UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zawiązać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zawiążę	zawiążemy
2 os.	zawiążesz	zawiążecie
3 os.	zawiąże	zawiążą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zawiązałem +(e)m zawiązał	zawiązałam +(e)m zawiązała	zawiązałom +(e)m zawiązało	zawiązaliśmy +(e)śmy zawiązali	zawiązałyśmy +(e)śmy zawiązały
2 os.	zawiązałeś +(e)ś zawiązał	zawiązałaś +(e)ś zawiązała	zawiązałoś +(e)ś zawiązało	zawiązaliście +(e)ście zawiązali	zawiązałyście +(e)ście zawiązały
3 os.	zawiązał	zawiązała	zawiązało	zawiązali	zawiązały

bezosobnik: zawiązano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zawiążmy
2 os.	zawiąż	zawiążcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zawiązałbym bym zawiązał	zawiązałabym bym zawiązała	zawiązałobym bym zawiązało	zawiązalibyśmy byśmy zawiązali	zawiązałybyśmy byśmy zawiązały
2 os.	zawiązałbyś byś zawiązał	zawiązałabyś byś zawiązała	zawiązałobyś byś zawiązało	zawiązalibyście byście zawiązali	zawiązałybyście byście zawiązały
3 os.	zawiązałby by zawiązał	zawiązałaby by zawiązała	zawiązałoby by zawiązało	zawiązaliby by zawiązali	zawiązałyby by zawiązały

bezosobnik: zawiązano by

bezokolicznik: zawiązać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zawiązawszy

gerundium: zawiązanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zawiązanie	zawiązania
D.	zawiązania	zawiązań
C.	zawiązaniu	zawiązaniom
B.	zawiązanie	zawiązania
N.	zawiązaniem	zawiązaniami
Ms.	zawiązaniu	zawiązaniach
W.	zawiązanie	zawiązania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zawiązany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zawiązany	zawiązany	zawiązany	zawiązane	zawiązana
D.	zawiązanego	zawiązanego	zawiązanego	zawiązanego	zawiązanej
C.	zawiązanemu	zawiązanemu	zawiązanemu	zawiązanemu	zawiązanej
B.	zawiązanego	zawiązanego	zawiązany	zawiązane	zawiązaną
N.	zawiązanym	zawiązanym	zawiązanym	zawiązanym	zawiązaną
Ms.	zawiązanym	zawiązanym	zawiązanym	zawiązanym	zawiązanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zawiązani	zawiązani	zawiązane	zawiązane
D.	zawiązanych	zawiązanych	zawiązanych	zawiązanych
C.	zawiązanym	zawiązanym	zawiązanym	zawiązanym
B.	zawiązanych	zawiązanych	zawiązanych	zawiązane
N.	zawiązanymi	zawiązanymi	zawiązanymi	zawiązanymi
Ms.	zawiązanych	zawiązanych	zawiązanych	zawiązanych

Pochodzenie

Zob. wiązać

1. sznurek

Definicja

spowodować (przez określone ułożenie paska lub pasków jakiegoś rodzaju tkaniny lub materiału) powstanie całości, która ze względu na swoją funkcję powinna pozostać nieruchoma

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

antonimy:

odwiązać

Połączenia

zawiązać buty, chusteczkę, chustę, chustkę, krawat, muszkę, szalik; kokardę, pętlę, supeł, węzeł; sznur, sznurek, sznurowadło, sznurówkę, tasiemkę
zawiązać na szyi; na kokardę, na supeł, na węzeł
zawiązać pod brodą, pod szyją
zawiązać w supeł, w węzeł
zawiązać wokół szyi
ciasno, dobrze, fantazyjnie, krzywo, luźno, niedbale, nienagannie, starannie zawiązać

Cytaty

	Z niecierpliwością włożyłem buty i zawiązałem sznurowadła. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	Mock zawiązał pod szyją wykrochmaloną serwetę. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005
	Na pewno przy porodzie nie asystował lekarz. Pępowina została amatorsko zawiązana w supeł – mówi [...] ordynator oddziału noworodkowego legnickiego szpitala. źródło: NKJP: Ewa Szczecińska: Uratowany Adam, Słowo Polskie, 2004-03-01
	Zwitek tych przepisów, opasany czerwoną tasiemką, zawiązaną na kokardkę [...], tkwił w kryształowym wazonie, stojącym, nie wiadomo czemu, za wezgłowiem łóżka. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996
	Na sznurze zawiązane były węzły. źródło: NKJP: Tomasz Trojanowski: Uciekinierzy, 2008

Składnia

	+	zawiązać	+	CO + (GDZIE)
	+	zawiązać	+	(w CO)

2. paczkę

Definicja

spowodować zamknięcie otworu w czymś przez łączenie, zaciskanie, zakładanie lub przeplatanie podłużnego paska materiału lub tkaniny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

antonimy:

odwiązać

Połączenia

zawiązać torbę, worek

Cytaty

Milcząc, oczyścił zgrzebło z kłaczków, porządnie zawiązał worek i schował narzędzia.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem. Kamień na szczycie, 2005

Była też brązowa teczka. Zawiązana na tasiemki, nie podpisana.

źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

Składnia

	+	zawiązać	+	CO + (CZYM)
	+	zawiązać	+	CO + (na CO)

3. oczy

Definicja

owinąć kawałkiem materiału, przeplatając oraz łącząc jego końce

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

zawiązać głowę, oczy, włosy

Cytaty

	[...] przywiązali nieszczęśliwca pasami rzemiennymi do stołu i zawiązali mu oczy. źródło: NKJP: Lech Stefański: Od magii do psychotroniki, 1996
	Zawiązał sobie twarz starym T-shirtem i walcząc z odruchem wymiotnym, umył kibel. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005
	[...] butów nie ma, nogi onucami zawiązane, spodnie ze szmat. źródło: NKJP: Marian Marzyński: Sennik polsko-żydowski, 2005
	Hela przyszła do nas z malutkim węzełkiem. W chustkę zawiązany był cały jej majątek, zabrany z domu rodziców. źródło: NKJP: Iza Michalewicz: Dom dusz, Polityka, 2009-07-04

Składnia

	+	zawiązać	+	CO + (CZYM)
	+	zawiązać	+	CO + (w CO)

4. konfederację

Definicja

spowodować zaistnienie jakiegoś układu między ludźmi, instytucji lub określonego działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

zawiązać przyjaźń, znajomość; grupę, klub, organizację, stowarzyszenie, towarzystwo; koalicję, komitet, konfederację, przymierze, sojusz, spisek; konsorcjum, spółdzielnię, spółkę; inicjatywę, partnerstwo, porozumienie; umowę
spontanicznie zawiązać coś

Cytaty

	Mieszkańcy zawiązali Komitet Ocalenia Parku. źródło: NKJP: Marcin Przewoźniak: Parkowa awantura, Życie Warszawy, 2002, nr 17
	Wykorzystując wyjazd brata do Nawarry, Henryk przechwytuje władzę, uzyskuje tytuł markiza de Villena i poślubia Katarzynę, córkę króla Jana II. Niemogący się z tym pogodzić Jan zawiązuje przymierze z wpływowym doradcą królewskim Alvaro de Luną, wspólnymi siłami pokonują wojska Henryka w 1422 r. źródło: NKJP: Internet
	Przez wiele lat Stanisław pełnił dyżur w swoim ski-serwisie na Kasprowym Wierchu, my tuż obok dyżur ratowniczy. To sąsiedztwo pozwoliło zawiązać trwałą przyjaźń. źródło: NKJP: Adam Marasek: Kronika TOPR, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 27
	Polakom nie udawało się zawiązać akcji ofensywnych, pierwszy strzał oddali dopiero w 28. min, kiedy z 25 m uderzył Roman Kosecki. źródło: NKJP: Krzysztof Mrówka: Pobici na Wembley, Gazeta Wyborcza, 1993-09-09

Składnia

zawiązać

5. pączki

Definicja

o roślinie: stworzyć określonego rodzaju nowe części

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

zawiązać owoce, pąki

Cytaty

W większości przypadków zjawisko to [nieregularne owocowanie] powodowane jest przez warunki środowiska, które nie zawsze sprzyjają inicjacji pąków kwiatowych i zawiązaniu owoców.

źródło: NKJP: Leszek S. Jankiewicz (red.): Regulatory wzrostu i rozwoju roślin, 1997

Po przekwitnieniu i zawiązaniu nasion roślina zamiera.

źródło: NKJP: Eugeniusz Radziul: Ogrodowe pasje, 2009

Larwy tych groźnych owadów wysysają soki z rośliny i powodują m.in. opadanie dopiero co zawiązanych kwiatów i owoców.

źródło: NKJP: Monika Dzierżyńska-Nowak: Suche śliwki robaczywki, Gazeta Wyborcza, 1994-08-03

Składnia

zawiązać

Frazeologizmy

ktoś zawiązał akcję
ktoś zawiązał życie komuś
ktoś zawiązał świat komuś
z zamkniętymi oczami
z zawiązanymi oczami

Data ostatniej modyfikacji: 16.12.2014