UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

usiąść

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp
Współczesna postać bezokolicznika nowsza wobec stp. usieść.

Pochodzenie

Zob. siąść

1. na krześle

Definicja

przybrać pozycję, w której cały ciężar ciała spoczywa na pośladkach opartych o coś, a nogi są zgięte w kolanach i opuszczone w dół

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

siąść

Połączenia

usiąść na kanapie, na krześle, na ławce, na łóżku, na stołku, na tapczanie; na podłodze, na trawie; przy stole; w fotelu; za biurkiem, za stołem
usiąść ciężko, spokojnie, wygodnie; na chwilę
usiąść i czekać, usiąść i odpocząć, usiąść i porozmawiać

Cytaty

	- Proszę sobie usiąść - Mizera wskazał rattanowe fotele pod olbrzymim parasolem. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009
	Zeszli do refektarza. Usiedli za drewnianym stołem. Jedzący łamali się chlebem. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1997
	Kobieta podała mu rękę i pomogła usiąść na krześle. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009
	Poszło się spać. Położenie się spać polegało na usiądnięciu każdy w swoim fotelu, wózku, na rozłożeniu się na płaszczu na kupce gruzów, jak Lusia z Mareczkiem. źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, 1970

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	usiądę	usiądziemy
2 os.	usiądziesz	usiądziecie
3 os.	usiądzie	usiądą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłem +(e)m usiadł	usiadłam +(e)m usiadła	usiadłom +(e)m usiadło	usiedliśmy +(e)śmy usiedli	usiadłyśmy +(e)śmy usiadły
2 os.	usiadłeś +(e)ś usiadł	usiadłaś +(e)ś usiadła	usiadłoś +(e)ś usiadło	usiedliście +(e)ście usiedli	usiadłyście +(e)ście usiadły
3 os.	usiadł	usiadła	usiadło	usiedli	usiadły

bezosobnik: usiądnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usiądźmy
2 os.	usiądź	usiądźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłbym bym usiadł	usiadłabym bym usiadła	usiadłobym bym usiadło	usiedlibyśmy byśmy usiedli	usiadłybyśmy byśmy usiadły
2 os.	usiadłbyś byś usiadł	usiadłabyś byś usiadła	usiadłobyś byś usiadło	usiedlibyście byście usiedli	usiadłybyście byście usiadły
3 os.	usiadłby by usiadł	usiadłaby by usiadła	usiadłoby by usiadło	usiedliby by usiedli	usiadłyby by usiadły

bezosobnik: usiądnięto by

bezokolicznik: usiąść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usiadłszy

gerundium: usiądnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usiądnięcie	usiądnięcia
D.	usiądnięcia	usiądnięć
C.	usiądnięciu	usiądnięciom
B.	usiądnięcie	usiądnięcia
N.	usiądnięciem	usiądnięciami
Ms.	usiądnięciu	usiądnięciach
W.	usiądnięcie	usiądnięcia

Składnia

usiąść

GDZIE

2. do pracy

Definicja

zacząć pracę lub czynność wymagającą przyjęcia pozycji siedzącej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

siąść

Połączenia

usiąść do pracy, do rozmów; do komputera, do pianina; nad mapą, nad zeszytem; przed komputerem, przed telewizorem; za kierownicą, za sterami

Cytaty

	Ułożyła materiał na podłodze i rozejrzała się za nożyczkami. Wycięła wszystko, co na nią nie pasowało, a potem usiadła do maszyny i podszyła brzegi. Kiedy znów stanęła przed lustrem, ledwo się poznała. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005
	Usiądziemy do rozmów i wierzę, że znajdziemy płaszczyznę porozumienia. źródło: NKJP: (dk): Dziś będzie kasa dla Filipczaka i Konona, Express Ilustrowany, 2002-10-02
	Inżynierowie usiedli do komputerów, by zmieniać charakterystykę samochodów, kombinować przełożenia, obliczać nachylenie spojlerów, wymyślać taktykę, symulować wyścig. źródło: NKJP: Wojciech Nowosielski: Żywioł Schumachera, Gazeta Wyborcza, 1996-06-03
	Rejestracja do wersji internetowej Dyktanda 2009 będzie trwała aż do ostatnich minut przed dyktandem, zakończy się 22 listopada o 10.55. Wtedy już zarejestrowani uczestnicy powinni usiąść przed komputerami i włączyć Gadu-Gadu 10, najnowszą wersję komunikatora. źródło: NKJP: Monika Krężel: W Internecie bez słownika, Dziennik Zachodni, 2009-11-21
	Każdy, kto chciał, mógł usiąść za sterami i pod nadzorem operatora pokierować koparką [...]. źródło: NKJP: Paweł Rydzyński:Euro 2012 - wszyscy są pełni optymizmu, Dziennik Bałtycki, 2009-04-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	usiądę	usiądziemy
2 os.	usiądziesz	usiądziecie
3 os.	usiądzie	usiądą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłem +(e)m usiadł	usiadłam +(e)m usiadła	usiadłom +(e)m usiadło	usiedliśmy +(e)śmy usiedli	usiadłyśmy +(e)śmy usiadły
2 os.	usiadłeś +(e)ś usiadł	usiadłaś +(e)ś usiadła	usiadłoś +(e)ś usiadło	usiedliście +(e)ście usiedli	usiadłyście +(e)ście usiadły
3 os.	usiadł	usiadła	usiadło	usiedli	usiadły

bezosobnik: usiądnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usiądźmy
2 os.	usiądź	usiądźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłbym bym usiadł	usiadłabym bym usiadła	usiadłobym bym usiadło	usiedlibyśmy byśmy usiedli	usiadłybyśmy byśmy usiadły
2 os.	usiadłbyś byś usiadł	usiadłabyś byś usiadła	usiadłobyś byś usiadło	usiedlibyście byście usiedli	usiadłybyście byście usiadły
3 os.	usiadłby by usiadł	usiadłaby by usiadła	usiadłoby by usiadło	usiedliby by usiedli	usiadłyby by usiadły

bezosobnik: usiądnięto by

bezokolicznik: usiąść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usiadłszy

gerundium: usiądnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usiądnięcie	usiądnięcia
D.	usiądnięcia	usiądnięć
C.	usiądnięciu	usiądnięciom
B.	usiądnięcie	usiądnięcia
N.	usiądnięciem	usiądnięciami
Ms.	usiądnięciu	usiądnięciach
W.	usiądnięcie	usiądnięcia

Składnia

usiąść

do CZEGO|nad czym|przed CZYM|za CZYM

3. o zwierzętach

Definicja

(będąc zwierzęciem o czterech łapach,) oprzeć ciężar ciała na tylnych, zgiętych łapach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

siąść

Cytaty

No chodź! – gdy skoczyła, ujął ją delikatnie i postawił na swoich udach. Kotka usiadła i nadstawiła głowę do podrapania. Chwilę potem ułożyła się i zaczęła lizać, cicho pomrukując.

źródło: NKJP: Więzień układu – część 6, Esensja, 2006-06

Tymczasem psy usiadły w półokręgu przed bramą, niczym karne wojsko. Od czasu do czasu któryś warknął, a potem znów zapadała cisza.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem Kamień na szczycie Kroniki Drugiego Kręgu Księga I cz 1, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	usiądę	usiądziemy
2 os.	usiądziesz	usiądziecie
3 os.	usiądzie	usiądą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłem +(e)m usiadł	usiadłam +(e)m usiadła	usiadłom +(e)m usiadło	usiedliśmy +(e)śmy usiedli	usiadłyśmy +(e)śmy usiadły
2 os.	usiadłeś +(e)ś usiadł	usiadłaś +(e)ś usiadła	usiadłoś +(e)ś usiadło	usiedliście +(e)ście usiedli	usiadłyście +(e)ście usiadły
3 os.	usiadł	usiadła	usiadło	usiedli	usiadły

bezosobnik: usiądnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usiądźmy
2 os.	usiądź	usiądźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłbym bym usiadł	usiadłabym bym usiadła	usiadłobym bym usiadło	usiedlibyśmy byśmy usiedli	usiadłybyśmy byśmy usiadły
2 os.	usiadłbyś byś usiadł	usiadłabyś byś usiadła	usiadłobyś byś usiadło	usiedlibyście byście usiedli	usiadłybyście byście usiadły
3 os.	usiadłby by usiadł	usiadłaby by usiadła	usiadłoby by usiadło	usiedliby by usiedli	usiadłyby by usiadły

bezosobnik: usiądnięto by

bezokolicznik: usiąść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usiadłszy

gerundium: usiądnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usiądnięcie	usiądnięcia
D.	usiądnięcia	usiądnięć
C.	usiądnięciu	usiądnięciom
B.	usiądnięcie	usiądnięcia
N.	usiądnięciem	usiądnięciami
Ms.	usiądnięciu	usiądnięciach
W.	usiądnięcie	usiądnięcia

Składnia

usiąść

GDZIEŚ

4. o ptaku

Definicja

będąc ptakiem lub owadem, zatrzymać się gdzieś, zaprzestając lotu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt owady

Relacje znaczeniowe

synonimy:

siąść

Cytaty

Na pobliskim drzewie usiadły dwa ptaki i przyglądały mu się ciekawie. Zmrużył oczy, aby lepiej je widzieć, ale nie mógł rozpoznać gatunku.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Na brzegu stolika usiadła mucha.

źródło: NKJP: Wojciech Chmielewski: Kawa u Doroty, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	usiądę	usiądziemy
2 os.	usiądziesz	usiądziecie
3 os.	usiądzie	usiądą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłem +(e)m usiadł	usiadłam +(e)m usiadła	usiadłom +(e)m usiadło	usiedliśmy +(e)śmy usiedli	usiadłyśmy +(e)śmy usiadły
2 os.	usiadłeś +(e)ś usiadł	usiadłaś +(e)ś usiadła	usiadłoś +(e)ś usiadło	usiedliście +(e)ście usiedli	usiadłyście +(e)ście usiadły
3 os.	usiadł	usiadła	usiadło	usiedli	usiadły

bezosobnik: usiądnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usiądźmy
2 os.	usiądź	usiądźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłbym bym usiadł	usiadłabym bym usiadła	usiadłobym bym usiadło	usiedlibyśmy byśmy usiedli	usiadłybyśmy byśmy usiadły
2 os.	usiadłbyś byś usiadł	usiadłabyś byś usiadła	usiadłobyś byś usiadło	usiedlibyście byście usiedli	usiadłybyście byście usiadły
3 os.	usiadłby by usiadł	usiadłaby by usiadła	usiadłoby by usiadło	usiedliby by usiedli	usiadłyby by usiadły

bezosobnik: usiądnięto by

bezokolicznik: usiąść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usiadłszy

gerundium: usiądnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usiądnięcie	usiądnięcia
D.	usiądnięcia	usiądnięć
C.	usiądnięciu	usiądnięciom
B.	usiądnięcie	usiądnięcia
N.	usiądnięciem	usiądnięciami
Ms.	usiądnięciu	usiądnięciach
W.	usiądnięcie	usiądnięcia

Składnia

usiąść

GDZIEŚ

5. o samolocie

Definicja

pot.

wylądować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

Relacje znaczeniowe

synonimy:

osiąść, siąść

Połączenia

samolot usiadł
usiąść na polu
usiąść lekko

Cytaty

Proszę sobie wyobrazić co by się stało, gdyby „Sokół” usiadł na tafli Czarnego Stawu - mówi doświadczony pilot śmigłowców z Krakowa. - Pod ciężarem pięciu ton ześrodkowanych na kołach lód by się załamał.

źródło: NKJP: Henryk Szewczyk: Katastrofa wisiała w powietrzu, Gazeta Krakowska, 2003-02-14

Helikopter, zamiast odlecieć, zatoczył półkole i usiadł na lodzie pomiędzy zaspą a wrakiem samochodu.

źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	usiądę	usiądziemy
2 os.	usiądziesz	usiądziecie
3 os.	usiądzie	usiądą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłem +(e)m usiadł	usiadłam +(e)m usiadła	usiadłom +(e)m usiadło	usiedliśmy +(e)śmy usiedli	usiadłyśmy +(e)śmy usiadły
2 os.	usiadłeś +(e)ś usiadł	usiadłaś +(e)ś usiadła	usiadłoś +(e)ś usiadło	usiedliście +(e)ście usiedli	usiadłyście +(e)ście usiadły
3 os.	usiadł	usiadła	usiadło	usiedli	usiadły

bezosobnik: usiądnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usiądźmy
2 os.	usiądź	usiądźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usiadłbym bym usiadł	usiadłabym bym usiadła	usiadłobym bym usiadło	usiedlibyśmy byśmy usiedli	usiadłybyśmy byśmy usiadły
2 os.	usiadłbyś byś usiadł	usiadłabyś byś usiadła	usiadłobyś byś usiadło	usiedlibyście byście usiedli	usiadłybyście byście usiadły
3 os.	usiadłby by usiadł	usiadłaby by usiadła	usiadłoby by usiadło	usiedliby by usiedli	usiadłyby by usiadły

bezosobnik: usiądnięto by

bezokolicznik: usiąść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usiadłszy

gerundium: usiądnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usiądnięcie	usiądnięcia
D.	usiądnięcia	usiądnięć
C.	usiądnięciu	usiądnięciom
B.	usiądnięcie	usiądnięcia
N.	usiądnięciem	usiądnięciami
Ms.	usiądnięciu	usiądnięciach
W.	usiądnięcie	usiądnięcia

Składnia

usiąść

na CZYM

Frazeologizmy

ktoś usiadł na tyłku
ktoś usiadł okrakiem na barykadzie
ktoś usiadł po turecku
ktoś usiadł półgębkiem
ktoś usiadł z założonymi rękami

Data ostatniej modyfikacji: 07.01.2015