UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odkryć się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odkryję się
odkryjemy się
2 os. odkryjesz się
odkryjecie się
3 os. odkryje się
odkryją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odkryłem się
+(e)m się odkrył
odkryłam się
+(e)m się odkryła
odkryłom się
+(e)m się odkryło
odkryliśmy się
+(e)śmy się odkryli
odkryłyśmy się
+(e)śmy się odkryły
2 os. odkryłeś się
+(e)ś się odkrył
odkryłaś się
+(e)ś się odkryła
odkryłoś się
+(e)ś się odkryło
odkryliście się
+(e)ście się odkryli
odkryłyście się
+(e)ście się odkryły
3 os. odkrył się
odkryła się
odkryło się
odkryli się
odkryły się

bezosobnik: odkryto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odkryjmy się
2 os. odkryj się
odkryjcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odkryłbym się
bym się odkrył
odkryłabym się
bym się odkryła
odkryłobym się
bym się odkryło
odkrylibyśmy się
byśmy się odkryli
odkryłybyśmy się
byśmy się odkryły
2 os. odkryłbyś się
byś się odkrył
odkryłabyś się
byś się odkryła
odkryłobyś się
byś się odkryło
odkrylibyście się
byście się odkryli
odkryłybyście się
byście się odkryły
3 os. odkryłby się
by się odkrył
odkryłaby się
by się odkryła
odkryłoby się
by się odkryło
odkryliby się
by się odkryli
odkryłyby się
by się odkryły

bezosobnik: odkryto by się

bezokolicznik: odkryć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odkrywszy się

gerundium: odkrycie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. odkrycie się
odkrycia się
D. odkrycia się
odkryć się
C. odkryciu się
odkryciom się
B. odkrycie się
odkrycia się
N. odkryciem się
odkryciami się
Ms. odkryciu się
odkryciach się
W. odkrycie się
odkrycia się

odpowiednik aspektowy: odkrywać się

Pochodzenie

Zob. kryć

1. w łóżku

Definicja

zsunąć z siebie przykrycie lub osłonę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

antonimy:  przykryć się

Połączenia

  • dziecko odkryło się
  • odkryć się przez sen
  • odkryć się w nocy
  • odkryć się i przeziębić

Cytaty

Jeśli wszystko dobrze pójdzie, do jutra gorączka mu spadnie, ale będzie bardzo osłabiony. Jedna z nas musi przy nim zostać, bo jak się odkryje, zapalenie płuc murowane.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Odkrył się skwapliwie, lecz dotkliwy chłód nie dał ulgi.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

W mieszkaniu było dosyć ciepło. Kasia mruknęła coś przez sen i odkryła się jeszcze bardziej.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009

Składnia

Rzosobowy + odkryć się + bez ograniczeń

2. przed kimś

Definicja

opowiedzieć komuś o skrywanych dotąd przeżyciach lub uczuciach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odsłonić się, otworzyć się

Cytaty

Nie opowiadała nam o swoim życiu. A dlaczego odkryła się przed panem?

źródło: NKJP: K. Jakubowski: Epitafium dla „moich” kobiet, Tygodnik Ciechanowski, 2005-04-12

Rodzice muszą mieć zaufanie do dziecka. Wtedy tylko jest szansa na to, żeby dziecko się odkryło.

źródło: NKJP: Kolesie, Dziennik Polski, 2003-06-05

Dla postronnego, przygodnego obserwatora wszystko to jest trudno uchwytne i prawie nikt z miejscowych nie odkryje się przed przybyszem bez niezbędnej przyczyny.

źródło: NKJP: Lechosław Herz: Wardęga Opowieści z pobocza drogi, 2010

Sądziłam, że ta chwila słabości, kiedy pan Andrzej nagle odkrył się przede mną, utrudni nam dalszą rozmowę, ale na szczęście się myliłam.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Miłośnica, 2009

Miała takie uczucie, jakby za bardzo odkryła się przed Franzem. Zdradziła mu swoje marzenia.

źródło: NKJP: Mija Kabat: Kontrakt panny Brandt, 2009

Składnia

Rzosobowy + odkryć się +
(przed KIM)

3. o tajemnicy

Definicja

stać się jawnym

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ujawnić się

Połączenia

  • sens, zamiar odkrył się; tajemnica odkryła się

Cytaty

[...] wpatrywał się w jego sine usta jak urzeczony, odkryła się przed nim tajemnica [...].

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Po II wojnie światowej, po likwidacji faszyzmu i komunizmu odkrył się zupełnie nowy obraz społeczny.

źródło: NKJP: Stanisław Stomma: Niebezpieczna swojska klatka, Gazeta Wyborcza, 1997-01-25

Każdy powrót do minionych zdarzeń niesie ze sobą niebezpieczeństwo, że odkryje się przed nami nowy ich sens lub - co najczęściej - ich bezsens.

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Składnia

Rznieżywotny + odkryć się +
(przed KIM)

4. o widoku

Definicja

stać się widocznym w pewnym momencie, będąc wcześniej zasłoniętym lub niewidocznym z innego powodu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odsłonić się, ukazać się
hiperonimy:  pojawić się

Połączenia

  • obraz, widok odkrył się
  • odkryć się na horyzoncie
  • odkryć się za górami, za wzgórzami

Cytaty

Odkryła się sylwetka latarni [...]. W grudniowym słońcu załoga pokładowa układa na dziobie liny do cumowania.

źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1985

Opuścili dudniący jak beczka hall aeroportu, zeszli na rozległe trawiaste równiny lotniska, odkrył się piękny, pogodny dzień.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Na innym moście, w Parku Kultury i Wypoczynku, odkryło się zbrojenie.

źródło: NKJP: (crol): Mosty do sprawdzenia, Dziennik Bałtycki, 2003-09-24

Lasu jeszcze sporo zostało, szczególnie jeśli porównać to z niektórymi fragmentami Beskidu Śląskiego w okolicy Skrzycznego, Baraniej Góry czy Magurki Radziechowskiej, gdzie odkryły się olbrzymie fragmenty stoków i grzbietów.

źródło: NKJP: Tomasz Dębiec: W niesprzyjających okolicznościach przyrody, Las Polski, 2009-03-01

Składnia

Rznieżywotny + odkryć się + bez ograniczeń

5. w sporcie

Definicja

sport. 
przestać się bronić w trakcie gry lub walki i przejść do ataku

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odsłonić się

Połączenia

  • bokser, piłkarz, zawodnik odkrył się; gospodarze, goście, piłkarze odkryli się
  • odkryć się i strzelić bramkę, odkryć się i zaatakować

Cytaty

Każde odkrycie się grozi kontrą i stratą gola.

źródło: NKJP: (krzyk), (MARO): Mieli Barcę na widelcu?, Dziennik Polski, 2001-08-09

Po zmianie stron gospodarze, chcąc zdobyć zwycięskiego gola, odkryli się, z czego skrzętnie skorzystali przyjezdni, kończąc jedną z kontr bramką.

źródło: NKJP: (zab): V liga, Wadowice, Dziennik Polski, 2001-10-28

W dziesiątej rundzie „Byk” odkrył się na moment, próbując wyprowadzić cios z prawej. Michalczewski uchylił się i uderzył z lewej.

źródło: NKJP: Edward Durda: BOKS: Dariusz Michalczewski mistrzem świata, Gazeta Wyborcza, 1994-12-19

Nie mając nic do stracenia, odkryła się i odważnie zaatakowała.

źródło: NKJP: Michał Imosa: Wygrały tylko rezerwy Korony, Echo Dnia, 2006-10-23

Składnia

Rzosobowy + odkryć się + bez ograniczeń
Data ostatniej modyfikacji: 26.02.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj