UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

skraj

Chronologizacja

1861, SJPWil

Pochodzenie

Boryś wywodzi od przedrostkowego czasownika s-kroić / s-krajać 'przyciąć, uciąć'; wyraz utworzony na wzór rzeczownika kraj. Nie można jednak wykluczyć motywacji wyrażeniem przyimkowym z kraju, albo derywacji wstecznej od przymiotnika skrajny, posiadającego znacznie wcześniejszą dokumentację (por. pole chronologizacja).

1. urwiska

Definicja

krańcowa część jakiejś powierzchni, jakiegoś terenu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

synonimy:

brzeg, kraj

Połączenia

prawy skraj (drogi, jezdni...)
skraj bagna, boru, cmentarza, dżungli, gęstwiny, lasu, ogrodu, parku; łąk, pastwiska, pola, pustyni; przepaści, urwiska, wąwozu; drogi, chodnika, jezdni, szosy; miasta, osady, wsi; horyzontu, nieba; biurka, fotela, ławki, łóżka, stołu, wanny; kartki, sukni; korytarza, schodów, tarasu
biegnąć, chodzić, iść, jechać, pójść, przemykać; coś przebiega, wiedzie skrajem czegoś
dobiec, dojść, dotrzeć do skraju czegoś;
dojść, dotrzeć, iść, podejść, pójść na skraj czegoś
leżeć, siedzieć, stać/stanąć, usiąść, znaleźć się/znajdować się, zatrzymać się na skraju czegoś

Cytaty

	Po wyjściu na skraj lasu zatrzymaliśmy się. Zamigotały w prawo od nas blade światła we wsi Kamionki. źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie : wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004
	Szedłem może godzinę skrajem autostrady, licząc przejeżdżające samochody. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007
	Rodzina mieszkała na skraju miasta, w domu olbrzymim i ponurym. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Noc, dzień i noc, 1991
	Kładło się pudełko na skraju stołu, w ten sposób, aby jego część wystawała poza krawędź. Po energicznym uderzeniu palcem, pudełko wylatywało w górę, aby następnie opaść na blat. źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Zapomniany Kraków, 2007
	[...] dziewuchy szczerzyły zęby i zadzierały wysoko ubłocone skraje sukien, pokazując nogi. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	skraj	skraje
D.	skraju	skrajów
C.	skrajowi	skrajom
B.	skraj	skraje
N.	skrajem	skrajami
Ms.	skraju	skrajach
W.	skraju	skraje

Składnia

skraj

CZEGO

2. załamania nerwowego

Definicja

książk.

sytuacja, w której ktoś lub coś jest bardzo bliskie osiągnięcia niekorzystnego stanu, nazwanego następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

krawędź

Połączenia

skraj bankructwa, katastrofy; rozpaczy, szaleństwa, załamania nerwowego
doprowadzić kogoś na skraj czegoś; być, znaleźć się na/u skraju czegoś

Cytaty

	[...] kiedy Niemcy opanowali Grecję, zarekwirowali wszystkie statki jego dziadka, które akurat cumowały w greckich portach. Armator znalazł się na skraju bankructwa. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999
	Mąż Anny K. zabiera jej z portmonetki ostatnie 10 złotych, które miała na życie. Kupuje za to wódkę. Doprowadzona do skraju rozpaczy kobieta uderza do kuchennym nożem. Krzysztof K. ginie na miejscu. źródło: NKJP: Czesław Romanowski: Pani zabija pana, Wieczór Wybrzeża, 2004-09-23
	Możliwe, że doszłam do skraju szaleństwa i to, co powiedział Darek o mojej ocenie jej gry, było tego potwierdzeniem. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Tango dla trojga, 2009
	W Sączu szaleje wirus grypy: chorują całe rodziny, przychodnie przeżywają oblężenie. Lekarze są u skraju wytrzymałości fizycznej i psychicznej. źródło: NKJP: (IK): Lekarka zasłabła, Gazeta Krakowska, 2004-01-23
	Szymonowic był pojętnym uczniem Eurypidesa i Seneki. Postać Iempsar, szczególnie sceny rozterki, doprowadzone do skraju obłędu - należą do najciekawszych w dramacie staropolskim. źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1973

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	skraj	skraje
D.	skraju	skrajów
C.	skrajowi	skrajom
B.	skraj	skraje
N.	skrajem	skrajami
Ms.	skraju	skrajach
W.	skraju	skraje

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

skraj

CZEGO

Frazeologizmy

krawędź przepaści
skraj przepaści

Data ostatniej modyfikacji: 07.06.2017