UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziennik

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. dzień

Wyraz utworzony jako kalka łac. diārium; późniejsze znaczenia za fr. journal.

1.a gazeta

Definicja

gazeta ukazująca się codziennie lub niemal codziennie

Noty o użyciu

Używane w nazwach gazet (np. Dziennik Zachodni, Nasz Dziennik).

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gazeta

Połączenia

  • nasz; centralny, główny; wysokonakładowy; drukowany, internetowy; czołowy, poczytny, popularny, poważny dziennik; dziennik stołeczny; rządowy; prasowy; finansowy, gospodarczy, sportowy; bulwarowy
  • dziennik "New York Times", "Rzeczpospolita"...
  • dziennik o nakładzie, o zasięgu jakimś
  • dzienniki i telewizja, dzienniki i czasopisma, dzienniki i tygodniki
  • czytelnik; wydawca; czołówka, łamy, okładka, pierwsza strona, nazwa, tytuł; egzemplarz, numer; doniesienia, relacja, publikacja; opinia; edycja, wersja, wydanie; nakład; poziom; prenumerata dziennika; rynek dzienników
  • dodatek do dziennika; artykuł, felieton z dziennika
  • artykuł, ogłoszenie, tytuł; rubryka w dzienniku
  • redagować, wydawać dziennik
  • pisać do dziennika
  • ogłaszać, pisać, ukazać się w dzienniku; opublikowany, zamieszczony w dzienniku

Cytaty

Smutne, że tego rodzaju sugestie w ogóle ukazują się w prasie, tym smutniejsze, że ma to miejsce nie w żywiącym się sensacją brukowcu, ale na łamach poważnego dziennika.

źródło: NKJP: Kinga Szafruga: Jackson też człowiek, Gazeta Wyborcza, 1996-10-02

Z perspektywy światowej w Polsce nie dzieje się nic dramatycznego. Nic, co zasługiwałoby na wzmiankę na pierwszych stronach czołowych dzienników.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 1999-01-25

Według relacji dziennika „New York Times”, Terry Dibert wstał od biurka w swojej firmie w Bedford w Pensylwanii i zniknął w przeszłości.

źródło: NKJP: Bożena Kastory: Podróż w czasie, 1999

Pan poseł Wojciech Włodarczyk zgłosił zamiar postawienia pytania w sprawie artykułu pod tytułem ˝Wąsacz przeprasza˝, zamieszczonego w dzienniku ˝Rzeczpospolita˝ w dniu 16 czerwca 1998 r.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 02.07.1998

[...] Dokonuje się różnej oceny mediów w zależności od ich celów, np. dzienniki i telewizja są cenione jako źródło wiadomości politycznych, niezbędnych do formowania postaw obywatelskich.

źródło: NKJP: Tomasz Goban-Klas: Media i komunikowanie masowe: teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziennik
dzienniki
D. dziennika
dzienników
C. dziennikowi
dziennikom
B. dziennik
dzienniki
N. dziennikiem
dziennikami
Ms. dzienniku
dziennikach
W. dzienniku
dzienniki

1.b egzemplarz gazety

Definicja

egzemplarz gazety ukazującej się codziennie lub niemal codziennie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

Połączenia

  • czytać, kupować dziennik
  • przeczytać coś w dzienniku

Cytaty

Najtańszy ogólnopolski dziennik kosztuje 1,30 zł dziennie!

źródło: NKJP: Grzegorz Miecugow: Swoje wiem, Dziennik Polski, 2002-01-19

Co najwyżej czytała dziennik, który kupowała co dzień, ale i w nim miała zaległości parodniowe.

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziennik
dzienniki
D. dziennika
dzienników
C. dziennikowi
dziennikom
B. dziennik
dzienniki
N. dziennikiem
dziennikami
Ms. dzienniku
dziennikach
W. dzienniku
dzienniki

1.c instytucja

Definicja

instytucja zatrudniająca ludzi zajmujących się wydawaniem gazety ukazującej się codziennie lub niemal codziennie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca miejsca pracy

Połączenia

  • brytyjski, lokalny, ogólnopolski; prywatny, rządowy; główny; czołowy, opiniotwórczy, popularny, poważny dziennik
  • dziennik "New York Times", "Rzeczpospolita"...
  • dziennik i telewizja; dzienniki i czasopisma, dzienniki i tygodniki
  • komentator, korespondent, redaktor, redaktor naczelny, reporter, właściciel; redakcja; archiwum; ankieta, plebiscyt, ranking, sondaż; patronat dziennika
  • sondaż, wypowiedź, wywiad dla dziennika; list do dziennika; dziennikarka z dziennika
  • rozmowa z dziennikiem
  • praca w dzienniku
  • dziennik informuje, napisał, opisuje, pisze, podał/podaje, podkreśla, poinformował, przypomniał/przypomina, publikuje, stwierdza, sugeruje, ujawnił/ujawnia, zamieszcza, zauważa; dzienniki zajmują się czymś
  • mówić, oświadczyć, powiedzieć, wyjaśnić, udzielić wywiadu dziennikowi
  • (plebiscyt...) ogłoszony przez dziennik

Cytaty

W roku 1990 został redaktorem naczelnym dziennika ˝Trybuna˝.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 01.04.1993

W końcu dwa tygodnie później stołeczny, opiniotwórczy dziennik „Le Figaro” poinformował, że śledztwo zostało zakończone, a występujący jako świadkowie De Niro i Fibak zostali całkowicie oczyszczeni z wszelkich zarzutów.

źródło: NKJP: Skandale '98, Dziennik Polski, 1998-12-31

W wypowiedziach dla dziennika „San Francisco Chronicle” i lokalnej stacji telewizyjnej koszykarz powiedział, że atak był błędem, ale nie czynem godnym pożałowania.

źródło: NKJP: Wojciech Michałowicz, Koszykówka. NBA, Gazeta Wyborcza, 1997-12-05

Rzuciłem pracę w dzienniku i szwendałem się po różnych dziwnych tytułach, wybieranych tak, żeby jednocześnie mało pracować i mieć pieniądze na utrzymanie.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziennik
dzienniki
D. dziennika
dzienników
C. dziennikowi
dziennikom
B. dziennik
dzienniki
N. dziennikiem
dziennikami
Ms. dzienniku
dziennikach
W. dzienniku
dzienniki

2. audycja

Definicja

program informacyjny przedstawiający bieżące wydarzenia społeczne, polityczne i kulturalne, nadawany w radiu lub w telewizji przynajmniej raz w ciągu dnia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu telewizja

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu radio

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  program

Połączenia

  • główny, wieczorny dziennik; dziennik radiowy, telewizyjny
  • dziennik w telewizji; w BBC
  • dzienniki i programy; dzienniki i stacje; gazety i dzienniki (telewizyjne)
  • prezenter, prezenterka; czołówka; wydanie dziennika
  • spiker z dziennika
  • informacja, wiadomość w dzienniku
  • dziennik zaczyna się od czegoś
  • słuchać dziennika
  • prowadzić, obejrzeć/oglądać dziennik

Cytaty

Nagle na ekranie ukazuje się sylwetka prezentera dziennika telewizyjnego, który na żywo przekazuje sensacyjną wiadomość [...].

źródło: NKJP: Rafał Stanowski: Sprawozdawcy, Dziennik Polski, 2001-04-14

Wczoraj na przykład w głównym wydaniu dziennika telewizyjnego o godz. 19.30 informacji na temat strajków poświęcono dosłownie 3 minuty [...].

źródło: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.12.1992

Nie wiemy, jak on słucha dziennika radiowego, albo bardzo mało o tym wiemy.

źródło: NKJP: Czesław Michalski: Ten sam czy ktoś inny, 1957

Wszyscy w Ameryce znają nazwiska i oblicza ludzi, którzy codziennie prowadzą dzienniki lub popularne programy telewizyjne.

źródło: Leszek Kołakowski: O sławie, Gazta Wyborcza, 1996-09-20

Ona mi mówi, że zawsze marzyła, żeby ubrać się normalnie w dżinsy i mieć czerwone lakierki, i obejrzeć dziennik wieczorem.

źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziennik
dzienniki
D. dziennika
dzienników
C. dziennikowi
dziennikom
B. dziennik
dzienniki
N. dziennikiem
dziennikami
Ms. dzienniku
dziennikach
W. dzienniku
dzienniki

3.a notatki osobiste

Definicja

zapiski o charakterze osobistym, prowadzone codziennie lub niemal codziennie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

Relacje znaczeniowe

synonimy:  diariusz

Połączenia

  • mój, osobisty, prywatny; sekretny dziennik; dziennik intymny
  • dziennik podróży, snów
  • dziennik z podróży; z lat którychś
  • dziennik i pamiętnik
  • autor, autorka dziennika
  • notatki w dzienniku
  • pisać, prowadzić dziennik
  • opisać coś, notować, zanotować w dzienniku

Cytaty

Dąbrowska, która podziwiała sztukę Iwaszkiewicza, notowała w prywatnym dzienniku, że działa ona na nią destrukcyjnie [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Drewnowski: Próba scalenia: obiegi, wzorce, style: literatura polska 1944-1989, 1997

„[...] Jaki będzie ten «zgniły Zachód»? Jak zacząć nowe życie?”, tak pisałem w dzienniku podróży pasażera zajmującego kabinę nr 37[...].

źródło: NKJP: Marian Marzyński: Sennik polsko-żydowski, 2005

Ludzie o bogatym życiu wewnętrznym, o naturze refleksyjnej i wrażliwej prowadzą dzienniki, piszą pamiętniki czy wspomnienia.

źródło: NKJP: Karol Mórawski: Kartki z dziejów Żydów warszawskich, 1993

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziennik
dzienniki
D. dziennika
dzienników
C. dziennikowi
dziennikom
B. dziennik
dzienniki
N. dziennikiem
dziennikami
Ms. dzienniku
dziennikach
W. dzienniku
dzienniki

3.b książka

Definicja

książka z opublikowanymi zapiskami o charakterze osobistym, prowadzonymi przez autora codziennie lub niemal codziennie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

Relacje znaczeniowe

synonimy:  diariusz
hiperonimy:  książka

Połączenia

  • dziennik intymny
  • dziennik podróży
  • dziennik z podróży; z lat którychś
  • dzienniki i eseje, dzienniki i pamiętniki
  • autor, autorka; fragment; edycja, wersja; lektura dziennika
  • wstęp do dziennika; cytat, wyjątki z dziennika
  • czytać dziennik

Cytaty

Lektura tego dziennika intymnego i diariusza spraw codziennych przekonuje, jak wielowymiarową postacią był Witkacy.

źródło: NKJP: Monika Mokrzycka-Pokora: Spowiedź birbanta, 2005

Nowa edycja dziennika ma 764 stron, kosztuje 75 guldenów i w księgarniach pojawi się dzisiaj.

źródło: NKJP: Kompletny dziennik, Dziennik Polski, 2001-03-13

Jan Błoński we wstępie do dziennika Kijowskiego wyraźnie podkreśla traumatyczność jego odniesień do własnego, mrocznego dzieciństwa w aurze fałszywej dewocji i psychopatycznych skłonności matki.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004

Z dziennika z lat trzydziestych Nałkowskiej wyłania się osobliwa historia jej związku z Szymanowskim.

źródło: NKJP: Alina Brodzka, Lidia Burska (red.): Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziennik
dzienniki
D. dziennika
dzienników
C. dziennikowi
dziennikom
B. dziennik
dzienniki
N. dziennikiem
dziennikami
Ms. dzienniku
dziennikach
W. dzienniku
dzienniki

4. księga urzędowa

Definicja

księga, w której zapisuje się na bieżąco fakty o charakterze urzędowym, ważne dla sprawnego funkcjonowania jakiejś instytucji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

Połączenia

  • wojewódzki, elektroniczny dziennik; dziennik rządowy, urzędowy; promulgacyjny, publikacyjny; okrętowy, pokładowy; klasowy, lekcyjny, szkolny; podawczy
  • dziennik ustaw; budowy, działań, pomiarów, prac, praktyki (zawodowej)
  • rocznik; oryginał; pozycja; lektura dziennika; zbiór dzienników
  • wpis; ocena, stopień do dziennika; numer; uwaga z dziennika
  • komunikat, wpis, wzmianka, zapis; tekst; publikacja; numer, numerek; jedynka, ocena, stopnie, tematy, uwaga w dzienniku
  • wydanie dziennika
  • prowadzić; otworzyć, rozłożyć, wypełniać dziennik
  • wpisać/wpisywać coś, zajrzeć do dziennika
  • ogłaszać, obwieszczać coś, złożyć coś (pismo, wniosek...), ukazać się w dzienniku; ogłoszony, opublikowany w dzienniku; obwieszczenie, ogłoszenie, opublikowanie czegoś w dzienniku

Cytaty

Kazimierz Wapiennik zapewnia, że pismo zostało złożone w dzienniku podawczym oddziału funduszu.

źródło: NKJP: Za małe stawki, Dziennik Polski, 2003-04-14

Kierownik budowy stwierdza wpisem w dzienniku budowy fakt zamknięcia dziennika lub jego kontynuację w następnym, kolejno numerowanym tomie.

źródło: NKJP: Dz.U. z 2002 r. Nr 108, poz. 953

[...] Nauczyciele poinformowali policję o przestępstwie dokonanym przez dwie uczennice. Dziewczyny fałszowały dokumenty, dopisując sobie i kolegom oceny do dziennika.

źródło: NKJP: Maciej Gajek, Marcin Grudzień: Rzecznik na całe zło, 2005

Art. 6 mówi o tym, iż zobowiązuje się ministra pracy do ogłoszenia w dzienniku urzędowym jednolitego tekstu ustawy.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 12.06.1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziennik
dzienniki
D. dziennika
dzienników
C. dziennikowi
dziennikom
B. dziennik
dzienniki
N. dziennikiem
dziennikami
Ms. dzienniku
dziennikach
W. dzienniku
dzienniki

Skróty

dz.

Data ostatniej modyfikacji: 18.10.2009
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj