwyciwszy ręką, umieścić w określonym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

wziąć do ust
wziąć na kolana, na plecy, na ręce

Cytaty

	Schyliła się i wzięła na ręce małego rudego kotka. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1989
	Wziął do ust kęs, przeżuł, posmakował. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983
	[...] wróciłem się, żeby płytę odłożyć, a wziąć do torby książki. źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Chamowo, 2010
	– Babciu, usiądźmy sobie i weź mnie na kolanka – mówi chłopczyk. źródło: NKJP: Wasze opinie, Gazeta Krakowska, 2006-08-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO/CO + DOKĄD

3. psa ze schroniska

Definicja

zgodzić się na stałą opiekę nad osobą lub zwierzęciem, połączoną z zamieszkaniem tej osoby lub tego zwierzęcia w domu osoby przyjmującej zobowiązanie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

wziąć psa, szczeniaka; kotka; dziecko (na wychowanie)

Cytaty

Możemy wybrać określoną rasę, ale możemy też wziąć psa ze schroniska - stanie się on szczególnie wiernym naszym przyjacielem.

źródło: NKJP: Hanna Jurczak-Gucwińska: Zwierzęta w moim domu, 1997

Wielkie musiało być zdziwienie Sowińskiej, kiedy w dwa lata po śmierci męża dowiedziała się z gazet, iż car Mikołaj I wziął wspaniałomyślnie na wychowanie dwóch jego synów.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO/CO

4. dzieci na spacer

Definicja

pozwolić sobie towarzyszyć w czasie spaceru lub podróży

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

wziąć dzieci, psa; autostopowicza, pasażerów
wziąć do parku; na przejażdżkę, na spacer, na wycieczkę; ze sobą

Cytaty

Przypomina mi się, jak pierwszy raz mój tata wziął mnie na spacer nocą do lasu.

źródło: NKJP: Ewa H. Kowalewska: Być kobietą ale jaką?, 2006

Tylko jak? Sam mam jechać? - No fakt, to bez sensu. Weź może ze sobą Izydora albo Jarka.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski, Gady, 2007

Niektórzy próbowali przekupić dziewczyny - „Może pójdziemy do restauracji, wezmę cię na wycieczkę”.

źródło: NKJP: Mister do wzięcia, Dziennik Polski, 1999-02-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO + DOKĄD

5. jedzenie na drogę

Definicja

wyruszając dokądś, sprawić, że coś ma się przy sobie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Połączenia

wziąć jedzenie, ciepły skafander, latarkę
wziąć coś do pracy; na drogę
wziąć z(e) sobą coś

Cytaty

	Pasternak zapytał, czy pani Maryna wzięła jedzenie na drogę. - Po co? Czy nie będzie bufetu? źródło: NKJP: Maria Biełkina: Losy pokrzyżowane, Gazeta Wyborcza, 1997-12-05
	Na dnie jej torby, tej podniszczonej czarnej torebki, którą wzięła ze sobą do samolotu, leżał plik pogniecionych kartek. źródło: NKJP: Cezary Michalski: Siła odpychania, 2002
	- Patrz, chyba zbliża się burza; jeszcze mógłbym zmoknąć. Lepiej zostawić laskę i wziąć parasol. - Dobrze, zostaw laskę i weź parasol. źródło: NKJP: Internet
	Zdarza się [...], że dziecko mimo naszych próśb i gróźb za nic nie chce zjeść śniadania w domu ani wziąć kanapki do szkoły. źródło: NKJP: Beata Alukiewicz: Śniadanie to podstawa, zwłaszcza dla ucznia, Gazeta Pomorska, 2009-09-01

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

CO + DOKĄD

6. pieniądze

Definicja

zażądać zapłaty określonej sumy pieniędzy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca wynagrodzenie za pracę

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

wziąć pensję, pieniądze, wynagrodzenie
wziąć (pieniądze) za leczenie

Cytaty

Gdyby zyskał np. 300 zł, to ja mógłbym wziąć 50 zł za prowadzenie rachunku i byłoby to uczciwe i rozsądne.

źródło: NKJP: Bożena M. Dołęgowska-Wysocka: Bardzo długi marsz?, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2004-09-07

Wydał ich zapewne właściciel domu, który wcześniej wziął pieniądze od bojowców za wynajem izby dla chorych.

źródło: NKJP: Krzysztof Burnetko, Witold Bereś: Marek Edelman. Życie. Po prostu, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

CO + (za CO)

7. pokój w hotelu

Definicja

przyjąć coś na własność lub do okresowego użytkowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Połączenia

wziąć pokój; dorożkę, taksówkę; samochód; towar; kredyt, pożyczkę
wziąć na kredyt, na raty, za gotówkę

Cytaty

Nad ranem wziął taksówkę i pojechał za nią do domu na Złotniki.

źródło: NKJP: Eliza Głowicka: Mówi, że kochał i nie chciał jej zabić, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-12-13

Kupią nowe meble, urządzą pokoje po swojemu, wezmą na raty telewizor i pralkę.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Busz po polsku, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

8. adwokata

Definicja

zatrudnić konkretną osobę do wykonania określonych czynności

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Połączenia

wziąć adwokata, pomocnika, sekretarkę; korepetytora, nauczyciela

Cytaty

Jest zmęczony i bardzo przygnębiony. Żali się na zły dzień. Musiał wziąć pomocnika.

źródło: NKJP: Olgierd Budrewicz: Piekło w kolorach, 1997

Radził, żeby wzięła adwokata i powołała niezależnego eksperta.

źródło: NKJP: Grażyna Zdrojewska, Dariusz Gałązka: Tragedia nad jeziorem, Express Ilustrowany, 2003-08-16

[...] można wziąć taką starszą nianię. 8-10h? Od rana do wieczora.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO

9. drzewo z lasu

Definicja

uzyskać coś z określonego źródła

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse papiery wartościowe i akcje/udziały

Połączenia

wziąć pomysł

Cytaty

	Zapytaliśmy muzyka, skąd wziął pomysł na taki tekst. źródło: NKJP: Wojciech Staszewski; Krzysztof Gryboś: Z młodej \„Piersi\” się wyrwało, Gazeta Wyborcza, 1992-11-07
	Zaprząta ją bowiem obawa, skąd weźmie siły na nienawiść, skoro czuje się tak, jakby umarła [...]. źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007
	– Adres tej pani wzięliśmy z bazy danych, w której znajdują się informacje o naszych klientach [...]. źródło: NKJP: Alicja Zboiuska, Mariusz Goss: Święta drogie, bo na krechę, Dziennik Łódzki, 2005-12-09
	- Skąd dinozaury? Chciałem upiększyć ten teren [...]. - Wzory wziąłem z książki „Zanim pojawił się człowiek”. źródło: NKJP: Monika Panfil: Dinozaury nad Wieprzem, Gazeta Wyborcza, 1995-12-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

CO + SKĄD

10. komuś zabawki

Definicja

odebrać komuś coś, co do niego wcześniej należało i zanieść to w inne miejsce lub użyć samemu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zabrać

Połączenia

wziąć czyjś samochód, ubrania, zabawki

Cytaty

Ponieważ napadnięty nie miał pieniędzy ani cennych przedmiotów, wzięli mu tylko telefon komórkowy.

źródło: NKJP: (sś): Brutalny rozbój, Gazeta Krakowska, 2002-08-10

Ostatecznie gdy spotkali się z właścicielami, ciężko ich pobili. Później wzięli ich samochód i podjechali pod kantor.

źródło: NKJP: Iwona Woźniak: Żnin: Czterech mężczyzn uprowadziło pracownicę kantoru w Żninie, Gazeta Pomorska, 2009-12-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

CO + KOMU

11. do wojska

Definicja

przy użyciu siły, przemocy, przymusu prawnego zmusić kogoś do udania się dokądś lub do włączenia się do jakiejś grupy lub organizacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

wziąć do policji, do wojska
wziąć (prosto) z ulicy

Cytaty

	Piosenkarz był bardzo młody, śpiewał historię o chłopaku ze Śląska, którego Niemcy wzięli do wojska, ale on nie chciał walczyć z braćmi, więc zamknięto go w celi, a on wtedy myślał o swojej dziewczynie. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997
	Ten dla odmiany oznajmił, że jest Polakiem, a pochodzi z miasta Łodzi. Także wzięto go siłą do wermachtu. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	– Teściowie prosili żołnierzy, żeby nie strzelali do Niemca w ich domu. Posłuchali, wzięli go z domu i zastrzelili nad rzeczką. źródło: NKJP: Jerzy Gawroński: Wspólna mogiła, Gazeta Krakowska, 2005-05-05
	Z Janowa zniknął Ignacy Labus, zostawił żonę i dzieci. Miał drugą grupę niemieckiej listy narodowej. Wzięli go prosto z kopalni do Ogrodu Róż w Mysłowicach, a potem wywieźli nie wiadomo dokąd. źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007
	Inaros został wzięty do niewoli, wywieziony do Persji i stracony [...]. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO + (DOKĄD)

12. pigułki

Definicja

wprowadzić do organizmu określoną substancję

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Połączenia

wziąć lekarstwo, pigułki, proszki; sterydy, witaminy; narkotyki
wziąć (środki) na przeczyszczenie, na sen, na uspokojenie

Cytaty

	[...] Niech pan tu poprosi siostrę Bertę, powiem jej, jakie ma pan wziąć lekarstwo. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Niemiecki taniec, 2009
	Wieczorem się upiję, potem wezmę proszki nasenne i jakoś dotrwam do jutra. źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996
	Jeśli pojawią się podejrzenia, że dziecko mogło wziąć środki odurzające, to powinna być możliwość, by narkotest kupić od razu, gdzieś koło domu. źródło: NKJP: MG: Narkotesty dla kiosków, Gazeta Wrocławska, 2001-05-17
	Musiałem wziąć leki na uspokojenie, bo nie mogłem sobie poradzić. źródło: NKJP: (ksaf): Kolejna osoba wyskoczyła z pabianickiego bloku Wieżowce samobójców, Express Ilustrowany, 2002-01-12
	Kazik... może weź pigułkę na spanie, jak nie możesz zasnąć, co? źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

	+	wziąć	+	CO
	+	wziąć	+	(CO) + na CO

13. miasto

Definicja

zdobyć coś, pokonawszy opór

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

wziąć miasto, twierdzę
wziąć siłą, szturmem

Cytaty

W 1794 roku Kadżarowie wzięli miasto szturmem, po czym spalili je.

źródło: NKJP: Marek Kęskrawiec: Czwarty pożar Teheranu, 2010

Z wyjątkiem zdobywcy Azji nikomu na Wschodzie nie udało się wziąć Tyru siłą, a próbowało wielu, między innymi asyryjski Sennacheryb, a przede wszystkim Babilończyk Nabuchodonozor, który przez trzynaście lat bezsilnie pastwił się nad murami miasta.

źródło: NKJP: Jan Gać: Ziemia Święta Kulturowy przewodnik śladami Jezusa, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

14. kobietę

Definicja

wulg.

(będąc mężczyzną) odbyć z kobietą stosunek seksualny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Połączenia

wziąć siłą
wziąć od tyłu

Cytaty

A może powinien wziąć ją od tyłu? Rozochocił się i całkiem bezwstydnie przymierzał do niej w wyobraźni wszelkie znane pozycje.

źródło: NKJP: Rafał Nowakowski: Rdza, 2008

Przestał uważać przy seksie, co zawsze dotąd robił, więc odpowiedziała, że nie są to metody i nie będzie ich tolerowała. I teraz, kiedy chce ją wziąć siłą, ona krzyczy, że nie chce.

źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Jeden procent nadziei, Polityka, 2004-06-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

15. samochód na zakręcie

Definicja

pot.

wyprzedzić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyprzedzić

Cytaty

Hamilton niby taki dobry, mistrz świata, a Button wziął go na zakręcie jakby to on rok temu wygrał klasyfikacje.

źródło: Internet: kfd.pl

[...] uważaj podczas zjazdów z ronda, żeby czasem nikt nie chciał ciebie wziąć z prawej strony.

źródło: Internet: forum.prawojazdy.com.pl

Traktor składał się do skrętu w lewo, w posesję, więc kierowca próbował go wziąć z prawej.

źródło: Internet: moto-wiadomosci.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO/CO

16. za głupca

Definicja

niesłusznie osądzić, że ktoś lub coś ma takie cechy, że można o tym powiedzieć używając następującego wyrazu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

wziąć za kogoś innego
wziąć poważnie, serio; dosłownie

Cytaty

	Mężczyzna z łodzi rybackiej, zwiedziony jej akcentem, w pierwszej chwili gotów był wziąć ją za Niemkę. źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007
	Widzisz, ptak chciał cię zjeść, bo wziął cię za stonkę. Kropeczko, pozbądź się pasków i tak jak my, noś czarne kropki - zachęcały biedronki. źródło: NKJP: Roman Szewczyk: Gazeta dla dzieci, Gazeta Poznańska, 2003-07-19
	I wtedy majestatycznym krokiem do mikrofonu podeszła gospodyni wieczoru. Z kadzidełkiem w ustach, które początkowo wziąłem za cygaretkę. źródło: NKJP: Michał Raińczuk: Show na jeden głos, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2003-12-15
	Christopher, swoim zwyczajem, lawiruje, starając się przekonać opinię publiczną, że coś jednak się robi, a zarazem wystosować do Serbów kolejne poważne ostrzeżenie. Można wątpić, czy wezmą je poważnie. źródło: NKJP: Dawid Kalabiński: Waszyngton zmienia front, Gazeta Wyborcza, 1994-04-09
	On wziął go za głupiego, jednak zapytał o imiona braci, Opata, Priora i innych. źródło: Internet: zmiennoksztaltne.blogspot.com

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

+	wziąć	+	KOGO/CO + za KOGO/CO
+	wziąć	+	KOGO/CO + za JAKIEGO/JAKIE
+	wziąć	+	KOGO/CO + JAK

17. na litość

Definicja

skłonić kogoś do jakiegoś zachowania, zgodnego z intencjami osoby działającej, poprzez wzbudzenie w nim uczucia lub doprowadzenie do stanu, wyrażonego następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

wziąć na litość, na przeczekanie, na zmęczenie

Cytaty

Kiedy jeden ze studentów zemdlał podczas kolejnej poprawki, profesor się zdenerwował, posądził, że chce go wziąć na litość i... postawił dwóję [...].

źródło: NKJP: Iwona Polak: Wydarzenia na Wybrzeżu, gdzie student zabił siekierą wykładowcę, a drugiego ciężko ranił, odbiły się echem na wszystkich wyższych uczelniach, Express Ilustrowany, 2002-06-22

Związkowcy pogotowia nie są zachwyceni przedłużającymi się negocjacjami. Ich zdaniem, Fundusz chce ich wziąć na przeczekanie.

źródło: NKJP: (mst): W pogotowiu dogadują się, Gazeta Krakowska, 2004-07-20

[...] mówi, że jeszcze będzie próbował przekonać radnych. - Wezmę ich na zmęczenie, a jak mnie zdenerwują, to pomyślę o referendum.

źródło: NKJP: Dariusz Kortko : Jest, chociaż go nie ma, Gazeta Wyborcza, 1992-11-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO + na CO

18. kąpiel

Definicja

stać się wykonawcą lub obiektem jakiejś czynności, wyrażonej następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

wziąć kąpiel, prysznic; masaż; rozbieg; zakręt; lekcje; odwet, rewanż; ślub; cięgi, lanie

Cytaty

	Przed pustym postojem taksówek kierowca zredukował bieg, po kawalersku wziął zakręt w prawo, znów wrzucił trójkę i ruszył pustą dwupasmową aleją w kierunku centrum miasta, coraz prędzej. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie Łąki, 2000
	O osiemnastej kazał służącemu naszykować najlepszy garnitur, o dziewiętnastej wezwał fryzjera, by przystrzygł mu wąsy; o dwudziestej wziął kąpiel z orzeźwiającymi ziołami i chwilę potem zmorzył go sen. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Weronika, słysząc, że facet, z którym ma wziąć ślub, jej nie kocha, dostała bólu brzucha i rozwolnienia. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008
	Oczywiście: drużyna piłkarska, która po kwadransie gry orientuje się, że weźmie baty i w związku z tym schodzi z boiska, to jest blamaż i połączona z kradzieżą ucieczka. źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Co siedzi w mojej głowie, Polityka, 2000-11-04
	Wyeliminowali Stal Ostrów i napędzili stracha „murowanemu” finaliście - Anwilowi Włocławek, przegrywając dopiero po piątym meczu. Czy teraz wezmą rewanż na sopocianach za przegrany finał Pucharu Polski? źródło: NKJP: Igor Szczęsnowicz: Okiem kibica, Dzień dobry, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

19. złość kogoś wzięła

Definicja

przejawić się w czyimś organizmie lub psychice

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

gniew, wściekłość, złość; rozpacz; choroba wzięła kogoś

Cytaty

Jak zobaczyłem okrwawioną twarz tej pani, to wzięła mnie straszna złość na tego faceta... - opowiada Tomek.

źródło: NKJP: Ana Uzelac: Przemyscy uczniowie obronili kobietę przed bandyckim napadem, Gazeta Wyborcza, 1996-11-21

[...] dziś jedno dziecko się śmiało i już myślałam, że to ze mnie, już miałam iść mu przywalić, taki wziął mnie szał, ale przyszła moja siostra i pojechałyśmy do domu.

źródło: Internet: zapytaj.onet.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO

20. na wspomnienia

Definicja

pot.

używane do opisania sytuacji sytuacji, w której ktoś odczuł tak silną potrzebę zrobienia czegoś, że nie mógł się powstrzymać, by tego nie zrobić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

kogoś bierze na amory; na wspomnienia; na wymioty

Cytaty

Tak niedawno wzięło mnie na wspominki o Ilonie, co jak Panu wiadomo, uczyniłem treścią ostatniego listu.

źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Hermańce, 2008

Tak, wzięło mnie na wspomnienia. Ale przecież ten festiwal, te piosenki kształtowały nie tylko mój gust, moją wrażliwość.

źródło: NKJP: Kulturałki: Kto wie, ilu pamięta?, Dziennik Polski, 2002-10-12

Z tego, co wymieniłeś, to jedynie jedzenie (raczej picie!) roztopionego smalcu wydaje mi się nieco drastycznym posunięciem i pewnie wzięłoby mnie na wymioty.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.			wzięło

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.			wzięłoby by wzięło

bezokolicznik: wziąć

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

wziąć

KOGO + na CO

21. o rybie

Definicja

dać się złowić wędkarzowi, chwyciwszy umieszczoną przez niego w wodzie przynętę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny hobby i zainteresowania

Połączenia

wziąć na przynętę jakąś

Cytaty

Ledwie haczyk wpadł do wody, a Krzysztof Soszyński poczuł, że ryba wzięła.

źródło: NKJP: X: Głodna pirania ZWIERZĘTA, Polska Głos Wielkopolski, 2007-05-31

[...] wędkarz nie wie, kiedy ryba weźmie, nauczył się jednak, że prędzej czy później to nastąpi.

źródło: NJKP: Marcin Florkowski: Podatek od marzeń, Dziennik Polski, 2006-08-03

Okazałego leszcza, ważącego 5,48 kg i mierzącego 68 cm, złowił nad ranem w sobotę, 24.06. [...]. Ryba wzięła na czerwonego robaka na łowisku na Odrze [...].

źródło: Internet: zary-zagan.regionalna.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

odpowiednik aspektowy: brać

Inne uwagi

Zwykle 3 os.

Składnia

wziąć

(na CO)

22. w szkole

Definicja

pot.

zapoznać się z określonymi treściami nauczania na lekcjach lub samodzielnie, ale w związku z nauką szkolną

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przerobić

Połączenia

wziąć na lekcjach
wziąć w szkole

Cytaty

Szkoła wymaga, aby rodzice w coraz szerszym zakresie wchodzili w rolę „domowych nauczycieli”, którzy „dopilnowują przy lekcjach”, czyli, po prostu, „przerabiają” z dzieckiem całe partie „materiału”, których pani nie zdąży „wziąć” na lekcji, sprawdzają zeszyty, siedzą z dziećmi nad zadaniami i ćwiczeniami [...].

źródło: NKJP: Jak pomagać? Dziennik Polski, 2000-11-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

Frazeologizmy

Przysłowia

Złego diabli nie wezmą
Złego licho nie weźmie

Data ostatniej modyfikacji: 30.10.2020