UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

fałsz

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

śr.-w.-niem. valsch 'fałszywy; fałsz'

z łac. falsus

1. nieprawda

Definicja

coś, co jest niezgodne z rzeczywistością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bujda, kit, lipa, nieprawda I
antonimy:  prawda I

Połączenia

  • najmniejszy, wielki; oczywisty, świadomy; historyczny fałsz
  • fałsz i kłamstwo; prawda i fałsz
  • trącić fałszem

Cytaty

„Super Express” powołuje się na prawo wyborców do wiedzy o politykach. Jest to oczywisty fałsz. Na co dzień tabloid nie przekazuje podstawowych informacji o pracy parlamentu czy rządu. Drukuje to, co [...] pozwala zaspokoić niskie instynkty odbiorców.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Zdjąć wszystko?, Polityka, 2009-12-19

Jonas słuchał. Nie czuł fałszu w słowach starego wiarusa, a jednak coś się w tej historii nie zgadzało.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

W końcowym fragmencie opowieści „Palec wskazujący” koniecznie trzeba sprostować opis ostatnich dni życia Barbary Homanowej [...]. Koniecznie, bo milczenie o prawdzie wypacza prawdę. Relacja ta zawiera liczne pomyłki, a nawet fałsze.

źródło: NKJP: Józef Kozielecki: Zbrodnia, 2003

[...] ona właśnie poczuła się zniesławiona artykułem i podała redaktora gazety, [...] , do sądu. Twierdziła, że dzięki tym fałszom pismo chce zwiększyć nakład.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fałsz
fałsze
D. fałszu
fałszów
C. fałszowi
fałszom
B. fałsz
fałsze
N. fałszem
fałszami
Ms. fałszu
fałszach
W. fałszu
fałsze

2. nieszczerość

Definicja

postawa polegająca na tym, że ktoś myśli lub mówi jedno, postępuje natomiast w zupełnie inny sposób dla osiągnięcia określonych korzyści

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • fałsz i hipokryzja, fałsz i obłuda, fałsz i sztuczność, fałsz i zakłamanie
  • pełen fałszu
  • wyczuć fałsz

Cytaty

Dziecko natychmiast wyczuje fałsz w naszym postępowaniu.

źródło: NKJP: Justyna Dąbrowska: O teorii filiżanek, Gazeta Wyborcza, 1992-08-21

Bohater [...] robił na młodych czytelnikach podobne wrażenie jak Holden Caulfield z „Buszującego w zbożu”, bestsellerowej powieści Salingera - wszak też odrzucił rodzinę i tak samo nie akceptował fałszu w zachowaniach bliźnich.

źródło: NKJP: Mirosław Pęczak: Święte księgi kontestacji, Polityka, 2008-06-07

Przede wszystkim młodzi nie znoszą fałszu. Szukają prawdy i są wyczuleni na dysonanse między prawdziwym obliczem człowieka a tym, co na zewnątrz stara się manifestować.

źródło: NKJP: Antoni Kępiński: Melancholia, 1974

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fałsz
fałsze
D. fałszu
fałszów
C. fałszowi
fałszom
B. fałsz
fałsze
N. fałszem
fałszami
Ms. fałszu
fałszach
W. fałszu
fałsze

Inne uwagi

Zwykle lp

3. w muzyce

Definicja

niewłaściwy dźwięk, zagrany lub zaśpiewany w określonym miejscu utworu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kiks

Cytaty

Julka siada do pianina. Cała klasa zaczyna śpiewać – czyściutko, bez najmniejszego fałszu.

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Julka widzi muzykę, Trybuna Śląska, 2002-04-26

Dobry słuch pozwala wyłapać fałsz w utworze muzycznym.

źródło: NKJP: Ewa Berndt-Szczerba: Pan od polskiego, Tygodnik Podhalański nr 12, 1996

Młodziutka Agnieszka Skotniczna zaśpiewała co prawda bez cienia fałszu, ale piosenka „Za młodzi, za starzy” Ryszarda Rynkowskiego w jej wykonaniu wypadła nieprzekonywająco.

źródło: NKJP: (GZL): Ekspresyjne głosy, Dziennik Polski, 2005-01-14

To znaczy, ustawiał się zwykle za plecami siedzących wokół fortepianu, naprzeciwko Ilki i czasie jej gry wykrzywiał twarz w najkomiczniejsze szydercze grymasy. Dziewczynka już po paru dniach sztywna i zdenerwowana, wbijała oczy w jakiś punkt najdalszy od miejsca zajmowanego przez Waldemara i cały wysiłek kierowała na utrzymanie tej pozy. Powodowało to fałsze, gubienie tempa, pomyłki [...].

źródło: NKJP: Danuta Koral: Widziedziczeni, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fałsz
fałsze
D. fałszu
fałszów
C. fałszowi
fałszom
B. fałsz
fałsze
N. fałszem
fałszami
Ms. fałszu
fałszach
W. fałszu
fałsze
Data ostatniej modyfikacji: 15.03.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj