UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przyzwoity

Chronologizacja

2 połowa XVI w., Bańk
XVI w., Bor

Pochodzenie

Pochodzenie niejasne; dawniej także w postaci przywoity, więc może w związku ze st.pol. przywinąć 'przyłączyć się do kogoś, sprzymierzyć się' (Bor); być może przekształcenie *przyswoity, wtedy byłoby związane z przyswoić (Bańk); zob. wić, swój

1.a człowiek

Definicja

postępujący zgodnie z powszechnie przyjętymi normami obyczajowymi i moralnymi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

  • przyzwoity człowiek; przyzwoita kobieta
  • przyzwoity i rozsądny, przyzwoity i uczciwy; porządny i przyzwoity, rozumny i przyzwoity
  • bardzo przyzwoity

Cytaty

Dobrze by było, gdyby do Rządu poszli przyzwoici i uczciwi obywatele, bo wtedy wiadomo, że krzywdy społeczeństwu nie zrobią.

źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999

Duchowni ci wyobrażają sobie, że chrześcijaństwu wolno będzie przetrwać na skromną skalę, jeżeli okaże się „użyteczne” społeczeństwu, to jest, będzie wychowywać ludzi na lepszych obywateli, przyzwoitszych sąsiadów, rzetelniejszych podatników [...].

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1994

Popielski zareagował wtedy gniewem. „Przecież panny te były dziewicami, podnosił głos Łysy, a zatem były obyczajne!” Żadna przyzwoita panna nie nocuje sama w hotelu!„, tak na ogół chcieli zamknąć rozmowę szefowie instytucji dobroczynnych.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przyzwoity
przyzwoity
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoita
D. przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitej
C. przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitej
B. przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoitą
N. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitą
Ms. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitej
W. przyzwoity
przyzwoity
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoita
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przyzwoici
przyzwoici
przyzwoite
przyzwoite
D. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
C. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
B. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoite
N. przyzwoitymi
przyzwoitymi
przyzwoitymi
przyzwoitymi
Ms. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
W. przyzwoici
przyzwoici
przyzwoite
przyzwoite

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przyzwoitszy
przyzwoitszy
przyzwoitszy
przyzwoitsze
przyzwoitsza
D. przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszej
C. przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszej
B. przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszy
przyzwoitsze
przyzwoitszą
N. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszą
Ms. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przyzwoitsi
przyzwoitsi
przyzwoitsze
przyzwoitsze
D. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
C. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
B. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitsze
N. przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
Ms. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych

1.b zachowanie

Definicja

właściwy komuś, kto postępuje zgodnie z powszechnie przyjętymi normami obyczajowymi i moralnymi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

  • przyzwoity wygląd; przyzwoite postępowanie, zachowanie

Cytaty

[...] nie ma urazy do tych którzy spowodowali wypadek. Podkreśla natomiast bardzo przyzwoite zachowanie ich szefów, którzy odwiedzali go w szpitalu, a także bez targowania wypłacili stosowane odszkodowanie.

źródło: NKJP: (JeG): Dzięki sportowi wróciłem do zdrowia, Gazeta Krakowska, 2004-05-26

Mężczyzna o przyzwoitym wyglądzie rzucił kamień prosto w fasadę cerkwi. I poszedł dalej.

źródło: NKJP: Magdalena Grochowska: Na początku były kamienie, Gazeta Wyborcza, 1996-07-12

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przyzwoity
przyzwoity
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoita
D. przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitej
C. przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitej
B. przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoitą
N. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitą
Ms. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitej
W. przyzwoity
przyzwoity
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoita
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przyzwoici
przyzwoici
przyzwoite
przyzwoite
D. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
C. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
B. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoite
N. przyzwoitymi
przyzwoitymi
przyzwoitymi
przyzwoitymi
Ms. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
W. przyzwoici
przyzwoici
przyzwoite
przyzwoite

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przyzwoitszy
przyzwoitszy
przyzwoitszy
przyzwoitsze
przyzwoitsza
D. przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszej
C. przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszej
B. przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszy
przyzwoitsze
przyzwoitszą
N. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszą
Ms. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przyzwoitsi
przyzwoitsi
przyzwoitsze
przyzwoitsze
D. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
C. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
B. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitsze
N. przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
Ms. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych

2. zarobek

Definicja

odpowiadający oczekiwaniom w dostatecznym stopniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • przyzwoity dom, hotel, lokal; sprzęt; dochód, zarobek, zysk; dorobek; rezultat, wynik; poziom, standard; stan; przyzwoita egzystencja; restauracja; cena, emerytura, kwota, pensja, płaca; godzina, pora; jakość, klasa; przyzwoite życie; miejsce, mieszkanie; tempo; przyzwoite drogi; pieniądze; warunki
  • przyzwoity i dobry
  • bardzo, zupełnie przyzwoity

Cytaty

Ludzie w Strzelcach są rozgoryczeni. W końcu to nie ich wina, że produkują drogo. Chcą tylko pracy i przyzwoitych zarobków, by starczało im do pierwszego.

źródło: NKJP: Dorota Sajnug: Sprawa dla Lewandowskiego, Gazeta Wyborcza, 1993-06-09

Gdańskie NSZZ mają nową siedzibę przy ulicy Grunwaldzkiej. Lokal jest o wiele przyzwoitszy od pierwszego. Wisi tablica: Niezależne Samorządne Związki Zawodowe - i taki sam transparent.

źródło: NKJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 1981

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przyzwoity
przyzwoity
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoita
D. przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoitej
C. przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitemu
przyzwoitej
B. przyzwoitego
przyzwoitego
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoitą
N. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitą
Ms. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitej
W. przyzwoity
przyzwoity
przyzwoity
przyzwoite
przyzwoita
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przyzwoici
przyzwoici
przyzwoite
przyzwoite
D. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
C. przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
przyzwoitym
B. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoite
N. przyzwoitymi
przyzwoitymi
przyzwoitymi
przyzwoitymi
Ms. przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
przyzwoitych
W. przyzwoici
przyzwoici
przyzwoite
przyzwoite

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przyzwoitszy
przyzwoitszy
przyzwoitszy
przyzwoitsze
przyzwoitsza
D. przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszej
C. przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszemu
przyzwoitszej
B. przyzwoitszego
przyzwoitszego
przyzwoitszy
przyzwoitsze
przyzwoitszą
N. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszą
Ms. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przyzwoitsi
przyzwoitsi
przyzwoitsze
przyzwoitsze
D. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
C. przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
przyzwoitszym
B. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitsze
N. przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
przyzwoitszymi
Ms. przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
przyzwoitszych
Data ostatniej modyfikacji: 12.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj