UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nieszczęście

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. szczęście

1. tragedia

Definicja

coś bardzo złego, co się przydarzyło jakiejś osobie, powodując jej cierpienie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • najgorsze, okropne, straszne, wielkie; prawdziwe; nagłe, nieuchronne; cudze, ludzkie, rodzinne, osobiste, wspólne nieszczęście
  • nieszczęście człowieka, dzieci, kobiet, ludzkości; nieszczęścia kraju, narodu, Polski, świata
  • nieszczęście dla ludzi; dla kraju, dla narodu, dla Polski
  • nieszczęście w domu, w rodzinie
  • nieszczęście i ból, nieszczęście i cierpienie, nieszczęście i nędza, nieszczęście i rozpacz; nieszczęścia i choroby, nieszczęścia i katastrofy, nieszczęścia i klęski, nieszczęścia i niepowodzenia, nieszczęścia i wypadki, nieszczęścia i tragedie
  • przyczyna, sprawca; przeczucie, zapowiedź, zwiastun; w obliczu nieszczęścia; lawina, limit, ogrom, pasmo, seria nieszczęść
  • nieszczęście dotknęło kogoś, dopadło kogoś, spadło/spada na kogoś/komuś na głowę, zwaliło się na kogoś; przydarzyło się kiedyś, przytrafiło się komuś, spotkało/spotyka kogoś, zdarzyło się; zaczęło się kiedyś/od czegoś; polega na czymś; wisi w powietrzu
  • zapobiec, zaradzić nieszczęściu
  • przeczuwać, wróżyć, zwiastować nieszczęście
  • doprowadzić, doszło, prowadzić do nieszczęścia; chronić od nieszczęść
  • chronić przed nieszczęściem
  • zarobić, żerować na czyimś/kogoś nieszczęściu

Cytaty

Nasze szczęście było wynikiem cudzego nieszczęścia. Poprzedni najemca mieszkania, porucznik Drobniewicz, z zawodu adwokat, otoczony ze swoją kompanią pod Mławą - zastrzelił się.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

W Izraelu [...] ścierają się dwie koncepcje określające charakter państwa: nurt świecki [...] oraz nurt religijny, który uważa, że wszelkie nieszczęścia narodu żydowskiego są wywołane nieposłuszeństwem wobec Boga.

źródło: NKJP: Izraelski paradoks, Polityka, 2008-05-07

Aby zapobiec nieszczęściu, rodzice powinni poświęcić więcej uwagi swoim pociechom. [...] Podstawowym obowiązkiem matki i ojca jest sprawdzanie, co robi ich dziecko, gdzie się znajduje i na co wydaje pieniądze.

źródło: NKJP: (I.O.): Petardowa wojna, Dziennik Malborski, 1998-11-27

Niedługo po tej tragedii pojawiły się bowiem w okolicy samochody na obcych rejestracjach, co znaczy tyle, że ludzkich hien, które żerują na nieszczęściu innych, nie brakuje.

źródło: NKJP: Janusz Kucharski: Po żywiole, Gazeta Radomszczańska, 2008-08-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nieszczęście
nieszczęścia
D. nieszczęścia
nieszczęść
C. nieszczęściu
nieszczęściom
B. nieszczęście
nieszczęścia
N. nieszczęściem
nieszczęściami
Ms. nieszczęściu
nieszczęściach
W. nieszczęście
nieszczęścia

2. pech

Definicja

niesprzyjający danej osobie układ wydarzeń, będący powodem jej kłopotów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • nieszczęście przykleiło się do kogoś
  • sprowadzić na kogoś, ściągnąć na kogoś, przynieść/przynosić (komuś) nieszczęście
  • mieć nieszczęście urodzić się gdzieś, spotkać kogoś, spotkać się z kimś, trafić na kogoś, żyć gdzieś
  • chronić przed nieszczęściem

Cytaty

– Niech panienka je, trzeba mieć siły, dużo sił, jak się już raz do kogoś nieszczęście przyklei, to się tak łatwo nie odczepi, ale my obie mamy już dość.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wielką miłość tanio sprzedam, 2003

Przyszło co do czego, to nikt nie chciał mieć numeru trzynaście, że nieszczęście przynosi. Tylko że jaki to porządek bez jednego numeru.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Legendy podają, że w bitwie pod Magh Tuireadh król najeźdźców Nuada stracił rękę i musiał zrzec się tronu. Tuatha De Danann wierzyli bowiem, że król bez ręki może sprowadzić nieszczęście na całe plemię.

źródło: NKJP: Leszek Matela: Kod druidów i sekrety Celtów, 2006

Na całym świecie każdego dnia umierają ludzie, którzy mieli nieszczęście dostać się w ręce narkotykowego potwora.

źródło: NKJP: Robert Tekieli: Upalone gupiki: Ozon, 2005, nr 21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nieszczęście
nieszczęścia
D. nieszczęścia
nieszczęść
C. nieszczęściu
nieszczęściom
B. nieszczęście
nieszczęścia
N. nieszczęściem
nieszczęściami
Ms. nieszczęściu
nieszczęściach
W. nieszczęście
nieszczęścia

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + nieszczęście +
(BEZOKOLICZNIK)

Frazeologizmy

jak na nieszczęście
jakby na nieszczęście
jak siedem nieszczęść
ktoś/coś wygląda jak siedem nieszczęść
ktoś wygląda jak chodzące nieszczęście
ktoś/coś wygląda jak półtora nieszczęścia
ktoś wygląda jak kupka nieszczęścia
kupka nieszczęścia
nie ma nieszczęścia
szczęście w nieszczęściu

Przysłowia

Nieszczęścia chodzą parami
Nieszczęścia chodzą po ludziach
Data ostatniej modyfikacji: 24.10.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj