Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pycha |
pychy |
|
| D. | pychy |
pych |
neut |
| pych |
char | ||
| C. | pysze |
pychom |
|
| B. | pychę |
pychy |
|
| N. | pychą |
pychami |
|
| Ms. | pysze |
pychach |
|
| W. | pycho |
pychy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Pochodzenie
psł. *pychati 'dyszeć, sapać, dmuchać'
Podstawowy czasownik psł. *pychati pokrewny z psł. *puchnǫti, a to prawdopodobnie od psł. *pъchnǫti. Znaczenie 'pycha, buta' jest wtórne, powstało z wcześniejszego 'nadmuchanie, nadęcie się'.
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | duma, wyniosłość, zarozumialstwo, zarozumiałość | |
| antonimy: | pokora, skromność, uniżenie I |
Połączenia
- ludzka, męska, młodzieńcza, szlachecka, własna; bezgraniczna, nadludzka, niesłychana, wielka; głupia, grzeszna, nieuzasadniona, ostentacyjna, ślepa, zgubna pycha; pycha autorska, narodowa
- pycha człowieka, władców, zwycięzcy
- pycha i ambicja, pycha i arogancja, pycha i bogactwo, pycha i buta, pycha i chciwość, pycha i duma, pycha i egoizm, pycha i głupota, pycha i pogarda, pycha i próżność, pycha i samouwielbienie, pycha i zadufanie, pycha i zarozumiałość, pycha i zazdrość, pycha i zuchwalstwo, pycha i zuchwałość, pycha i żądza czegoś
- przejaw, przykład, symbol, świadectwo, wyraz; grzech, nadmiar pychy
- pełen pychy
- pycha każe coś, rozpiera kogoś, zgubiła kogoś
- grzeszyć, zgrzeszyć; unieść/unosić się; przepełniony, zaślepiony pychą
- popaść, wbijać kogoś, wbijać się w pychę
Cytaty
|
Francuzi mają najlepszą kuchnię na świecie, ale to nie upoważnia do pychy narodowej i lekceważenia innych krajów. źródło: NKJP: La grande nation, Dziennik Polski, 2002-07-25 |
|
|
Jeśli jednak dojdzie do przekonania, że jest genialny, wbije się w pychę, będzie to początek jego politycznego końca. źródło: NKJP: Wiesław Hagedorny: Szast–prast: Zaprzysiężenie czyli rady dla nowego rządu, Tygodnik Ciechanowski, 2007-11-23 |
|
|
Spośród aktualnych sąsiadów Śląska - Niemców, Polaków, Czechów i Morawian - tylko dwaj ostatni byli wolni od grzechu pychy i traktowali Śląsk w poczuciu równości. źródło: NKJP: Henryk Waniek: Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957, 1996 |
|
|
[...] komunizm to zinstytucjonalizowany grzech, zrodzony z pychy ludzi, którzy uznali, że mogą i mają prawo urządzać świat i życie ogółu po swojemu. źródło: NKJP: Ernest Skalski: Czy Jan Paweł II jest liberałem?, Gazeta Wyborcza, 1997-08-16/1997-08-17 |
|
|
Człowiek jest zaborczy i zarozumiały. W swojej pysze sądzi, że może narzucić przyrodzie własne prawa. źródło: NKJP: Danuta Myłek: Alergie, 2001 |