UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyższy

Chronologizacja

1609, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

psł. *vyši (< *vys-ji) r.m. : *vyšьši r.ż. : *vyše r.n. 'wyższy, -a, -e'

Stopień wyższy od podstawowego przymiotnika *vysъ, -a, -o. Postać wysz(sz)y została w polszczyźnie wyparta przez nieregularną wyższy poprzez analogię do form typu: niższy, bliższy.

1. oficer

Definicja

taki, którego pozycja w danej hierarchii jest znaczniejsza od jemu podobnych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wysoki

Połączenia

wyższy dowódca (SS), funkcjonariusz, oficer, przełożony; urząd, sąd; rozkaz; byt; klasa społeczna
wyższy stopniem

Cytaty

	Nigdy dotąd jeszcze żaden wyższy funkcjonariusz ONZ nie uznał oskarżeń pod adresem tej organizacji za tak wiarygodne, że uzasadniają przeprowadzenie śledztwa [...]. źródło: NKJP: Dawid Warszawski: Ostatni raport Tadeusza Mazowieckiego, Gazeta Wyborcza, 1995-08-24
	Jako osoba pojawiała się na horyzoncie w otoczeniu innych członków Akademii Literatury i jako egeria wyższego towarzystwa Warszawy, co nie zachęcało do jej poznania. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Abecadło Miłosza, 1997
	[...] donoszeniem do dyrekcji lub wyższego kierownictwa zakładu zajmują się też funkcjonariusze niższego szczebla - to jest w więzieniu tajemnicą poliszynela. źródło: NKJP: Kamil Miszewski: Gadka do gada, Polityka, 2006-06-17
	W tym niewielkim pokoju zastali siedzącego przy stoliku i pijącego kawę starszego policjanta. Mimo że był wyższy stopniem, odstawił kubek i wstał na widok wchodzących podwładnych źródło: NKJP: Dariusz Chętkowski z uczniami: Ostatni weekend, 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyższy	wyższy	wyższy	wyższe	wyższa
D.	wyższego	wyższego	wyższego	wyższego	wyższej
C.	wyższemu	wyższemu	wyższemu	wyższemu	wyższej
B.	wyższego	wyższego	wyższy	wyższe	wyższą
N.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym	wyższą
Ms.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym	wyższej
W.	wyższy	wyższy	wyższy	wyższe	wyższa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyżsi	wyżsi	wyższe	wyższe
D.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższych
C.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym
B.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższe
N.	wyższymi	wyższymi	wyższymi	wyższymi
Ms.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższych
W.	wyżsi	wyżsi	wyższe	wyższe

2. uniwersytet

Definicja

taki, który ma lub zapewnia poziom uniwersytecki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

uniwersytecki

Połączenia

wyższa edukacja, szkoła, uczelnia; wyższe seminarium; kształcenie, szkolnictwo, wykształcenie; wyższe studia

Cytaty

	Najważniejszym ośrodkiem nauki i wyższego szkolnictwa stała się bengalska Kalkuta. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008
	Bardzo się cieszę, że ten etap edukacji jest już za mną, bo do tej pory byłam jedyną osobą bez wyższego wykształcenia w moim rodzinnym domu. źródło: NKJP: Darek Dobek: Z chipem po olimpijskie złoto, Manko, 2009-01-11
	Może się ksiądz zdziwił, ja skończyłem i średnią i wyższą szkołę w Związku Radzieckim, uczyłem się filozofii materialistycznej i zdawałem z niej egzamin [...]. źródło: NKJP: Ks. Władysław Bukowiński: Wspomnienia przyjaciół, 1976
	Mówi się, że uczelnie wyższe powinny uczyć zawodu. Bez wątpienia. Wszystkie uczelnie wyższe uczą dzisiaj coraz większej liczby coraz dziwniejszych i bardziej wyspecjalizowanych zawodów. źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyższy	wyższy	wyższy	wyższe	wyższa
D.	wyższego	wyższego	wyższego	wyższego	wyższej
C.	wyższemu	wyższemu	wyższemu	wyższemu	wyższej
B.	wyższego	wyższego	wyższy	wyższe	wyższą
N.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym	wyższą
Ms.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym	wyższej
W.	wyższy	wyższy	wyższy	wyższe	wyższa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyżsi	wyżsi	wyższe	wyższe
D.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższych
C.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym
B.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższe
N.	wyższymi	wyższymi	wyższymi	wyższymi
Ms.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższych
W.	wyżsi	wyżsi	wyższe	wyższe

3. cel

Definicja

taki, który jest uznawany za bardziej szlachetny i wartościowy od innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wysoki
	hiperonimy:	nadrzędny

Połączenia

wyższy cel, sens; wyższa konieczność, wyższe życie; wyższe ideały, racje, uczucia

Cytaty

Uważa, że w epoce, w której nad dogmatami i ortodoksją zaczyna górować sceptycyzm, ocalić należy wartości, które pozwalałyby zapobiec degradacji człowieczeństwa, ocalić wiarę w wyższy sens istnienia człowieka.

źródło: NKJP: Linde '2001, Gazeta Miejska, Toruń, 2001

Zauważalny jest fakt, iż człowiek (...) doświadcza z jednej strony wielorakich ograniczeń, z drugiej strony czuje się nieograniczony w swoich pragnieniach i powołany do wyższego życia.

źródło: NKJP: Janusz Mastalski: Zarys teorii wychowania, 2002

Co z tłumaczenia się wyższą koniecznością, zagrożeniem życia, obowiązkiem wobec kraju, żeby - „tacy jak my powinni przetrwać...”.

źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska-Dembińska, Był pałac, 2008

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyższy	wyższy	wyższy	wyższe	wyższa
D.	wyższego	wyższego	wyższego	wyższego	wyższej
C.	wyższemu	wyższemu	wyższemu	wyższemu	wyższej
B.	wyższego	wyższego	wyższy	wyższe	wyższą
N.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym	wyższą
Ms.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym	wyższej
W.	wyższy	wyższy	wyższy	wyższe	wyższa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyżsi	wyżsi	wyższe	wyższe
D.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższych
C.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym
B.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższe
N.	wyższymi	wyższymi	wyższymi	wyższymi
Ms.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższych
W.	wyżsi	wyżsi	wyższe	wyższe

4. ssak

Definicja

taki, który jest uważany za bardziej skomplikowany od innych

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

wyższa algebra, matematyka; forma (rozwoju); ssaki wyższe

Cytaty

Im wyższa forma rozwoju, tym bardziej skomplikowane stosunki, więc oczywiście w wypadku człowieka mamy najwyższy stopień komplikacji, ale generalnie słuszne są te same zasady, co w wypadku zwierząt stadnych.

źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

Ale to już był świat przyszłości i działały w nim prawa wielkich liczb, ta wyższa matematyka wypełniająca wzorami pętli, dołu i sidła niedorzeczną przepaść pomiędzy arytmetycznym i geometrycznym ciągami Thomasa Roberta Malthusa [...].

źródło: NKJP: Andrzej Mandalian: Czerwona orkiestra, 2009

To tak zwany wyższy wampir. Niezwykle niebezpieczny. Gdyby był naszym wrogiem, ja bałbym się go również.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyższy	wyższy	wyższy	wyższe	wyższa
D.	wyższego	wyższego	wyższego	wyższego	wyższej
C.	wyższemu	wyższemu	wyższemu	wyższemu	wyższej
B.	wyższego	wyższego	wyższy	wyższe	wyższą
N.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym	wyższą
Ms.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym	wyższej
W.	wyższy	wyższy	wyższy	wyższe	wyższa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyżsi	wyżsi	wyższe	wyższe
D.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższych
C.	wyższym	wyższym	wyższym	wyższym
B.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższe
N.	wyższymi	wyższymi	wyższymi	wyższymi
Ms.	wyższych	wyższych	wyższych	wyższych
W.	wyżsi	wyżsi	wyższe	wyższe

Frazeologizmy

izba wyższa
siła wyższa I
siła wyższa II
stan wyższej konieczności
wyższa konieczność
wyższa szkoła gotowania na gazie
wyższa szkoła gotowania na parze
wyższa szkoła jazdy
wyższa matematyka

Data ostatniej modyfikacji: 01.09.2017