UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

fajka

Chronologizacja

1689, KorBa
W postaci: fajfka
Inne znaczenie: 'przyrząd używany przy lutowaniu, wypalaniu czegoś na ogniu'

1. gliniana

Definicja

przedmiot służący do palenia tytoniu składający się z główki w kształcie kielicha, którą napełnia się tytoniem, oraz rurki zakończonej ustnikiem, przez którą wciąga się dym

Noty o użyciu

Wyraz używany także na określenie zbliżonych kształtem przedmiotów służących do palenia innych substancji, np. haszyszu i marihuany.

Pochodzenie

niem. Pfeife 'rurka, piszczałka, fajka'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  cybuch, faja, lulka, pipka

Połączenia

  • drewniana, gliniana, porcelanowa; długa; nieodłączna; wygasła fajka, fajka wodna
  • dym z fajki
  • nabić/nabijać; ćmić, kurzyć, palić, pykać, wypalić, zakurzyć, zapalić fajkę

Cytaty

Tymczasem syreny na okręcie wydały ostatnie słabe tchnienie, kapitan wypalił fajkę i rozkazał podnieść trap.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1975

Wyjął fajkę, ostentacyjnie nabił ją i wkrótce aromatyczny dym osnuł ich stolik.

źródło: NKJP: Cezary Józef Tajer: Single, Aktant, 2010-03

Podczas posiedzeń brydżowych zajmował miejsce przy piecu, grzał sobie plecy. Stamtąd obserwował grających, pykał fajkę i pociągał nalewkę ze szklanki, czasem rzucał jakąś uwagę.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

W niektórych salonikach prasowych można kupić szklane fajki do palenia marihuany. Mają wyszukane kształty [...]. Do czego służą – wskazuje wizerunek Boba Marleya, zmarłego wykonawcy muzyki reggae, znanego m.in. z zamiłowania do narkotyków. Umieszczono go na planszy obok wystawionych na sprzedaż lufek.

źródło: NKJP: Po co komu pusta lufka, Dziennik Łódzki, 2005-07-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fajka
fajki
D. fajki
fajek
C. fajce
fajkom
B. fajkę
fajki
N. fajką
fajkami
Ms. fajce
fajkach
W. fajko
fajki

2. papieros

Definicja

pot. 
papieros

Pochodzenie

Przejęcie znaczenia wyrazu określającego przedmiot o podobnym zastosowaniu.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  faja, kiep, papieroch, papieros, papierosek, papierosik, papierosisko, szlug

Połączenia

  • kolejna, następna; ostatnia fajka
  • paczka fajek
  • jarać, palić, zapalić fajkę; kupić fajki
  • częstować fajkami

Cytaty

Mumia był skacowany i wypalił poprzedniego dnia ze trzydzieści fajek, ale miał pewność, że nic go nie zatrzyma, a jego płuca będą pracowały jak u kenijskich długodystansowców.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Róże cmentarne, 2009

Mirek, daj mi fajkę. - Możesz przy okazji powiedzieć temu Francuzowi, żeby kupił papierosy, nie mam zamiaru ciągle cię częstować. - Wyciągnąłem jednak jednego popularnego i podałem mu.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Otworzył okno i na chybił trafił wyrzucił napoczętą paczkę fajek. Jakieś ręce natychmiast ją pochwyciły.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fajka
fajki
D. fajki
fajek
C. fajce
fajkom
B. fajkę
fajki
N. fajką
fajkami
Ms. fajce
fajkach
W. fajko
fajki

3. do pływania

Definicja

długa rurka umożliwiająca oddychanie podczas pływania z zanurzoną głową blisko powierzchni wody

Pochodzenie

Specjalistyczne użycie wyrazu fajka w zn. 'rurka (do palenia tytoniu)'.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny hobby i zainteresowania

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  rurka

Połączenia

  • maska, płetwy i fajka
  • wydmuchiwać fajkę

Cytaty

Sprzęt to płetwy, maska dla ułatwienia widzenia, tzw. fajka, z którą szuka się człowieka pod wodą bez konieczności wynurzania się...

źródło: NKJP: MaŁgorzata Rozmawiała Trzuskowska: Lekkomyślność, brawura i alkohol. Kąpiel bez powrotu, Express Ilustrowany, 2001-08-03

Podczas powrotnego rejsu statek zatrzymuje się nad rafą. Ochotnicy dostają maski, fajki i płetwy do nurkowania pod wodą.

źródło: NKJP: Fiesta mexicana, Cosmopolitan, 1998

Pierwszą praktyczną czynnością, której nauczą cię na kursie nurkowania, jest „wydmuchiwanie fajki”, czyli usuwanie wody z rurki i radzenie sobie w sytuacjach, gdy do maski naleje ci się woda (a znajdujesz się na przykład na głębokości kilkunastu metrów pod powierzchnią).

źródło: NKJP: Podróże, Cosmopolitan 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fajka
fajki
D. fajki
fajek
C. fajce
fajkom
B. fajkę
fajki
N. fajką
fajkami
Ms. fajce
fajkach
W. fajko
fajki

4. u dzika

Definicja

kieł umiejscowiony w górnej szczęce samca dzika

Pochodzenie

Specjalistyczne użycie wyrazu fajka w zn. 'rurka (do palenia tytoniu)'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta leśne i polne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  kieł

Połączenia

  • szable i fajki
  • fajki dzika

Cytaty

W oparciu o pomiary szabli można określić wiek odyńca, gdyż z wiekiem zmienia się stosunek szerokości u podstawy szabli do jej szerokości w miejscu wytarcia fajką.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955

Najdroższe są trofea łowieckie: poroża saren, jeleni i danieli, szable i fajki dzików oraz wypchane żubrze głowy.

źródło: NKJP: Sławomir Orlicki: Polowanie na dewizy, Dziennik Łódzki, 2004-03-19

Dzik poza tym wyposażony jest w kły, czyli w szable i fajki. Jednych i drugich po dwie sztuki. [...] Fajki kojarzą się ze spokojem, z nastawieniem przyjaznym. U dzików to jednak groźne oręże. Mogą nim rozpruć człowiekowi brzuch.

źródło: NKJP: Kazimierz Netka : Bliskie spotkania z dzikami, Dziennik Bałtycki, 2001-09-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fajka
fajki
D. fajki
fajek
C. fajce
fajkom
B. fajkę
fajki
N. fajką
fajkami
Ms. fajce
fajkach
W. fajko
fajki

5. na marginesie

Definicja

pot. 
symbol graficzny, za którego pomocą oznacza się potwierdzenie poprawności jakiejś odpowiedzi albo swój wybór wśród zaproponowanych propozycji

Pochodzenie

Przenośne użycie wyrazu fajka w zn. 'przyrząd do palenia tytoniu' (przez podobieństwo kształtu).

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Połączenia

  • znak fajki
  • postawić fajkę
  • zaznaczyć/zaznaczać coś fajką

Cytaty

Pisał niechlujnie, sadząc ogromne byki. Prof. Baum brał ołówek i z powagą stawiał w zeszycie czerwone fajki.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Wystarczy zaznaczyć fajką „wschodnioazjatycki”, włożyć płytę z oryginalnym Windowsem, kliknąć „zastosuj” i gotowe.

źródło: Internet

W niektórych krajach europejskich (np. Finlandia i Szwecja) oraz w Japonii znak fajki może być używany jako symbol błędu i oznacza „nie”, zamiast „tak”.

źródło: Internet

Premierowi Jaroszewiczowi, w okresie zamrażania inwestycji, przedłożono wykaz rozpoczętych obiektów sportowych, na którym rzeszowska hala znalazła się w czołówce listy. A że prezes Rady Ministrów [...] postawił przy Rzeszowie „fajkę” nie było wówczas takiej siły, aby nasz obiekt odmrozić.

źródło: NKJP: Pechowa inwestycja, Dziennik Polski, 2001-08-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fajka
fajki
D. fajki
fajek
C. fajce
fajkom
B. fajkę
fajki
N. fajką
fajkami
Ms. fajce
fajkach
W. fajko
fajki

Frazeologizmy

fajka pokoju
ktoś wypalił fajkę pokoju
ktoś zapalił fajkę pokoju
Data ostatniej modyfikacji: 05.12.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj