UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gnieść

Chronologizacja

XV w., Bor
XV w., Bańk

Pochodzenie

psł. *gnesti

1. ziemniaki

Definicja

naciskając na coś lub ściskając to, powodować, że zamienia się to w miazgę lub rozpada na kawałki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

miażdżyć, zgniatać

Połączenia

gnieść kartofle, orzechy, owoce, ziemniaki; maliny, porzeczki, winogrona...
gnieść tłuczkiem
gnieść w prasie

Cytaty

W tych głębokich miskach [...] jedli zupę z warzywnego suszu, zaś w święta gnietli w nich ziemniaki i dorsza.

źródło: NKJP: Zdzisław Smektała: Chcica, 2006

Megi siedziała na kanapie, gniotła dziadkiem orzechy i promieniała dumą.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Nielegalne związki, 2011

Czy diabły i te różne inne stwory mają ze sobą jakieś porozumienie, czy też po prostu są obok siebie, jak są obok siebie sójki, wróble i wrony? I gdzie jest kraina, do której chronią się i jedne i drugie, kiedy glebę gniotą gąsienice czołgów, kiedy nad rzeką kopią sobie płytkie groby ci, co mają być rozstrzelani, a wśród krwi i łez, w aureoli Historii, wschodzi uprzemysłowienie?

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Dolina Issy, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gniotę	gnieciemy
2 os.	gnieciesz	gnieciecie
3 os.	gniecie	gniotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniotłem +(e)m gniótł	gniotłam +(e)m gniotła	gniotłom +(e)m gniotło	gnietliśmy +(e)śmy gnietli	gniotłyśmy +(e)śmy gniotły
2 os.	gniotłeś +(e)ś gniótł	gniotłaś +(e)ś gniotła	gniotłoś +(e)ś gniotło	gnietliście +(e)ście gnietli	gniotłyście +(e)ście gniotły
3 os.	gniótł	gniotła	gniotło	gnietli	gniotły

bezosobnik: gnieciono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gniótł będę gnieść	będę gniotła będę gnieść	będę gniotło będę gnieść	będziemy gnietli będziemy gnieść	będziemy gniotły będziemy gnieść
2 os.	będziesz gniótł będziesz gnieść	będziesz gniotła będziesz gnieść	będziesz gniotło będziesz gnieść	będziecie gnietli będziecie gnieść	będziecie gniotły będziecie gnieść
3 os.	będzie gniótł będzie gnieść	będzie gniotła będzie gnieść	będzie gniotło będzie gnieść	będą gnietli będą gnieść	będą gniotły będą gnieść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gniećmy
2 os.	gnieć	gniećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniótłbym bym gniótł	gniotłabym bym gniotła	gniotłobym bym gniotło	gnietlibyśmy byśmy gnietli	gniotłybyśmy byśmy gniotły
2 os.	gniótłbyś byś gniótł	gniotłabyś byś gniotła	gniotłobyś byś gniotło	gnietlibyście byście gnietli	gniotłybyście byście gniotły
3 os.	gniótłby by gniótł	gniotłaby by gniotła	gniotłoby by gniotło	gnietliby by gnietli	gniotłyby by gniotły

bezosobnik: gnieciono by

bezokolicznik: gnieść

imiesłów przysłówkowy współczesny: gniotąc

gerundium: gniecenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gniecenie	gniecenia
D.	gniecenia	gnieceń
C.	gnieceniu	gnieceniom
B.	gniecenie	gniecenia
N.	gnieceniem	gnieceniami
Ms.	gnieceniu	gnieceniach
W.	gniecenie	gniecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gniotący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gniotący	gniotący	gniotący	gniotące	gniotąca
D.	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącej
C.	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącej
B.	gniotącego	gniotącego	gniotący	gniotące	gniotącą
N.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącą
Ms.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gniotący	gniotący	gniotące	gniotące
D.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących
C.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym
B.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotące
N.	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi
Ms.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnieciony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnieciony	gnieciony	gnieciony	gniecione	gnieciona
D.	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionej
C.	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionej
B.	gniecionego	gniecionego	gnieciony	gniecione	gniecioną
N.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecioną
Ms.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnieceni	gnieceni	gniecione	gniecione
D.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych
C.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym
B.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecione
N.	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi
Ms.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych

odpowiedniki aspektowe: zgnieść , pognieść

Składnia

gnieść

CO + (CZYM)

2. ciasto

Definicja

ściskając w rękach, łączyć ze sobą składniki czegoś i uzyskiwać odpowiednią konsystencję

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyrabiać, zagniatać

Połączenia

gnieść ciasto, glinę
gnieść rękami, wałkiem

Cytaty

Jedliśmy prawie co dzień tę kaszę mannę, i do zupy, i na sypko, i kluski z niej matka gniotła, i jakieś kotlety smażyła.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Więc szła przez swoje życie od wielu już lat z tym codziennym zdziwieniem [...], gniotła takie samo ciasto na pierogi jak jej matka i matka jej matki.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007

Coś tam miesza w garnku, coś przestawia na fajerkach,
podkłada szczapy pod kuchnię, gniecie ciasto na kluski, narzekając, że wciąż te gary i gary.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski,: Widnokrąg, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gniotę	gnieciemy
2 os.	gnieciesz	gnieciecie
3 os.	gniecie	gniotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniotłem +(e)m gniótł	gniotłam +(e)m gniotła	gniotłom +(e)m gniotło	gnietliśmy +(e)śmy gnietli	gniotłyśmy +(e)śmy gniotły
2 os.	gniotłeś +(e)ś gniótł	gniotłaś +(e)ś gniotła	gniotłoś +(e)ś gniotło	gnietliście +(e)ście gnietli	gniotłyście +(e)ście gniotły
3 os.	gniótł	gniotła	gniotło	gnietli	gniotły

bezosobnik: gnieciono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gniótł będę gnieść	będę gniotła będę gnieść	będę gniotło będę gnieść	będziemy gnietli będziemy gnieść	będziemy gniotły będziemy gnieść
2 os.	będziesz gniótł będziesz gnieść	będziesz gniotła będziesz gnieść	będziesz gniotło będziesz gnieść	będziecie gnietli będziecie gnieść	będziecie gniotły będziecie gnieść
3 os.	będzie gniótł będzie gnieść	będzie gniotła będzie gnieść	będzie gniotło będzie gnieść	będą gnietli będą gnieść	będą gniotły będą gnieść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gniećmy
2 os.	gnieć	gniećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniótłbym bym gniótł	gniotłabym bym gniotła	gniotłobym bym gniotło	gnietlibyśmy byśmy gnietli	gniotłybyśmy byśmy gniotły
2 os.	gniótłbyś byś gniótł	gniotłabyś byś gniotła	gniotłobyś byś gniotło	gnietlibyście byście gnietli	gniotłybyście byście gniotły
3 os.	gniótłby by gniótł	gniotłaby by gniotła	gniotłoby by gniotło	gnietliby by gnietli	gniotłyby by gniotły

bezosobnik: gnieciono by

bezokolicznik: gnieść

imiesłów przysłówkowy współczesny: gniotąc

gerundium: gniecenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gniecenie	gniecenia
D.	gniecenia	gnieceń
C.	gnieceniu	gnieceniom
B.	gniecenie	gniecenia
N.	gnieceniem	gnieceniami
Ms.	gnieceniu	gnieceniach
W.	gniecenie	gniecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gniotący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gniotący	gniotący	gniotący	gniotące	gniotąca
D.	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącej
C.	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącej
B.	gniotącego	gniotącego	gniotący	gniotące	gniotącą
N.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącą
Ms.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gniotący	gniotący	gniotące	gniotące
D.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących
C.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym
B.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotące
N.	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi
Ms.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnieciony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnieciony	gnieciony	gnieciony	gniecione	gnieciona
D.	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionej
C.	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionej
B.	gniecionego	gniecionego	gnieciony	gniecione	gniecioną
N.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecioną
Ms.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnieceni	gnieceni	gniecione	gniecione
D.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych
C.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym
B.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecione
N.	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi
Ms.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych

odpowiednik aspektowy: zagnieść

Składnia

Rz_osobowy

gnieść

CO + (z CZEGO)

3. sukienkę

Definicja

ściskając coś miękkiego lub naciskając na to, powodować, że powierzchnia tego przestaje być gładka, równa lub prosta

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

miąć

Połączenia

gnieść chusteczkę, czapkę, kartkę (papieru), koszulę, papier, spodnie, spódnicę, płaszcz, zeszyt; ubranie
gnieść w dłoni, w palcach, w rękach
gnieść z zakłopotania, ze zdenerwowania

Cytaty

Nim rozbrzmiał gong, zdążyła jeszcze popakować swoje rzeczy do tłumoka, niemiłosiernie przy tym gniotąc delikatne jedwabie i koronki.

źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002

Zatrzymała się i stała z niewesołą miną, gniotąc w dłoni jakiś papier.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Diana gniotła w dłoni niebieskie sreberko.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gniotę	gnieciemy
2 os.	gnieciesz	gnieciecie
3 os.	gniecie	gniotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniotłem +(e)m gniótł	gniotłam +(e)m gniotła	gniotłom +(e)m gniotło	gnietliśmy +(e)śmy gnietli	gniotłyśmy +(e)śmy gniotły
2 os.	gniotłeś +(e)ś gniótł	gniotłaś +(e)ś gniotła	gniotłoś +(e)ś gniotło	gnietliście +(e)ście gnietli	gniotłyście +(e)ście gniotły
3 os.	gniótł	gniotła	gniotło	gnietli	gniotły

bezosobnik: gnieciono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gniótł będę gnieść	będę gniotła będę gnieść	będę gniotło będę gnieść	będziemy gnietli będziemy gnieść	będziemy gniotły będziemy gnieść
2 os.	będziesz gniótł będziesz gnieść	będziesz gniotła będziesz gnieść	będziesz gniotło będziesz gnieść	będziecie gnietli będziecie gnieść	będziecie gniotły będziecie gnieść
3 os.	będzie gniótł będzie gnieść	będzie gniotła będzie gnieść	będzie gniotło będzie gnieść	będą gnietli będą gnieść	będą gniotły będą gnieść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gniećmy
2 os.	gnieć	gniećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniótłbym bym gniótł	gniotłabym bym gniotła	gniotłobym bym gniotło	gnietlibyśmy byśmy gnietli	gniotłybyśmy byśmy gniotły
2 os.	gniótłbyś byś gniótł	gniotłabyś byś gniotła	gniotłobyś byś gniotło	gnietlibyście byście gnietli	gniotłybyście byście gniotły
3 os.	gniótłby by gniótł	gniotłaby by gniotła	gniotłoby by gniotło	gnietliby by gnietli	gniotłyby by gniotły

bezosobnik: gnieciono by

bezokolicznik: gnieść

imiesłów przysłówkowy współczesny: gniotąc

gerundium: gniecenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gniecenie	gniecenia
D.	gniecenia	gnieceń
C.	gnieceniu	gnieceniom
B.	gniecenie	gniecenia
N.	gnieceniem	gnieceniami
Ms.	gnieceniu	gnieceniach
W.	gniecenie	gniecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gniotący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gniotący	gniotący	gniotący	gniotące	gniotąca
D.	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącej
C.	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącej
B.	gniotącego	gniotącego	gniotący	gniotące	gniotącą
N.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącą
Ms.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gniotący	gniotący	gniotące	gniotące
D.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących
C.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym
B.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotące
N.	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi
Ms.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnieciony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnieciony	gnieciony	gnieciony	gniecione	gnieciona
D.	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionej
C.	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionej
B.	gniecionego	gniecionego	gnieciony	gniecione	gniecioną
N.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecioną
Ms.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnieceni	gnieceni	gniecione	gniecione
D.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych
C.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym
B.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecione
N.	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi
Ms.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych

odpowiednik aspektowy: pognieść

Składnia

gnieść

CO + (w CZYM)

4. o butach

Definicja

uciskać jakąś część ciała, sprawiając ból

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:

cisnąć, uciskać, uwierać

Połączenia

koszula, torba, siodełko, siodło gniecie; buty gniotą kogoś
gnieść w palce, w szyję

Cytaty

	Serce łomotało, pot zalewał oczy, ciężki worek gniótł w grzbiet. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978
	[...] włosów panna Lenda do poduszki napchała, bo pierza mało jej było i deski w kark pannę gniotły. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003
	Połupane kamienie, buły krzemienia gniotły nas, ukradkiem wygrzebywaliśmy je spod piersi. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Gniotły go przez materiał płaszcza ostre krawędzie. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gniotę	gnieciemy
2 os.	gnieciesz	gnieciecie
3 os.	gniecie	gniotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniotłem +(e)m gniótł	gniotłam +(e)m gniotła	gniotłom +(e)m gniotło	gnietliśmy +(e)śmy gnietli	gniotłyśmy +(e)śmy gniotły
2 os.	gniotłeś +(e)ś gniótł	gniotłaś +(e)ś gniotła	gniotłoś +(e)ś gniotło	gnietliście +(e)ście gnietli	gniotłyście +(e)ście gniotły
3 os.	gniótł	gniotła	gniotło	gnietli	gniotły

bezosobnik: gnieciono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gniótł będę gnieść	będę gniotła będę gnieść	będę gniotło będę gnieść	będziemy gnietli będziemy gnieść	będziemy gniotły będziemy gnieść
2 os.	będziesz gniótł będziesz gnieść	będziesz gniotła będziesz gnieść	będziesz gniotło będziesz gnieść	będziecie gnietli będziecie gnieść	będziecie gniotły będziecie gnieść
3 os.	będzie gniótł będzie gnieść	będzie gniotła będzie gnieść	będzie gniotło będzie gnieść	będą gnietli będą gnieść	będą gniotły będą gnieść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gniećmy
2 os.	gnieć	gniećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniótłbym bym gniótł	gniotłabym bym gniotła	gniotłobym bym gniotło	gnietlibyśmy byśmy gnietli	gniotłybyśmy byśmy gniotły
2 os.	gniótłbyś byś gniótł	gniotłabyś byś gniotła	gniotłobyś byś gniotło	gnietlibyście byście gnietli	gniotłybyście byście gniotły
3 os.	gniótłby by gniótł	gniotłaby by gniotła	gniotłoby by gniotło	gnietliby by gnietli	gniotłyby by gniotły

bezosobnik: gnieciono by

bezokolicznik: gnieść

imiesłów przysłówkowy współczesny: gniotąc

gerundium: gniecenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gniecenie	gniecenia
D.	gniecenia	gnieceń
C.	gnieceniu	gnieceniom
B.	gniecenie	gniecenia
N.	gnieceniem	gnieceniami
Ms.	gnieceniu	gnieceniach
W.	gniecenie	gniecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gniotący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gniotący	gniotący	gniotący	gniotące	gniotąca
D.	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącej
C.	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącej
B.	gniotącego	gniotącego	gniotący	gniotące	gniotącą
N.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącą
Ms.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gniotący	gniotący	gniotące	gniotące
D.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących
C.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym
B.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotące
N.	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi
Ms.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnieciony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnieciony	gnieciony	gnieciony	gniecione	gnieciona
D.	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionej
C.	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionej
B.	gniecionego	gniecionego	gnieciony	gniecione	gniecioną
N.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecioną
Ms.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnieceni	gnieceni	gniecione	gniecione
D.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych
C.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym
B.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecione
N.	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi
Ms.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych

Składnia

Rz_nieżywotny

gnieść

KOGO + (w CO)

5. w dołku

Definicja

powodować nieprzyjemny ucisk na organy wewnętrzne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ściskać

Połączenia

coś gniecie kogoś
gniecie kogoś w dołku, w przełyku, w środku, w żołądku

Cytaty

[...] karczmarka nagle poczuła, jak coś ją gniecie w żołądku, a głowę rozsadza straszny ból.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

W dołku tylko mnie gniotło, ale nie ze strachu, że mam umrzeć, tylko pewnie z tego chleba.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 1984

Ze zdenerwowania piekły go uszy, gniotło w zwężonym raptem przełyku, uwierało pod żebrami.

źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1988

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
3 os.	gniecie			gniotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	gniótł	gniotła	gniotło	gnietli	gniotły

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	będzie gniótł będzie gnieść	będzie gniotła będzie gnieść	będzie gniotło będzie gnieść	będą gnietli będą gnieść	będą gniotły będą gnieść

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	gniótłby by gniótł	gniotłaby by gniotła	gniotłoby by gniotło	gnietliby by gnietli	gniotłyby by gniotły

bezosobnik: gnieciono by

bezokolicznik: gnieść

imiesłów przysłówkowy współczesny: gniotąc

gerundium: gniecenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gniecenie	gniecenia
D.	gniecenia	gnieceń
C.	gnieceniu	gnieceniom
B.	gniecenie	gniecenia
N.	gnieceniem	gnieceniami
Ms.	gnieceniu	gnieceniach
W.	gniecenie	gniecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gniotący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gniotący	gniotący	gniotący	gniotące	gniotąca
D.	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącej
C.	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącej
B.	gniotącego	gniotącego	gniotący	gniotące	gniotącą
N.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącą
Ms.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gniotący	gniotący	gniotące	gniotące
D.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących
C.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym
B.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotące
N.	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi
Ms.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących

Składnia

Rz_nieżywotny	+	gnieść	+	KOGO + w CZYM
Ø	+	gnieść	+	KOGO + w CZYM

6. w tłumie

Definicja

mocno naciskać na kogoś lub na jakąś część jego ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przyciskać

Połączenia

gnieść dzieci
gnieść w tłumie, w uścisku

Cytaty

Tłuste baby będą się rozpychać, gniotąc innych w uścisku swych cielsk.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

[...] minister wyczołgał się spod swojego stolika, wczołgał się pod mój, włożył mi palec w ucho i pięścią gniótł mi nos.

źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002

Położyła głowę na kudłatym, twardym grzbiecie. - Nie gniotę cię za bardzo? - spytała Warcka na wszelki wypadek.

źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1988

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gniotę	gnieciemy
2 os.	gnieciesz	gnieciecie
3 os.	gniecie	gniotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniotłem +(e)m gniótł	gniotłam +(e)m gniotła	gniotłom +(e)m gniotło	gnietliśmy +(e)śmy gnietli	gniotłyśmy +(e)śmy gniotły
2 os.	gniotłeś +(e)ś gniótł	gniotłaś +(e)ś gniotła	gniotłoś +(e)ś gniotło	gnietliście +(e)ście gnietli	gniotłyście +(e)ście gniotły
3 os.	gniótł	gniotła	gniotło	gnietli	gniotły

bezosobnik: gnieciono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gniótł będę gnieść	będę gniotła będę gnieść	będę gniotło będę gnieść	będziemy gnietli będziemy gnieść	będziemy gniotły będziemy gnieść
2 os.	będziesz gniótł będziesz gnieść	będziesz gniotła będziesz gnieść	będziesz gniotło będziesz gnieść	będziecie gnietli będziecie gnieść	będziecie gniotły będziecie gnieść
3 os.	będzie gniótł będzie gnieść	będzie gniotła będzie gnieść	będzie gniotło będzie gnieść	będą gnietli będą gnieść	będą gniotły będą gnieść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gniećmy
2 os.	gnieć	gniećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniótłbym bym gniótł	gniotłabym bym gniotła	gniotłobym bym gniotło	gnietlibyśmy byśmy gnietli	gniotłybyśmy byśmy gniotły
2 os.	gniótłbyś byś gniótł	gniotłabyś byś gniotła	gniotłobyś byś gniotło	gnietlibyście byście gnietli	gniotłybyście byście gniotły
3 os.	gniótłby by gniótł	gniotłaby by gniotła	gniotłoby by gniotło	gnietliby by gnietli	gniotłyby by gniotły

bezosobnik: gnieciono by

bezokolicznik: gnieść

imiesłów przysłówkowy współczesny: gniotąc

gerundium: gniecenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gniecenie	gniecenia
D.	gniecenia	gnieceń
C.	gnieceniu	gnieceniom
B.	gniecenie	gniecenia
N.	gnieceniem	gnieceniami
Ms.	gnieceniu	gnieceniach
W.	gniecenie	gniecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gniotący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gniotący	gniotący	gniotący	gniotące	gniotąca
D.	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącej
C.	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącej
B.	gniotącego	gniotącego	gniotący	gniotące	gniotącą
N.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącą
Ms.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gniotący	gniotący	gniotące	gniotące
D.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących
C.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym
B.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotące
N.	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi
Ms.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnieciony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnieciony	gnieciony	gnieciony	gniecione	gnieciona
D.	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionej
C.	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionej
B.	gniecionego	gniecionego	gnieciony	gniecione	gniecioną
N.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecioną
Ms.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnieceni	gnieceni	gniecione	gniecione
D.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych
C.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym
B.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecione
N.	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi
Ms.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych

Składnia

Rz_osobowy	+	gnieść	+	KOGO
Rz_osobowy	+	gnieść	+	KOMU + CO

7. o biedzie

Definicja

być dla kogoś czymś, co trudno znieść i z czym nie można sobie poradzić

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

doskwierać, przytłaczać, uwierać

Połączenia

bieda, choroba, lęk, niepewność gniecie kogoś

Cytaty

	U nas kończył się kryzys, ale jeszcze bezrobocie gniotło przedmieścia. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Korespondencja z nimi to była prawdziwa przyjemność, mieliśmy podobne poglądy i problemy, wiecznie coś nas gniotło, życie było brutalne. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008
	Uśmiechnął się blado jak człowiek, który stara się ukryć gniotący go lęk. źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009
	A mnie jak na złość wracają błahe wspominki, ulotne dowcipy - nie do pojęcia bez tamtego stanu oblężenia, gniotącej przemocy. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gniotę	gnieciemy
2 os.	gnieciesz	gnieciecie
3 os.	gniecie	gniotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniotłem +(e)m gniótł	gniotłam +(e)m gniotła	gniotłom +(e)m gniotło	gnietliśmy +(e)śmy gnietli	gniotłyśmy +(e)śmy gniotły
2 os.	gniotłeś +(e)ś gniótł	gniotłaś +(e)ś gniotła	gniotłoś +(e)ś gniotło	gnietliście +(e)ście gnietli	gniotłyście +(e)ście gniotły
3 os.	gniótł	gniotła	gniotło	gnietli	gniotły

bezosobnik: gnieciono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gniótł będę gnieść	będę gniotła będę gnieść	będę gniotło będę gnieść	będziemy gnietli będziemy gnieść	będziemy gniotły będziemy gnieść
2 os.	będziesz gniótł będziesz gnieść	będziesz gniotła będziesz gnieść	będziesz gniotło będziesz gnieść	będziecie gnietli będziecie gnieść	będziecie gniotły będziecie gnieść
3 os.	będzie gniótł będzie gnieść	będzie gniotła będzie gnieść	będzie gniotło będzie gnieść	będą gnietli będą gnieść	będą gniotły będą gnieść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gniećmy
2 os.	gnieć	gniećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniótłbym bym gniótł	gniotłabym bym gniotła	gniotłobym bym gniotło	gnietlibyśmy byśmy gnietli	gniotłybyśmy byśmy gniotły
2 os.	gniótłbyś byś gniótł	gniotłabyś byś gniotła	gniotłobyś byś gniotło	gnietlibyście byście gnietli	gniotłybyście byście gniotły
3 os.	gniótłby by gniótł	gniotłaby by gniotła	gniotłoby by gniotło	gnietliby by gnietli	gniotłyby by gniotły

bezosobnik: gnieciono by

bezokolicznik: gnieść

imiesłów przysłówkowy współczesny: gniotąc

gerundium: gniecenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gniecenie	gniecenia
D.	gniecenia	gnieceń
C.	gnieceniu	gnieceniom
B.	gniecenie	gniecenia
N.	gnieceniem	gnieceniami
Ms.	gnieceniu	gnieceniach
W.	gniecenie	gniecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gniotący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gniotący	gniotący	gniotący	gniotące	gniotąca
D.	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącej
C.	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącej
B.	gniotącego	gniotącego	gniotący	gniotące	gniotącą
N.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącą
Ms.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gniotący	gniotący	gniotące	gniotące
D.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących
C.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym
B.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotące
N.	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi
Ms.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnieciony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnieciony	gnieciony	gnieciony	gniecione	gnieciona
D.	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionej
C.	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionej
B.	gniecionego	gniecionego	gnieciony	gniecione	gniecioną
N.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecioną
Ms.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnieceni	gnieceni	gniecione	gniecione
D.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych
C.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym
B.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecione
N.	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi
Ms.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych

Składnia

Rz_nieżywotny

gnieść

KOGO

8. naród

Definicja

ograniczać czyjąś wolność przez nakładanie zobowiązań lub odbieranie praw

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ciemiężyć, prześladować, uciskać

Połączenia

okupant, władza, system gniecie kogoś
gnieść lud (pracujący), naród (podbity)
gnieść podatkami
gnieść i miażdżyć

Cytaty

Założył rodzinę i urodził mu się syn [...]. A kiedy komuna zaczęła gnieść kapitalistyczne przeżytki, zaczął robotę na państwowym jako kierowca w bazie transportu.

źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Powidoki, 2010

Związek klasowy wołał na nich: - Sługusy! Dzięki nim kapitaliści nas gniotą. Nie ma miejsca dla takich w naszych szeregach.

źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952

Kiedy gniotła cenzura, ludziska się zachwycali moim sprytem.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gniotę	gnieciemy
2 os.	gnieciesz	gnieciecie
3 os.	gniecie	gniotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniotłem +(e)m gniótł	gniotłam +(e)m gniotła	gniotłom +(e)m gniotło	gnietliśmy +(e)śmy gnietli	gniotłyśmy +(e)śmy gniotły
2 os.	gniotłeś +(e)ś gniótł	gniotłaś +(e)ś gniotła	gniotłoś +(e)ś gniotło	gnietliście +(e)ście gnietli	gniotłyście +(e)ście gniotły
3 os.	gniótł	gniotła	gniotło	gnietli	gniotły

bezosobnik: gnieciono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gniótł będę gnieść	będę gniotła będę gnieść	będę gniotło będę gnieść	będziemy gnietli będziemy gnieść	będziemy gniotły będziemy gnieść
2 os.	będziesz gniótł będziesz gnieść	będziesz gniotła będziesz gnieść	będziesz gniotło będziesz gnieść	będziecie gnietli będziecie gnieść	będziecie gniotły będziecie gnieść
3 os.	będzie gniótł będzie gnieść	będzie gniotła będzie gnieść	będzie gniotło będzie gnieść	będą gnietli będą gnieść	będą gniotły będą gnieść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gniećmy
2 os.	gnieć	gniećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniótłbym bym gniótł	gniotłabym bym gniotła	gniotłobym bym gniotło	gnietlibyśmy byśmy gnietli	gniotłybyśmy byśmy gniotły
2 os.	gniótłbyś byś gniótł	gniotłabyś byś gniotła	gniotłobyś byś gniotło	gnietlibyście byście gnietli	gniotłybyście byście gniotły
3 os.	gniótłby by gniótł	gniotłaby by gniotła	gniotłoby by gniotło	gnietliby by gnietli	gniotłyby by gniotły

bezosobnik: gnieciono by

bezokolicznik: gnieść

imiesłów przysłówkowy współczesny: gniotąc

gerundium: gniecenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gniecenie	gniecenia
D.	gniecenia	gnieceń
C.	gnieceniu	gnieceniom
B.	gniecenie	gniecenia
N.	gnieceniem	gnieceniami
Ms.	gnieceniu	gnieceniach
W.	gniecenie	gniecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gniotący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gniotący	gniotący	gniotący	gniotące	gniotąca
D.	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącego	gniotącej
C.	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącemu	gniotącej
B.	gniotącego	gniotącego	gniotący	gniotące	gniotącą
N.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącą
Ms.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gniotący	gniotący	gniotące	gniotące
D.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących
C.	gniotącym	gniotącym	gniotącym	gniotącym
B.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotące
N.	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi	gniotącymi
Ms.	gniotących	gniotących	gniotących	gniotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gnieciony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnieciony	gnieciony	gnieciony	gniecione	gnieciona
D.	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionego	gniecionej
C.	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionemu	gniecionej
B.	gniecionego	gniecionego	gnieciony	gniecione	gniecioną
N.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecioną
Ms.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnieceni	gnieceni	gniecione	gniecione
D.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych
C.	gniecionym	gniecionym	gniecionym	gniecionym
B.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecione
N.	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi	gniecionymi
Ms.	gniecionych	gniecionych	gniecionych	gniecionych

Składnia

Rz_osobowy

gnieść

KOGO/CO + (CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2014