Chronologizacja
XIV w., Bor
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
postąpię |
postąpimy |
|||
| 2 os. |
postąpisz |
postąpicie |
|||
| 3 os. |
postąpi |
postąpią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
postąpiłem +(e)m postąpił |
postąpiłam +(e)m postąpiła |
postąpiłom +(e)m postąpiło |
postąpiliśmy +(e)śmy postąpili |
postąpiłyśmy +(e)śmy postąpiły |
| 2 os. |
postąpiłeś +(e)ś postąpił |
postąpiłaś +(e)ś postąpiła |
postąpiłoś +(e)ś postąpiło |
postąpiliście +(e)ście postąpili |
postąpiłyście +(e)ście postąpiły |
| 3 os. |
postąpił |
postąpiła |
postąpiło |
postąpili |
postąpiły |
bezosobnik: postąpiono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
postąpmy |
|
| 2 os. |
postąp |
postąpcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
postąpiłbym bym postąpił |
postąpiłabym bym postąpiła |
postąpiłobym bym postąpiło |
postąpilibyśmy byśmy postąpili |
postąpiłybyśmy byśmy postąpiły |
| 2 os. |
postąpiłbyś byś postąpił |
postąpiłabyś byś postąpiła |
postąpiłobyś byś postąpiło |
postąpilibyście byście postąpili |
postąpiłybyście byście postąpiły |
| 3 os. |
postąpiłby by postąpił |
postąpiłaby by postąpiła |
postąpiłoby by postąpiło |
postąpiliby by postąpili |
postąpiłyby by postąpiły |
bezosobnik: postąpiono by
bezokolicznik: postąpić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
postąpiwszy
gerundium: postąpienie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | postąpienie |
postąpienia |
| D. | postąpienia |
postąpień |
| C. | postąpieniu |
postąpieniom |
| B. | postąpienie |
postąpienia |
| N. | postąpieniem |
postąpieniami |
| Ms. | postąpieniu |
postąpieniach |
| W. | postąpienie |
postąpienia |
odpowiednik aspektowy: postępować
Pochodzenie
Czasownik z prefiksem po- od psł. *stǫpiti 'postawić nogę, zrobić krok, stąpnąć'; zob. stąpać
1. uczciwie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Połączenia
- minister, poseł, prezydent, rząd, sejm postąpił jakoś; komisja, policja postąpiła jakoś
- postąpić dobrze, mądrze, prawidłowo, rozsądnie, roztropnie, słusznie, uczciwie, właściwie, zgodnie z prawem; głupio, lekkomyślnie, nielojalnie, nieodpowiedzialnie, niesłusznie, nieuczciwie, niewłaściwie, niezgodnie z regulaminem, obrzydliwie, źle
Cytaty
|
Moim zdaniem rząd postąpił słusznie, proponując nowelizację ustawy, a nie zupełnie nowy akt prawny. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.04.1997 |
|
|
Tak, to był wielki błąd, że wyszłam za takiego szubrawca jak twój ojciec. Gdybym wyszła za Steceńkę... - rozmarzyła się Julia. - Ale wówczas nie mogłam postąpić inaczej. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997 |
|
|
Mimo słabo rozwiniętej łączności między poszczególnymi plemionami Powhatan wiedział, jak okrutnie postąpili Hiszpanie z pokojowymi Tajnami i Arawakami na pobliskich wyspach Morza Karaibskiego. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994 |
Składnia
| Rz osobowy | + | postąpić | + |
JAK +
(z KIM)
|
2. ku drzwiom
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Połączenia
- postąpić krok
Cytaty
|
Chabot miał zdecydowanie dość towarzystwa. Podniósł się z wysiłkiem i chwiejnie postąpił ku wyjściu. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide, 1998 |
|
|
Matka, widząc to, bezwiednie postąpiła krok w moim kierunku. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007 |
Składnia
| Rz osobowy | + | postąpić | + |
(CO)
|
3. zrobić postępy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Cytaty
|
Ocieplono szkoły w Kąkolewie i Grodzisku. Postąpiły prace adaptacyjne w Gminnym Centrum Pomocy Środowiskowej. źródło: NKJP: Anna Wyrwa-Sadowska: Grodzisk / Koncert noworoczny dla sprzymierzeńców miasta Wielu darczyńców, Polska Głos Wielkopolski, 2005-01-26 |
Składnia
| Rz nieosobowy | + | postąpić | + |
|
4. o chorobie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Cytaty
|
Ponieważ choroba postąpiła już tak daleko, potrzeba, aby poddał się szybkiemu leczeniu i długiemu procesowi rekonwalescencji. źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, 2010 |
|
|
W ciągu minionego półwiecza proces degradacji znacznie postąpił [...]. źródło: NKJP: (rek): Wyjściem jest kompromis, Nasze Miasto Kraków, 2002-10-10 |
Składnia
| Rz nieżywotny | + | postąpić | + |
|