Chronologizacja
Pochodzenie
Z elipsy dawnego zwrotu jest rzecz można 'jest rzeczą możliwą' (Bor); zob. możny
1. tutaj palić
Definicja
Noty o użyciu
W pytaniach używane często jako propozycja zrobienia czegoś lub prośba o zrobienie czegoś.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Połączenia
- generalnie, oczywiście, rzeczywiście, właściwie, zawsze można
- można korzystać, stosować, zastosować, zrobić coś, zmienić; mówić, zapytać; oczekiwać, że...; nie można dopuścić do czegoś, nie można zapominać,że...
Cytaty
|
Najlepiej wykupić za 10 zł abonament dla niepełnosprawnych i wtedy można parkować w całej strefie już bez opłat. źródło: NKJP: Echo dnia - 2005-10-10 - Gdzie te koperty? |
|
|
Nie można bowiem w przyjaźni niczego przyśpieszać czy pomijać. źródło: NKJP: Paweł Kosiński SJ: Obudzić serce, 1999 |
|
|
Dopiero od 2 października można będzie wędkować na zbiornikach zarybionych pstrągiem tęczowym. źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2001-09-27 - Sport - Z rybą na ty |
|
|
Można panią prosić do tańca? źródło: Korpus PWN: Roman Praszyński: Jajojad, 1997 |
|
|
- Czekam na panią z polecenia pułkownika Jedliny - powiedział. - Mam razem z panią podjechać. Można? źródło: Korpus PWN: Joanna Chmielewska: Całe zdanie nieboszczyka, 2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
|
można |
Czas przeszły
|
było można |
Tryb rozkazujący
|
niech będzie można |
Tryb warunkowy
Czas teraźniejszy
|
można by |
Czas przeszły
|
byłoby można |
bezokolicznik:
Składnia
| Ø | + | można | + |
BEZOKOLICZNIK
|
2. znaleźć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | dać się | |
| antonimy: | nie sposób |
Połączenia
- generalnie, oczywiście, rzeczywiście, właściwie, zawsze można
- można kupić, odnaleźć, otrzymać, uzyskać, znaleźć, zrobić coś;
- dostrzec, obejrzeć, oglądnąć, spotkać, przeczytać, zobaczyć;
- mówić, ocenić, odpowiedzieć, odnieść do kogoś/czegoś, określić, powiedzieć, przyjąć, że..., przypuszczać, sądzić, że..., stwierdzić, uznać, że..., wymienić, wyobrazić sobie, wyróżnić, zauważyć;
- liczyć, że.../na...; obejść się bez czegoś; nie można wykluczyć, że...
Cytaty
|
Wszystko, co przeżył, można było po kilku latach odnaleźć w jego wierszach czy nowelach. źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze |
|
|
Wioska Tora Bora leży u wejścia do wąwozu, którym można dojść wysoko w Góry Białe [...] źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
Przysiąść tu jeszcze nie można - nie ustawiono ławek. źródło: NKJP: Zygmunt Rola: Tajemnice Ostrowa Tumskiego, 2000 |
|
|
Teoretycznie można by pod dyskotekami ustawiać patrole i wszystkich potencjalnych pasażerów będących w stanie nietrzeźwości, kierować do izb wytrzeźwień. źródło: NKJP: Bruno Miecugow: Dziennik Polski - 2000-08-14 - Motoryzacja - Problemy |
Odmiana
część mowy: czasownik
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
|
można |
Czas przeszły
|
było można |
Tryb rozkazujący
|
niech będzie można |
Tryb warunkowy
Czas teraźniejszy
|
można by |
Czas przeszły
|
byłoby można |
bezokolicznik:
Składnia
| Ø | + | można | + |
BEZOKOLICZNIK
|