UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

powóz

Chronologizacja

1181, Leszek Bednarczuk, Początki i pogranicza polszczyzny, 2018
Inne znaczenie: 'powinność dostarczania środków transportu'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. powóz
powozy
D. powozu
powozów
C. powozowi
powozom
B. powóz
powozy
N. powozem
powozami
Ms. powozie
powozach
W. powozie
powozy

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego powozić; zob. wozić

Definicja

pojazd służący do przewozu osób, który jest ciągnięty przez konie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pojazd

Połączenia

  • lekki, ogromny, otwarty, zakryty; archaiczny, elegancki, stary, spacerowy, złoty; cesarski, dworski; czterokonny, dwukołowy, dwukonny, konny powóz
  • powóz gubernatora, hrabiny, marszałka
  • powóz bez koni; powóz ze złota
  • powóz z generałem, z mieszkańcami, z rodzinami, ze stangretem
  • dach, drzwiczki, koła, okna powozu; fabryka, fabrykant, kawalkada, ruch, skład powozów
  • jazda, przejażdżka powozem; przejazd powozami
  • powóz nadjeżdża, zajeżdża
  • użyczyć, używać powozu
  • przysłać, wynająć, zatrzymać powóz
  • jechać/jeździć, pojechać, pojeździć, przyjechać, wyruszyć, zajechać, zajeżdżać powozem
  • wsiąść/wsiadać do powozu; wysiąść/wysiadać z powozu
  • czekać, napaść na powóz
  • jechać w powozie

Cytaty

Wielki kwadratowy plac [...] służył jarmarkom, na które zjeżdżało się mnóstwo konnych powozów.

źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane : rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

[...] koła powozu wjechały w rów, wysypaliśmy się z niego jak gruszki z kosza.

źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002

Przejażdżka powozem [...] kosztuje zwykle pięć-sześć rupii (50 gr).

źródło: NKJP: Robert Stefanicki: W Kalkucie rikszarze modlą się w ulewne deszcze, Gazeta Wyborcza, 1999-02-10

Za nią powoli jechał powóz, stangret drzemał, oparty na bacie sterczącym do nieba.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk, 2003

[...] kiedy wsiadali do powozu, efekt jego długich rozmyślań wydał mu się nagle dziecinnie głupi.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Podróż ludzi księgi, 1993

Data ostatniej modyfikacji: 24.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj