UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

strącić

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. trącić

1. ze stołu

Definicja

uderzywszy w kogoś lub w coś, spowodować, że ta osoba lub rzecz spadła skądś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zrzucić

Połączenia

  • podmuch, wiatr strącił coś
  • strącić filiżankę, kieliszek, lampę, naczynie, okulary, poprzeczkę, szklankę, talerzyk, wazę, wazon; przeciwnika
  • strącić kijem, nogą; pchnięciem
  • strącić na podłogę, na ziemię
  • strącić w dół, w przepaść
  • strącić z drzewa, z konia, z kozła, z mostu, z półki, z regału, z siodła, ze stolika, ze stołu, ze stopni (schodów)
  • strącić nieostrożnie
  • chcieć, usiłować strącić

Cytaty

Pożeracz Chmur strącił naczynie, które rozbiło się z klekotem glinianych skorup.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

- Kłamie? Kłamie? No, to popatrzcie! - dziewczynka podbiegła do Wiktora i strąciła mu czapkę z głowy. - Jeszcze ma pełno puchu we włosach i na ubraniu.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Otóż miałem sen, śnił mi się Guzowski razem z Paszkiewiczem. Z tym, że we śnie Paszkiewicz strącił do morza ze skały Guzowskiego.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Wszędzie zbierano strącone i połamane gałęzie, tarasujące ulice i chodniki.

źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007

Piki znów gramolił się na bar, Kurtz za nim. Sala gwizdała coraz głośniej. Piki strącił nogą kufel.

źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. strącę
strącimy
2 os. strącisz
strącicie
3 os. strąci
strącą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. strąciłem
+(e)m strącił
strąciłam
+(e)m strąciła
strąciłom
+(e)m strąciło
strąciliśmy
+(e)śmy strącili
strąciłyśmy
+(e)śmy strąciły
2 os. strąciłeś
+(e)ś strącił
strąciłaś
+(e)ś strąciła
strąciłoś
+(e)ś strąciło
strąciliście
+(e)ście strącili
strąciłyście
+(e)ście strąciły
3 os. strącił
strąciła
strąciło
strącili
strąciły

bezosobnik: strącono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. strąćmy
2 os. strąć
strąćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. strąciłbym
bym strącił
strąciłabym
bym strąciła
strąciłobym
bym strąciło
strącilibyśmy
byśmy strącili
strąciłybyśmy
byśmy strąciły
2 os. strąciłbyś
byś strącił
strąciłabyś
byś strąciła
strąciłobyś
byś strąciło
strącilibyście
byście strącili
strąciłybyście
byście strąciły
3 os. strąciłby
by strącił
strąciłaby
by strąciła
strąciłoby
by strąciło
strąciliby
by strącili
strąciłyby
by strąciły

bezosobnik: strącono by

bezokolicznik: strącić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strąciwszy

gerundium: strącenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. strącenie
strącenia
D. strącenia
strąceń
C. strąceniu
strąceniom
B. strącenie
strącenia
N. strąceniem
strąceniami
Ms. strąceniu
strąceniach
W. strącenie
strącenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strącony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. strącony
strącony
strącony
strącone
strącona
D. strąconego
strąconego
strąconego
strąconego
strąconej
C. strąconemu
strąconemu
strąconemu
strąconemu
strąconej
B. strąconego
strąconego
strącony
strącone
strąconą
N. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
strąconą
Ms. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
strąconej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. strąceni
strąceni
strącone
strącone
D. strąconych
strąconych
strąconych
strąconych
C. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
B. strąconych
strąconych
strąconych
strącone
N. strąconymi
strąconymi
strąconymi
strąconymi
Ms. strąconych
strąconych
strąconych
strąconych

odpowiednik aspektowy: strącać

Składnia

bez ograniczeń + strącić +
KOGO/CO + (z CZEGO)

2. samolot

Definicja

strzelając do samolotu lub innego obiektu w powietrzu, spowodować, że on spadł

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zestrzelić

Połączenia

  • strącić gołębia, kaczkę, samolot

Cytaty

Gdy się dowiedziano, że to właśnie Mojżesz strącił nad Tarnowem niemiecki samolot, przyglądano mu się jak świętemu Jerzemu, który nagle uciekł z witraża parafialnego kościoła i zjawił się w naszej izbie.

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1967

- Halo, panowie! - przekrzykiwali się gorliwie - nasi rozbili sto czołgów niemieckich i strącili siedemdziesiąt samolotów.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Oczywiście bali się jak cholera. W każdej chwili mógł ich strącić pocisk ziemia-powietrze.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000

Ale panu de Romet wybaczam wiele, bo pan de Romet jest lotnikiem i w czasie wielkiej wojny strącił wielu Niemców.

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. strącę
strącimy
2 os. strącisz
strącicie
3 os. strąci
strącą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. strąciłem
+(e)m strącił
strąciłam
+(e)m strąciła
strąciłom
+(e)m strąciło
strąciliśmy
+(e)śmy strącili
strąciłyśmy
+(e)śmy strąciły
2 os. strąciłeś
+(e)ś strącił
strąciłaś
+(e)ś strąciła
strąciłoś
+(e)ś strąciło
strąciliście
+(e)ście strącili
strąciłyście
+(e)ście strąciły
3 os. strącił
strąciła
strąciło
strącili
strąciły

bezosobnik: strącono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. strąćmy
2 os. strąć
strąćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. strąciłbym
bym strącił
strąciłabym
bym strąciła
strąciłobym
bym strąciło
strącilibyśmy
byśmy strącili
strąciłybyśmy
byśmy strąciły
2 os. strąciłbyś
byś strącił
strąciłabyś
byś strąciła
strąciłobyś
byś strąciło
strącilibyście
byście strącili
strąciłybyście
byście strąciły
3 os. strąciłby
by strącił
strąciłaby
by strąciła
strąciłoby
by strąciło
strąciliby
by strącili
strąciłyby
by strąciły

bezosobnik: strącono by

bezokolicznik: strącić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strąciwszy

gerundium: strącenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. strącenie
strącenia
D. strącenia
strąceń
C. strąceniu
strąceniom
B. strącenie
strącenia
N. strąceniem
strąceniami
Ms. strąceniu
strąceniach
W. strącenie
strącenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strącony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. strącony
strącony
strącony
strącone
strącona
D. strąconego
strąconego
strąconego
strąconego
strąconej
C. strąconemu
strąconemu
strąconemu
strąconemu
strąconej
B. strąconego
strąconego
strącony
strącone
strąconą
N. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
strąconą
Ms. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
strąconej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. strąceni
strąceni
strącone
strącone
D. strąconych
strąconych
strąconych
strąconych
C. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
B. strąconych
strąconych
strąconych
strącone
N. strąconymi
strąconymi
strąconymi
strąconymi
Ms. strąconych
strąconych
strąconych
strąconych

odpowiednik aspektowy: strącać

Składnia

Rzosobowy + strącić +
CO

3. osad

Definicja

spowodować wydzielenie się jakiejś substancji w procesie chemicznym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wytrącić

Połączenia

  • strącić osad

Cytaty

Można również strącony osad odsączyć, przemyć, rozpuścić i odmiareczkować wersenianem równoważną anionowi zawartość kationu.

źródło: NKJP: Mirosława Deka, Maria Turowska: Laboratorium analizy ilościowej, 1989

Pamiętamy, że krzemionka jest stosunkowo dobrze rozpuszczalna w środowisku alkalicznym, a wytrąca się przy obniżeniu pH do 6,8-7,5. Strącona zapewne w ten sposób krzemionka tworzy ogromnej miąższości i rozległości pokłady o wieku 3,7 do 0,8 Ga.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Dopiero po strąceniu niemal całego dostarczanego z lądów do mórz dwuwartościowego żelaza rozpoczęło się wzbogacanie atmosfery w tlen.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. strącę
strącimy
2 os. strącisz
strącicie
3 os. strąci
strącą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. strąciłem
+(e)m strącił
strąciłam
+(e)m strąciła
strąciłom
+(e)m strąciło
strąciliśmy
+(e)śmy strącili
strąciłyśmy
+(e)śmy strąciły
2 os. strąciłeś
+(e)ś strącił
strąciłaś
+(e)ś strąciła
strąciłoś
+(e)ś strąciło
strąciliście
+(e)ście strącili
strąciłyście
+(e)ście strąciły
3 os. strącił
strąciła
strąciło
strącili
strąciły

bezosobnik: strącono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. strąćmy
2 os. strąć
strąćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. strąciłbym
bym strącił
strąciłabym
bym strąciła
strąciłobym
bym strąciło
strącilibyśmy
byśmy strącili
strąciłybyśmy
byśmy strąciły
2 os. strąciłbyś
byś strącił
strąciłabyś
byś strąciła
strąciłobyś
byś strąciło
strącilibyście
byście strącili
strąciłybyście
byście strąciły
3 os. strąciłby
by strącił
strąciłaby
by strąciła
strąciłoby
by strąciło
strąciliby
by strącili
strąciłyby
by strąciły

bezosobnik: strącono by

bezokolicznik: strącić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strąciwszy

gerundium: strącenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. strącenie
strącenia
D. strącenia
strąceń
C. strąceniu
strąceniom
B. strącenie
strącenia
N. strąceniem
strąceniami
Ms. strąceniu
strąceniach
W. strącenie
strącenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strącony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. strącony
strącony
strącony
strącone
strącona
D. strąconego
strąconego
strąconego
strąconego
strąconej
C. strąconemu
strąconemu
strąconemu
strąconemu
strąconej
B. strąconego
strąconego
strącony
strącone
strąconą
N. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
strąconą
Ms. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
strąconej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. strąceni
strąceni
strącone
strącone
D. strąconych
strąconych
strąconych
strąconych
C. strąconym
strąconym
strąconym
strąconym
B. strąconych
strąconych
strąconych
strącone
N. strąconymi
strąconymi
strąconymi
strąconymi
Ms. strąconych
strąconych
strąconych
strąconych

odpowiednik aspektowy: strącać

Składnia

Rzosobowy + strącić +
CO

Frazeologizmy

ktoś strącił z piedestału kogoś/coś
ktoś strącił z tronu kogoś
Data ostatniej modyfikacji: 23.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj