UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

utłuc

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. tłuc

1. ziemniaki

Definicja

rozdrobnić to lub rozgnieść coś, wielokrotnie uderzając z góry czymś ciężkim

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

rozgnieść, zmiażdżyć

Połączenia

utłuc czosnek, goździki, kartofle, migdały, pieprz, ziarno, ziemniaki
utłuc na miazgę, na proszek
utłuc w moździerzu
utłuc z cukrem
utłuc starannie
ugotować i utłuc

Cytaty

Dodałem roztopioną słoninę z cebulką i utłukłem ziemniaki w garnku.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Pracowicie utłukł kilka wielkich, brazylijskich kawowych ziaren w moździerzu, który wyszperał w szafce koło drzwi.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007

Usiekaną cebulę, pieczarki, zieloną pietruszkę i kilka utłuczonych ziarnek jałowca usmażyć i później dodać kilka żołądków z kurcząt.

źródło: NKJP: Kaczka za dziką kaczkę, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-11-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	utłukę	utłuczemy
2 os.	utłuczesz	utłuczecie
3 os.	utłucze	utłuką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	utłukłem +(e)m utłukł	utłukłam +(e)m utłukła	utłukłom +(e)m utłukło	utłukliśmy +(e)śmy utłukli	utłukłyśmy +(e)śmy utłukły
2 os.	utłukłeś +(e)ś utłukł	utłukłaś +(e)ś utłukła	utłukłoś +(e)ś utłukło	utłukliście +(e)ście utłukli	utłukłyście +(e)ście utłukły
3 os.	utłukł	utłukła	utłukło	utłukli	utłukły

bezosobnik: utłuczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		utłuczmy
2 os.	utłucz	utłuczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	utłukłbym bym utłukł	utłukłabym bym utłukła	utłukłobym bym utłukło	utłuklibyśmy byśmy utłukli	utłukłybyśmy byśmy utłukły
2 os.	utłukłbyś byś utłukł	utłukłabyś byś utłukła	utłukłobyś byś utłukło	utłuklibyście byście utłukli	utłukłybyście byście utłukły
3 os.	utłukłby by utłukł	utłukłaby by utłukła	utłukłoby by utłukło	utłukliby by utłukli	utłukłyby by utłukły

bezosobnik: utłuczono by

bezokolicznik: utłuc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: utłukłszy

gerundium: utłuczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	utłuczenie	utłuczenia
D.	utłuczenia	utłuczeń
C.	utłuczeniu	utłuczeniom
B.	utłuczenie	utłuczenia
N.	utłuczeniem	utłuczeniami
Ms.	utłuczeniu	utłuczeniach
W.	utłuczenie	utłuczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: utłuczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	utłuczony	utłuczony	utłuczony	utłuczone	utłuczona
D.	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonej
C.	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonej
B.	utłuczonego	utłuczonego	utłuczony	utłuczone	utłuczoną
N.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczoną
Ms.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	utłuczeni	utłuczeni	utłuczone	utłuczone
D.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych
C.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym
B.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczone
N.	utłuczonymi	utłuczonymi	utłuczonymi	utłuczonymi
Ms.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych

odpowiedniki aspektowe: tłuc , utłukiwać

Składnia

Rz_osobowy

utłuc

2. ucho dzbanka

Definicja

uderzywszy w jakiś przedmiot lub uderzywszy tym przedmiotem o coś twardego, spowodować, że jego część się odłamała

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

utłuc ucho (dzbanka), nos, głowę (rzeźby)

Cytaty

A poczciwy Chaim umie wypatrzyć prawdziwe skarby i umie się wybornie targować [...]. Potem ustawia je u siebie w mieszkaniu, dba o nie, czyści, poleruje, przyprawia utłuczone nosy i uszy, przestawia po sto razy tak długo, aż poczują się dobrze na nowym miejscu.

źródło: NKJP: Marek Soból: Mojry, 2005

Pająk narysował je kawałkiem utłuczonej cegły na kamiennej płycie dużego podwórza.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wióry, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	utłukę	utłuczemy
2 os.	utłuczesz	utłuczecie
3 os.	utłucze	utłuką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	utłukłem +(e)m utłukł	utłukłam +(e)m utłukła	utłukłom +(e)m utłukło	utłukliśmy +(e)śmy utłukli	utłukłyśmy +(e)śmy utłukły
2 os.	utłukłeś +(e)ś utłukł	utłukłaś +(e)ś utłukła	utłukłoś +(e)ś utłukło	utłukliście +(e)ście utłukli	utłukłyście +(e)ście utłukły
3 os.	utłukł	utłukła	utłukło	utłukli	utłukły

bezosobnik: utłuczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		utłuczmy
2 os.	utłucz	utłuczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	utłukłbym bym utłukł	utłukłabym bym utłukła	utłukłobym bym utłukło	utłuklibyśmy byśmy utłukli	utłukłybyśmy byśmy utłukły
2 os.	utłukłbyś byś utłukł	utłukłabyś byś utłukła	utłukłobyś byś utłukło	utłuklibyście byście utłukli	utłukłybyście byście utłukły
3 os.	utłukłby by utłukł	utłukłaby by utłukła	utłukłoby by utłukło	utłukliby by utłukli	utłukłyby by utłukły

bezosobnik: utłuczono by

bezokolicznik: utłuc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: utłukłszy

gerundium: utłuczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	utłuczenie	utłuczenia
D.	utłuczenia	utłuczeń
C.	utłuczeniu	utłuczeniom
B.	utłuczenie	utłuczenia
N.	utłuczeniem	utłuczeniami
Ms.	utłuczeniu	utłuczeniach
W.	utłuczenie	utłuczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: utłuczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	utłuczony	utłuczony	utłuczony	utłuczone	utłuczona
D.	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonej
C.	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonej
B.	utłuczonego	utłuczonego	utłuczony	utłuczone	utłuczoną
N.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczoną
Ms.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	utłuczeni	utłuczeni	utłuczone	utłuczone
D.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych
C.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym
B.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczone
N.	utłuczonymi	utłuczonymi	utłuczonymi	utłuczonymi
Ms.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych

odpowiednik aspektowy: utłukiwać

Składnia

Rz_żywotny

utłuc

3. człowieka

Definicja

pot.

zabić człowieka lub zwierzę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

utłuc kogoś jak psa

Cytaty

	Chyba pobłądziliście na którymś rozstaju dróg. Za co Bogu podziękować wypada. Bo utłukliby nas tu, gdyby nie wy. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003
	Opowieści o potworze zaczęły krążyć tu i tam. Jedni się śmiali, inni wypinali pierś: „Zabiję, utłukę, rozniosę gada. Niech tylko się pojawi”. źródło: NKJP: Renata Radłowska: Nowohucka telenowela, 2008
	Dla niego zabić człowieka, to jak utłuc muchę. źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008
	Sołtysowi ktoś powybijał w chałupie szyby i spuścił ropę z ciągnika. Komuś utłukli psa, innemu pod stertą z sianem ogień podłożyli. źródło: NKJP: Fałszywe dzieci, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-07-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	utłukę	utłuczemy
2 os.	utłuczesz	utłuczecie
3 os.	utłucze	utłuką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	utłukłem +(e)m utłukł	utłukłam +(e)m utłukła	utłukłom +(e)m utłukło	utłukliśmy +(e)śmy utłukli	utłukłyśmy +(e)śmy utłukły
2 os.	utłukłeś +(e)ś utłukł	utłukłaś +(e)ś utłukła	utłukłoś +(e)ś utłukło	utłukliście +(e)ście utłukli	utłukłyście +(e)ście utłukły
3 os.	utłukł	utłukła	utłukło	utłukli	utłukły

bezosobnik: utłuczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		utłuczmy
2 os.	utłucz	utłuczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	utłukłbym bym utłukł	utłukłabym bym utłukła	utłukłobym bym utłukło	utłuklibyśmy byśmy utłukli	utłukłybyśmy byśmy utłukły
2 os.	utłukłbyś byś utłukł	utłukłabyś byś utłukła	utłukłobyś byś utłukło	utłuklibyście byście utłukli	utłukłybyście byście utłukły
3 os.	utłukłby by utłukł	utłukłaby by utłukła	utłukłoby by utłukło	utłukliby by utłukli	utłukłyby by utłukły

bezosobnik: utłuczono by

bezokolicznik: utłuc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: utłukłszy

gerundium: utłuczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	utłuczenie	utłuczenia
D.	utłuczenia	utłuczeń
C.	utłuczeniu	utłuczeniom
B.	utłuczenie	utłuczenia
N.	utłuczeniem	utłuczeniami
Ms.	utłuczeniu	utłuczeniach
W.	utłuczenie	utłuczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: utłuczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	utłuczony	utłuczony	utłuczony	utłuczone	utłuczona
D.	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonego	utłuczonej
C.	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonemu	utłuczonej
B.	utłuczonego	utłuczonego	utłuczony	utłuczone	utłuczoną
N.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczoną
Ms.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	utłuczeni	utłuczeni	utłuczone	utłuczone
D.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych
C.	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym	utłuczonym
B.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczone
N.	utłuczonymi	utłuczonymi	utłuczonymi	utłuczonymi
Ms.	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych	utłuczonych

odpowiedniki aspektowe: utłukiwać , tłuc

Składnia

Rz_osobowy

utłuc

KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś utłukł kasę
ktoś utłukł forsę
ktoś utłukł szmal

Data ostatniej modyfikacji: 16.11.2014