UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zostać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Z przedrostkiem z- od daw. przedrostkowego czasownika ostać 'zostać'

1. w domu

Definicja

nie przestać być w określonym miejscu, mimo że mówiący mógłby oczekiwać czego innego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ostać, pozostać, pozostać się, przyzostać się, zostać się

Połączenia

zostać na miejscu; na brzegu, na peronie; zostać na obiad, na kolację, na noc
zostać w domu, w łóżku, w mieszkaniu, w przedpokoju, w samochodzie, w szkole; w Warszawie, w Krakowie, w Katowicach; w Polsce, w Ameryce; w bazie, w porcie
zostać tam, tutaj
chcieć, móc, musieć, postanowić, woleć zostać gdzieś
zostać i czekać, zostać i pracować, zostać i nie ruszać się

Cytaty

	Od zjawienia się Zenka ten obyczaj został zarzucony, latało się na wyspę przy każdej pogodzie. Dzisiaj, chociaż jest słońce, obaj zostali w domu, jakby się umówili, a nie umawiali się wcale. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961
	Dobra, mówię, możemy jechać nad morze, ale ja się nie kąpie, zostanę na brzegu, jak dostaniesz skurczów i będziesz potrzebował pomocy, to wskoczę i cię uratuję, ale nie wejdę do wody pod żadnym innym pozorem. źródło: NKJP: Hubert Klimko Dobrzaniecki: Kołysanka dla wisielca, 2007
	Ale właściwie dzieci już nie było, bo pobiegły wszystkie za czerwonym samochodem, który stał się naraz zupełnie mały, i kierowany przez chłopczyka z sąsiedniego bloku, jechał teraz szybko aleją ogrodu. Tylko Karolcia i Piotr zostali przed bramą. źródło: NKJP: Maria Krüger: Karolcia, 1994
	Patrzyłem na lśniące, nasycone mlekiem buty stojące w przedpokoju i coraz częściej myślałem o tym, że kiedy ojciec umrze, czarna para pójdzie z nim do grobu, wiśniowa zostanie pod taboretem na prawidłach, a ja nie będę wiedział, co mam z nią dalej począć źródło: NKJP: Zbigniew Mentzel: Wszystkie języki świata, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zostanę	zostaniemy
2 os.	zostaniesz	zostaniecie
3 os.	zostanie	zostaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałem +(e)m został	zostałam +(e)m została	zostałom +(e)m zostało	zostaliśmy +(e)śmy zostali	zostałyśmy +(e)śmy zostały
2 os.	zostałeś +(e)ś został	zostałaś +(e)ś została	zostałoś +(e)ś zostało	zostaliście +(e)ście zostali	zostałyście +(e)ście zostały
3 os.	został	została	zostało	zostali	zostały

bezosobnik: zostano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zostańmy
2 os.	zostań	zostańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałbym bym został	zostałabym bym została	zostałobym bym zostało	zostalibyśmy byśmy zostali	zostałybyśmy byśmy zostały
2 os.	zostałbyś byś został	zostałabyś byś została	zostałobyś byś zostało	zostalibyście byście zostali	zostałybyście byście zostały
3 os.	zostałby by został	zostałaby by została	zostałoby by zostało	zostaliby by zostali	zostałyby by zostały

bezosobnik: zostano by

bezokolicznik: zostać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zostawszy

gerundium: zostanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zostanie	zostania
D.	zostania	zostań
C.	zostaniu	zostaniom
B.	zostanie	zostania
N.	zostaniem	zostaniami
Ms.	zostaniu	zostaniach
W.	zostanie	zostania

odpowiednik aspektowy: zostawać

Składnia

zostać

GDZIEŚ

2. z dziesięciu pięć

Definicja

być częścią pewnego zbioru inną niż te jego części, które przestały istnieć, przeniesiono je w inne miejsce lub z innych przyczyn nie mogą być brane pod uwagę w danej sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pozostać

Cytaty

	Starałem się nie myśleć o jutrze. Być może znów zawita jakiś kumpel, który mnie poratuje... W najgorszym razie mogłem pojechać pod Bajzel i kupić dwa centy, bo z dzisiejszego handlu zostały mi jeszcze cztery stówy. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	Do sprawdzenia została mu jeszcze piwnica i część parteru. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008
	Gdy go aresztowano, patrzył sponad maseczki w kamery wzrokiem skrzywdzonego dziecka. Jakby zostały mu żywe tylko oczy oglądające śmierć własnego dzieciństwa, resztę zakryto twarzowym całunem. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Europejka, 2004
	Och, ty głodna jesteś, Linko! A ja nic właściwie nie mam, zostało nam z wczoraj troszkę pasty z homara i łosoś, ale zapakowany tak, że nie masz pojęcia. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo : komedia romantyczna, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zostanę	zostaniemy
2 os.	zostaniesz	zostaniecie
3 os.	zostanie	zostaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałem +(e)m został	zostałam +(e)m została	zostałom +(e)m zostało	zostaliśmy +(e)śmy zostali	zostałyśmy +(e)śmy zostały
2 os.	zostałeś +(e)ś został	zostałaś +(e)ś została	zostałoś +(e)ś zostało	zostaliście +(e)ście zostali	zostałyście +(e)ście zostały
3 os.	został	została	zostało	zostali	zostały

bezosobnik: zostano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zostańmy
2 os.	zostań	zostańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałbym bym został	zostałabym bym została	zostałobym bym zostało	zostalibyśmy byśmy zostali	zostałybyśmy byśmy zostały
2 os.	zostałbyś byś został	zostałabyś byś została	zostałobyś byś zostało	zostalibyście byście zostali	zostałybyście byście zostały
3 os.	zostałby by został	zostałaby by została	zostałoby by zostało	zostaliby by zostali	zostałyby by zostały

bezosobnik: zostano by

bezokolicznik: zostać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zostawszy

gerundium: zostanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zostanie	zostania
D.	zostania	zostań
C.	zostaniu	zostaniom
B.	zostanie	zostania
N.	zostaniem	zostaniami
Ms.	zostaniu	zostaniach
W.	zostanie	zostania

odpowiednik aspektowy: zostawać

Składnia

zostać

{KOMU)

3. po rodzicach

Definicja

być dostępnym jako coś związanego z osobą, która zmarła bądź odeszła w inne miejsce, lub z instytucją, która przestała istnieć

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pozostać

Połączenia

spadek został po kimś; meble, obrazy; długi zostały po kimś

Cytaty

Teraz, kiedy było widno i mogłem wejrzeć w oczy żonie, nie było jej już w pościeli ani w domu nawet. Została po niej zmięta poduszka z pogryzionym rożkiem.

źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002

Królowie Katoliccy wypędzili ostatnich Maurów z Półwyspu Iberyjskiego pod koniec XV wieku. Zostały po nich mauretańskie budowle, dźwięki obcych słów, akcenty.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Światowidz, 1998

[...] w ostatniej niemal chwili okazało się, że nie mam krawatu. A te, które zostały po ojcu, wszystkie matka wyprzedała, tłumacząc, że kiedy dorosnę, będą już niemodne, bo nic tak szybko nie wychodzi z mody jak krawaty.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski Widnokrąg, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zostanę	zostaniemy
2 os.	zostaniesz	zostaniecie
3 os.	zostanie	zostaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałem +(e)m został	zostałam +(e)m została	zostałom +(e)m zostało	zostaliśmy +(e)śmy zostali	zostałyśmy +(e)śmy zostały
2 os.	zostałeś +(e)ś został	zostałaś +(e)ś została	zostałoś +(e)ś zostało	zostaliście +(e)ście zostali	zostałyście +(e)ście zostały
3 os.	został	została	zostało	zostali	zostały

bezosobnik: zostano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zostańmy
2 os.	zostań	zostańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałbym bym został	zostałabym bym została	zostałobym bym zostało	zostalibyśmy byśmy zostali	zostałybyśmy byśmy zostały
2 os.	zostałbyś byś został	zostałabyś byś została	zostałobyś byś zostało	zostalibyście byście zostali	zostałybyście byście zostały
3 os.	zostałby by został	zostałaby by została	zostałoby by zostało	zostaliby by zostali	zostałyby by zostały

bezosobnik: zostano by

bezokolicznik: zostać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zostawszy

gerundium: zostanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zostanie	zostania
D.	zostania	zostań
C.	zostaniu	zostaniom
B.	zostanie	zostania
N.	zostaniem	zostaniami
Ms.	zostaniu	zostaniach
W.	zostanie	zostania

odpowiednik aspektowy: zostawać

Składnia

zostać

{KOMU) + po KIM/CZYM

4. pisarzem

Definicja

w wyniku własnego świadomego działania zacząć mieć cechę lub status określony następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zostać się

Połączenia

zostać aktorem, artystą, lekarzem, malarzem, pisarzem...; królem, cesarzem, władcą; dyrektorem, kierownikiem, ministrem, premierem, przewodniczącym; dowódcą, generałem, oficerem, żołnierzem; członkiem czegoś; babcią, matką, ojcem, dziadkiem; małżeństwem; komunistą, lewicowcem; bogaczem, milionerem; księdzem, mniszką, papieżem, zakonnikiem; wdową, wdowcem; wspólnikiem, wspólniczką

Cytaty

Jeśli ktoś się urodził, żeby zostać malarzem, a pociąg obetnie mu obie ręce?

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

Robert, zostawszy dyrektorem wielkiej fabryki w N., zetknął się po raz pierwszy z Niemcami i opowiada mi o nich.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice Piórkiem, 1957

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zostanę	zostaniemy
2 os.	zostaniesz	zostaniecie
3 os.	zostanie	zostaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałem +(e)m został	zostałam +(e)m została	zostałom +(e)m zostało	zostaliśmy +(e)śmy zostali	zostałyśmy +(e)śmy zostały
2 os.	zostałeś +(e)ś został	zostałaś +(e)ś została	zostałoś +(e)ś zostało	zostaliście +(e)ście zostali	zostałyście +(e)ście zostały
3 os.	został	została	zostało	zostali	zostały

bezosobnik: zostano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zostańmy
2 os.	zostań	zostańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałbym bym został	zostałabym bym została	zostałobym bym zostało	zostalibyśmy byśmy zostali	zostałybyśmy byśmy zostały
2 os.	zostałbyś byś został	zostałabyś byś została	zostałobyś byś zostało	zostalibyście byście zostali	zostałybyście byście zostały
3 os.	zostałby by został	zostałaby by została	zostałoby by zostało	zostaliby by zostali	zostałyby by zostały

bezosobnik: zostano by

bezokolicznik: zostać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zostawszy

gerundium: zostanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zostanie	zostania
D.	zostania	zostań
C.	zostaniu	zostaniom
B.	zostanie	zostania
N.	zostaniem	zostaniami
Ms.	zostaniu	zostaniach
W.	zostanie	zostania

odpowiednik aspektowy: zostawać

Składnia

zostać

KIM

5. bez pracy

Definicja

wskutek działania czynników zewnętrznych znaleźć się w określonej sytuacji, nazwanej następującym wyrażeniem przyimkowym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zostać się

Połączenia

zostać bez dachu nad głową, bez grosza, bez pieniędzy, bez pracy, bez środków do życia; bez broni, bez dowódcy; bez niczego; bez opieki, bez pomocy; bez wody;
zostać na łasce czyjejś, na łaskawym chlebie
zostać przy władzy; przy życiu

Cytaty

Ciszej! I nie nazywajcie mnie Prezesem, ja teraz jestem dla was incognito. Dajcie mi swoje spodnie. - Ale wtedy ja zostanę bez spodni! - Nie szkodzi. Wy nie macie autorytetu do stracenia.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1997

Kiedy operator się obudził, nie zauważył, że kopie nie tam, gdzie powinien. I przerwał główny kabel zasilania. Na kilka minut pół miasta zostało bez prądu.

źródło: NKJP: Tomasz Trojanowski: Wielki powrót, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zostanę	zostaniemy
2 os.	zostaniesz	zostaniecie
3 os.	zostanie	zostaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałem +(e)m został	zostałam +(e)m została	zostałom +(e)m zostało	zostaliśmy +(e)śmy zostali	zostałyśmy +(e)śmy zostały
2 os.	zostałeś +(e)ś został	zostałaś +(e)ś została	zostałoś +(e)ś zostało	zostaliście +(e)ście zostali	zostałyście +(e)ście zostały
3 os.	został	została	zostało	zostali	zostały

bezosobnik: zostano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zostańmy
2 os.	zostań	zostańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałbym bym został	zostałabym bym została	zostałobym bym zostało	zostalibyśmy byśmy zostali	zostałybyśmy byśmy zostały
2 os.	zostałbyś byś został	zostałabyś byś została	zostałobyś byś zostało	zostalibyście byście zostali	zostałybyście byście zostały
3 os.	zostałby by został	zostałaby by została	zostałoby by zostało	zostaliby by zostali	zostałyby by zostały

bezosobnik: zostano by

bezokolicznik: zostać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zostawszy

gerundium: zostanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zostanie	zostania
D.	zostania	zostań
C.	zostaniu	zostaniom
B.	zostanie	zostania
N.	zostaniem	zostaniami
Ms.	zostaniu	zostaniach
W.	zostanie	zostania

odpowiednik aspektowy: zostawać

6. pomalowanym

Definicja

używane w celu nazwania stanu obiektu, powstałego w wyniku czynności wyrażonej następującym imiesłowem

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

zostać aresztowanym, oszukanym, rozstrzelanym, zamordowanym, zdemaskowanym, zgładzonym; przyjętym, uwieńczonym czymś; zburzonym, zniszczonym, zniweczonym; przerwanym, zakończonym; zaproszonym

Cytaty

Mężczyzna został zamordowany ciosem w plecy, lecz rozbity wazon i przewrócony fotel wskazywały na to, że doszło tu do bójki albo przynajmniej szarpaniny

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Osiedle prominentów, 1997

W naszym ośrodku są osoby, których matki były niepełnosprawne i te dzieci porzuciły. Był u nas chłopiec, który został porzucony, gdy miał trzy lata, bo matce odechciało się już nim zajmować.

źródło: NKJP: Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Moje życie nielegalne, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zostanę	zostaniemy
2 os.	zostaniesz	zostaniecie
3 os.	zostanie	zostaną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałem +(e)m został	zostałam +(e)m została	zostałom +(e)m zostało	zostaliśmy +(e)śmy zostali	zostałyśmy +(e)śmy zostały
2 os.	zostałeś +(e)ś został	zostałaś +(e)ś została	zostałoś +(e)ś zostało	zostaliście +(e)ście zostali	zostałyście +(e)ście zostały
3 os.	został	została	zostało	zostali	zostały

bezosobnik: zostano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zostańmy
2 os.	zostań	zostańcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zostałbym bym został	zostałabym bym została	zostałobym bym zostało	zostalibyśmy byśmy zostali	zostałybyśmy byśmy zostały
2 os.	zostałbyś byś został	zostałabyś byś została	zostałobyś byś zostało	zostalibyście byście zostali	zostałybyście byście zostały
3 os.	zostałby by został	zostałaby by została	zostałoby by zostało	zostaliby by zostali	zostałyby by zostały

bezosobnik: zostano by

bezokolicznik: zostać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zostawszy

gerundium: zostanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zostanie	zostania
D.	zostania	zostań
C.	zostaniu	zostaniom
B.	zostanie	zostania
N.	zostaniem	zostaniami
Ms.	zostaniu	zostaniach
W.	zostanie	zostania

odpowiednik aspektowy: zostawać

Składnia

zostać

JAKI (po formie osobowej)/ JAKIM

Frazeologizmy

coś zostało między nami
kamień na kamieniu nie został
komuś zostało tylko coś
komuś zostało jedynie coś
kości zostały rzucone
ktoś został na drugi rok
ktoś został na lodzie
ktoś został na łasce losu
ktoś został na łasce Bożej
ktoś został na uczelni
ktoś został sam na świecie
ktoś został w skarpetkach
ktoś został z czymś jak Himilsbach z angielskim
ktoś/coś został/zostało w tyle
z Bogiem
zostań z Bogiem
została mokra plama z kogoś
po kimś została mokra plama

Data ostatniej modyfikacji: 16.11.2022