UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

muszka

Chronologizacja

1510, Bańk

1. owad

Definicja

mała mucha - owad

Pochodzenie

Zob. mucha (owad)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt owady

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  mucha

Połączenia

  • mała muszka; drobne, małe muszki
  • muszki i komary
  • rój muszek

Cytaty

Wśród dzikiego wina oplatającego ściany, bzykały zapóźnione osy, a pod sufitem, wokół żarówki, wibrowała mgiełka drobnych muszek i ciem.

źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1996

Przez następnych kilka godzin w nieprawdopodobnym, dusznym i wilgotnym upale drapali się pod górę zarośniętymi parowami, atakowani przez roje muszek i gzów.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czarny byk, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. muszka
muszki
D. muszki
muszek
C. muszce
muszkom
B. muszkę
muszki
N. muszką
muszkami
Ms. muszce
muszkach
W. muszko
muszki

2. kokarda

Definicja

płaska kokarda zapinana pod kołnierzykiem męskiej koszuli

Pochodzenie

Być może kalka niem. Fliege w specjalnym znaczeniu (Bańk); zob. mucha

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  mucha

Połączenia

  • biała, czarna muszka
  • muszka na szyi
  • garnitur i muszka, krawat i muszka
  • smoking z muszką
  • wiązać, zawiązać muszkę

Cytaty

Przy stole kończył drugie danie wytworny staruszek, ubrany w szary smoking z muszką w grochy.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007

W tę wyjątkową noc w modzie męskiej nie będzie żadnej rewolucji: białe koszule, krawaty i muszki oraz klasyczny, trzyczęściowy garnitur. W Sztumie jednocześnie odbywać się będzie kilka zabaw sylwestrowych.

źródło: NKJP: (ABS): Szaleństwo jednej nocy, NTN Powiśle, 1999-12-30

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. muszka
muszki
D. muszki
muszek
C. muszce
muszkom
B. muszkę
muszki
N. muszką
muszkami
Ms. muszce
muszkach
W. muszko
muszki

3. karabinu

Definicja

wydrążenie u wylotu lufy broni palnej, ułatwiające celowanie

Pochodzenie

Być może kalka niem. Fliege w specjalnym znaczeniu (Bańk); zob. mucha

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

  • muszka i celownik

Cytaty

Leszek zdjął z ramienia wiatrówkę, wycelował w latawiec, ale nie strzelił. Opuścił karabinek i zaczął z uwagą badać muszkę, potem celownik.

źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1994

Strzelba - przedpotopowy prymityw, lichota bez muszki i celownika - biła celnie co najwyżej na dwadzieścia kroków, zawsze równie niebezpieczna dla celu, jak i dla samego strzelca.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Nowa przygoda: Gwinea, 1962

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. muszka
muszki
D. muszki
muszek
C. muszce
muszkom
B. muszkę
muszki
N. muszką
muszkami
Ms. muszce
muszkach
W. muszko
muszki

4. pieprzyk

Definicja

czarna kropka przylepiana na twarzy

Pochodzenie

fr. mouche

Pochodzenie problematyczne: albo zapożyczenie z francuskiego (tak Bańk), albo niezależny rozwój znaczeniowy; zob. mucha

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

Cytaty

Co chwila spoglądała w lustro i z upodobaniem przypatrywała się czarnej muszce nalepionej na lewej skroni.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński tytuł Święty miecz, 1949

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. muszka
muszki
D. muszki
muszek
C. muszce
muszkom
B. muszkę
muszki
N. muszką
muszkami
Ms. muszce
muszkach
W. muszko
muszki

Frazeologizmy

ktoś bierze na cel kogoś/coś
ktoś bierze na muszkę kogoś/coś
ktoś ma na muszce kogoś/coś
ktoś wziął na cel kogoś/coś
ktoś wziął na muszkę kogoś/coś
muszka owocowa
muszka owocówka
muszka owocowa
muszka owocówka
Data ostatniej modyfikacji: 28.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj