UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wielki

Chronologizacja

1286, Leszek Bednarczuk, Najstarsze polskie słowa. Słownik chronologiczny języka polskiego do końca XIII wieku, 2007

Pochodzenie

psł. *velikъ

z psł. *velь(jь) + przyrostek *-ikъ

Bezpośredni kontynuant poświadczony w st.pol. (od XIV w.) wieliki.

1. dom

Definicja

mający rozmiar znacznie powyżej przeciętnej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

synonimy:

mocarny

Połączenia

wielki mężczyzna; pies; ekran, portret, stół; dom, gmach; kamień; teren; kawał; wielkie płótno; wielka ryba; łapa; sala; rzeka; chmura; kropla; gałąź; wielkie okno, lustro; drzewo; wielkie dłonie
wielki i mały

Cytaty

Wuj Zenon był wielkim mężczyzną, mierzącym przeszło metr dziewięćdziesiąt, co w tamtych czasach było rzadkością [...].

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Złodziejka pamięci, 1998

Aby powiększyć optycznie przestrzeń w małej sypialni, można na wewnętrznej stronie drzwi zamontować wielkie lustro, które powiększy optycznie wnętrze.

źródło: NKJP: KARO: Królestwo snu, Trybuna Śląska, 2002-10-30

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka
D.	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiej
C.	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiej
B.	wielkiego	wielkiego	wielki	wielkie	wielką
N.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielką
Ms.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielkiej
W.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie
D.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
C.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim
B.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkie
N.	wielkimi	wielkimi	wielkimi	wielkimi
Ms.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
W.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	większy	większy	większy	większe	większa
D.	większego	większego	większego	większego	większej
C.	większemu	większemu	większemu	większemu	większej
B.	większego	większego	większy	większe	większą
N.	większym	większym	większym	większym	większą
Ms.	większym	większym	większym	większym	większej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	więksi	więksi	większe	większe
D.	większych	większych	większych	większych
C.	większym	większym	większym	większym
B.	większych	większych	większych	większe
N.	większymi	większymi	większymi	większymi
Ms.	większych	większych	większych	większych

2. kłopot

Definicja

znacznie przekraczający zwykłą miarę pod względem natężenia, skali lub intensywności

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Połączenia

wielki tłum; sukces; trud, wysiłek; ciężar, kłopot; strach; dramat; kryzys; autorytet; wielka grupa; firma; liczba, skala; ochota, nadzieja, potrzeba; przyjemność, ulga; miłość; zasługa; krzywda; tajemnica; bitwa, czystka; akcja, awantura, pompa; przemiana, zmiana; wielkie napięcie, przeżycie; nieszczęście, szczęście; wielkie pieniądze

Cytaty

Przynależność do ruchu oporu i działalność organizacyjna bywają traktowane jako wielka zasługa.

źródło: NKJP: Anna Pawełczyńska: Wartości a przemoc: zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, 1995

Milczenie porywaczy. Wiem, że oni sami się boją, że zostaną zlokalizowani. Mimo wielkiego strachu porwany nie może histeryzować, bo to ich wyprowadza z równowagi.

źródło: NKJP: Dąb: Uwolniona o porwanym, Polityka, nr 2679, 2008-11-08

Trzeba zaprzyjaźnić się z duchownymi, szyickimi notablami, bo mają wielki autorytet i ludzie są im bardzo oddani.

źródło: NKJP: Liliana Bogusiak: Znałem Saddama..., Express Ilustrowany, 2003-06-21

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka
D.	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiej
C.	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiej
B.	wielkiego	wielkiego	wielki	wielkie	wielką
N.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielką
Ms.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielkiej
W.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie
D.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
C.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim
B.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkie
N.	wielkimi	wielkimi	wielkimi	wielkimi
Ms.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
W.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	większy	większy	większy	większe	większa
D.	większego	większego	większego	większego	większej
C.	większemu	większemu	większemu	większemu	większej
B.	większego	większego	większy	większe	większą
N.	większym	większym	większym	większym	większą
Ms.	większym	większym	większym	większym	większej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	więksi	więksi	większe	większe
D.	większych	większych	większych	większych
C.	większym	większym	większym	większym
B.	większych	większych	większych	większe
N.	większymi	większymi	większymi	większymi
Ms.	większych	większych	większych	większych

3. pisarz

Definicja

taki, który się wyróżnia pod jakimś względem

Noty o użyciu

Wyraz używany jako przydomek wybitnych władców, np. Kazimierz Wielki.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

wielki człowiek; artysta, filozof, pisarz, poeta, uczony, wódz; autorytet; Polak; wielka literatura, sztuka; idea; wielkie dzieło

Cytaty

W zeszłym roku bardzo boleśnie odczuliśmy śmierć Henryka Pliszki. Był to wielki człowiek, inicjator wielu sportowych przedsięwzięć. Uznaliśmy, że Bieg Tura powinien nosić jego imię.

źródło: NKJP: Krzysztof Pazdalski: Szósty Bieg Tura, Dziennik Czuchowski, 1999-10-15

W sobotę, 14 sierpnia, strony portalu gazeta.pl zmieniły kolorystykę, z kolorowej na czarno-białą, na znak żałoby po śmierci Czesława Miłosza, wielkiego polskiego poety, pisarza i historyka literatury, laureata Literackiej Nagrody Nobla.

źródło: NKJP: Mikoaj: Żałoba w Gazeta.pl, Dziennik Internautów, 2004-08-16

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka
D.	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiej
C.	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiej
B.	wielkiego	wielkiego	wielki	wielkie	wielką
N.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielką
Ms.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielkiej
W.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie
D.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
C.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim
B.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkie
N.	wielkimi	wielkimi	wielkimi	wielkimi
Ms.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
W.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	większy	większy	większy	większe	większa
D.	większego	większego	większego	większego	większej
C.	większemu	większemu	większemu	większemu	większej
B.	większego	większego	większy	większe	większą
N.	większym	większym	większym	większym	większą
Ms.	większym	większym	większym	większym	większej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	więksi	więksi	większe	większe
D.	większych	większych	większych	większych
C.	większym	większym	większym	większym
B.	większych	większych	większych	większe
N.	większymi	większymi	większymi	większymi
Ms.	większych	większych	większych	większych

4. dzień

Definicja

mający szczególnie duże znaczenie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

wielki dzień; wielka chwila; wielkie święto, wydarzenie; odkrycie

Cytaty

Brałem udział w wielu wielkich wydarzeniach, które miały miejsce w naszym kraju.

źródło: NKJP: Marian Goliński, Anna Kozioł: WYBORY 2002, Dwutygodnik Szczecinecki Temat, nr 329, 2002

Dokonano wielkich odkryć archeologicznych, które skorygowały wnioski, do jakich doszedł Wellhausen.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka
D.	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiej
C.	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiej
B.	wielkiego	wielkiego	wielki	wielkie	wielką
N.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielką
Ms.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielkiej
W.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie
D.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
C.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim
B.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkie
N.	wielkimi	wielkimi	wielkimi	wielkimi
Ms.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
W.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	większy	większy	większy	większe	większa
D.	większego	większego	większego	większego	większej
C.	większemu	większemu	większemu	większemu	większej
B.	większego	większego	większy	większe	większą
N.	większym	większym	większym	większym	większą
Ms.	większym	większym	większym	większym	większej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	więksi	więksi	większe	większe
D.	większych	większych	większych	większych
C.	większym	większym	większym	większym
B.	większych	większych	większych	większe
N.	większymi	większymi	większymi	większymi
Ms.	większych	większych	większych	większych

5. kanclerz

Definicja

taki, który związany jest z pełnieniem nadrzędnej funkcji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

wielki inkwizytor, kanclerz, mistrz

Cytaty

Żeby pieniądze nie leżały bezczynnie, kolejni wielcy mistrzowie pożyczali je królom, książętom i baronom, a ci najczęściej spłacali dług ziemią.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Nauczyciele akademiccy, prowadzący zajęcia z dyscyplin dotyczących wiary i obyczajów, musieliby od wielkiego kanclerza „uzyskać misję kanoniczną i złożyć wyznanie wiary”.

źródło: NKJP: Ryszard Socha: Tajne/jawne, Polityka, nr 2254, 2000-07-15

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka
D.	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiego	wielkiej
C.	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiemu	wielkiej
B.	wielkiego	wielkiego	wielki	wielkie	wielką
N.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielką
Ms.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim	wielkiej
W.	wielki	wielki	wielki	wielkie	wielka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie
D.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
C.	wielkim	wielkim	wielkim	wielkim
B.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkie
N.	wielkimi	wielkimi	wielkimi	wielkimi
Ms.	wielkich	wielkich	wielkich	wielkich
W.	wielcy	wielcy	wielkie	wielkie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	większy	większy	większy	większe	większa
D.	większego	większego	większego	większego	większej
C.	większemu	większemu	większemu	większemu	większej
B.	większego	większego	większy	większe	większą
N.	większym	większym	większym	większym	większą
Ms.	większym	większym	większym	większym	większej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	więksi	więksi	większe	większe
D.	większych	większych	większych	większych
C.	większym	większym	większym	większym
B.	większych	większych	większych	większe
N.	większymi	większymi	większymi	większymi
Ms.	większych	większych	większych	większych

Frazeologizmy

coś zatacza coraz szersze kręgi
coś zatacza coraz większe kręgi
duży ekran
wielki ekran
duży palec
wielki palec
hetman wielki
kapitan żeglugi wielkiej
ktoś nie ma pojęcia
ktoś nie ma większego pojęcia
ktoś omija szerokim łukiem kogoś/coś
ktoś omija wielkim łukiem kogoś/coś
ktoś robi wielkie oczy
ktoś zrobił wielkie oczy
mój Boże
Boże wielki
od wielkiego dzwonu I
od wielkiego święta
od wielkiego dzwonu II
od wielkiego dzwonu I I
od wielkiego święta
panda wielka
schizma wschodnia
wielka schizma wschodnia
schizma zachodnia
wielka schizma zachodnia
wielka choroba
wielka dama
wielka pani
Wielka Emigracja
wielka litera
wielka mi sztuka
Wielka Niedziela
wielka dama
wielka pani
wielka płyta
Wielka Sobota
Wielka Środa
Wielka Trójka
Wielki Czwartek
duży palec
wielki palec
wielki pan
Wielki Piątek
Wielki Poniedziałek
Wielki Post
wielki świat
wielki tuzin
Wielki Tydzień
Wielki Wtorek
Wielkie Arkana
wielkie mi rzeczy
wielka mi rzecz
wielkie mi mecyje
wielkie nieba
wielkie serce
wielkie słowa
wielkie słowo
wielkiego ducha
wielkim głosem
wielkimi krokami
znak zapytania

Przysłowia

Koń ma wielki łeb, niech się martwi
Koń ma wielki łeb, żeby się martwić
Strach ma wielkie oczy

Z wielkiej chmury mały deszcz
Z wielkiej chmury spadł mały deszcz
Z wielkiej chmury będzie mały deszcz

Z wielkiej chmury mały deszcz
Z wielkiej chmury spadł mały deszcz
Z wielkiej chmury będzie mały deszcz

Z wielkiej chmury mały deszcz
Z wielkiej chmury spadł mały deszcz
Z wielkiej chmury będzie mały deszcz
Z dużej chmury mały deszcz
Z wielkiej chmury mały deszcz
Z wielkiej chmury spadł mały deszcz
Z wielkiej chmury będzie mały deszcz

Data ostatniej modyfikacji: 05.11.2024