UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

stopić

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. topić (wosk)

1. śnieg

Definicja

ogrzawszy ciało stałe, spowodować, że zamieniło się w ciecz

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozpuścić, roztopić

Połączenia

  • ogień stopił; słońce stopiło coś
  • stopić lód, masło, obudowę czegoś, ser, słoninę, smalec, stal, śnieg

Cytaty

Ogień zwęglił regały zajmujące jedną ze ścian, porozsadzał i stopił szklane naczynia, zamienił wszystko w śmierdzącą masę.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001

Trzeba obejrzeć tę wielką letnią lodówkę! Za chwilę słońce wszystko stopi! Spieszmy się!

źródło: NKJP: Hanna Kowalewska: Tego lata, w Zawrociu, 1998

Mieszkańcy przypuszczają, że ktoś do podpalenia użył łatwo palnej substancji, gdyż w pobliżu znaleziono stopioną od wysokiej temperatury plastikową butelkę.

źródło: NKJP: (Smol): Tajemnicze podpalenie, Dziennik Polski - Tarnów, 2001-08-24

Po ostatecznym stopieniu lodu porządkujemy też oczko wodne.

źródło: NKJP: Wiosenne porządki, Dziennik Polski - Dom, 2003-03-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. stopię
stopimy
2 os. stopisz
stopicie
3 os. stopi
stopią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. stopiłem
+(e)m stopił
stopiłam
+(e)m stopiła
stopiłom
+(e)m stopiło
stopiliśmy
+(e)śmy stopili
stopiłyśmy
+(e)śmy stopiły
2 os. stopiłeś
+(e)ś stopił
stopiłaś
+(e)ś stopiła
stopiłoś
+(e)ś stopiło
stopiliście
+(e)ście stopili
stopiłyście
+(e)ście stopiły
3 os. stopił
stopiła
stopiło
stopili
stopiły

bezosobnik: stopiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. stopmy
2 os. stop
stopcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. stopiłbym
bym stopił
stopiłabym
bym stopiła
stopiłobym
bym stopiło
stopilibyśmy
byśmy stopili
stopiłybyśmy
byśmy stopiły
2 os. stopiłbyś
byś stopił
stopiłabyś
byś stopiła
stopiłobyś
byś stopiło
stopilibyście
byście stopili
stopiłybyście
byście stopiły
3 os. stopiłby
by stopił
stopiłaby
by stopiła
stopiłoby
by stopiło
stopiliby
by stopili
stopiłyby
by stopiły

bezosobnik: stopiono by

bezokolicznik: stopić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: stopiwszy

gerundium: stopienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. stopienie
stopienia
D. stopienia
stopień
C. stopieniu
stopieniom
B. stopienie
stopienia
N. stopieniem
stopieniami
Ms. stopieniu
stopieniach
W. stopienie
stopienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stopiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. stopiony
stopiony
stopiony
stopione
stopiona
D. stopionego
stopionego
stopionego
stopionego
stopionej
C. stopionemu
stopionemu
stopionemu
stopionemu
stopionej
B. stopionego
stopionego
stopiony
stopione
stopioną
N. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
stopioną
Ms. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
stopionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. stopieni
stopieni
stopione
stopione
D. stopionych
stopionych
stopionych
stopionych
C. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
B. stopionych
stopionych
stopionych
stopione
N. stopionymi
stopionymi
stopionymi
stopionymi
Ms. stopionych
stopionych
stopionych
stopionych

odpowiedniki aspektowe: stapiać , topić

Składnia

bez ograniczeń + stopić +
CO

2. srebro z miedzią

Definicja

połączyć ze sobą dwie substancje w ten sposób, że ogrzewając doprowadza się je do stanu ciekłego i powoduje się, że się łączą lub mieszają

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  połączyć

Połączenia

  • stopić metale
  • stopić stal z ołowiem, srebro z miedzią

Cytaty

Brak znaków próby świadczył o tym, że wykonano je do celów specjalnych. [...] Stock zdecydował, że najbezpieczniej będzie stopić obie części.

źródło: NKJP: Antoni Kapelański: Wielki Koneser, 2006

Brąz słusznie zwany jest więc epokowym wynalazkiem ludzkości, aby go otrzymać, trzeba było bowiem zmieszać, stopić ze sobą miedź i cynę, dodając do tego w odpowiednich proporcjach trochę ołowiu i cynku.

źródło: NKJP: Andrzej Warzecha: Spiżowa mowa, Dziennik Polski - Dom, 2002-03-20

Gdyby rzeki i jeziora/ Zlać w ogromną jedną głąb/ Gdyby wszystkie drzewa w borach/ Złączyć w jeden wielki dąb/ Gdyby siekier jak najwięcej/ Wziąć i stopić w jeden stop/ Gdyby z ludzi sto tysięcy/ Powstał jeden wielki chłop.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Sto bajek, 1958

Oblicz jakie ilości miedzi i cynku należy stopić, aby otrzymać 250 g mosiądzu o zawartości miedzi 65 %.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. stopię
stopimy
2 os. stopisz
stopicie
3 os. stopi
stopią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. stopiłem
+(e)m stopił
stopiłam
+(e)m stopiła
stopiłom
+(e)m stopiło
stopiliśmy
+(e)śmy stopili
stopiłyśmy
+(e)śmy stopiły
2 os. stopiłeś
+(e)ś stopił
stopiłaś
+(e)ś stopiła
stopiłoś
+(e)ś stopiło
stopiliście
+(e)ście stopili
stopiłyście
+(e)ście stopiły
3 os. stopił
stopiła
stopiło
stopili
stopiły

bezosobnik: stopiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. stopmy
2 os. stop
stopcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. stopiłbym
bym stopił
stopiłabym
bym stopiła
stopiłobym
bym stopiło
stopilibyśmy
byśmy stopili
stopiłybyśmy
byśmy stopiły
2 os. stopiłbyś
byś stopił
stopiłabyś
byś stopiła
stopiłobyś
byś stopiło
stopilibyście
byście stopili
stopiłybyście
byście stopiły
3 os. stopiłby
by stopił
stopiłaby
by stopiła
stopiłoby
by stopiło
stopiliby
by stopili
stopiłyby
by stopiły

bezosobnik: stopiono by

bezokolicznik: stopić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: stopiwszy

gerundium: stopienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. stopienie
stopienia
D. stopienia
stopień
C. stopieniu
stopieniom
B. stopienie
stopienia
N. stopieniem
stopieniami
Ms. stopieniu
stopieniach
W. stopienie
stopienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stopiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. stopiony
stopiony
stopiony
stopione
stopiona
D. stopionego
stopionego
stopionego
stopionego
stopionej
C. stopionemu
stopionemu
stopionemu
stopionemu
stopionej
B. stopionego
stopionego
stopiony
stopione
stopioną
N. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
stopioną
Ms. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
stopionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. stopieni
stopieni
stopione
stopione
D. stopionych
stopionych
stopionych
stopionych
C. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
B. stopionych
stopionych
stopionych
stopione
N. stopionymi
stopionymi
stopionymi
stopionymi
Ms. stopionych
stopionych
stopionych
stopionych

odpowiednik aspektowy: stapiać

Składnia

bez ograniczeń + stopić +
CO + z CZYM | i CO
bez ograniczeń + stopić +
CO[sub]pl[/sub]

3. wątki

Definicja

książk. 
połączyć jakieś elementy w jednolitą całość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  połączyć

Połączenia

  • stopić wątki
  • stopić w całość, w jedno

Cytaty

Owa idea unii [...] odżyła bardzo w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVI stulecia, gdzie stopiono ją z planem umocnienia państwa pod berłem katolickiego króla.

źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2004

Spojrzenie malarza, pisarza jest stopione z jakością jego odczuwania.

źródło: NKJP: Józef Czapski: Patrząc, 1983

Stalin, uniemożliwiając Polsce i innym dostęp do dobrodziejstw planu Marshalla, chciał stopić państwa Europy Środkowo-Wschodniej w jednolity organizm gospodarczy podporządkowany całkowicie ZSRR.

źródło: NKJP: Portfel w okolicach serca, Dziennik Polski - Magazyn, 2003-12-24

Na emigracji mamy zaciekły antykomunizm, który nie produkuje niczego poza zwierzęcą nienawiścią do Rosji. Owemu antykomunizmowi brak jest wymiaru moralnego, ponieważ stopiony jest z egoizmem narodowym, a nawet z ciasnym nacjonalizmem.

źródło: NKJP: Mieroszewski Juliusz: Finał klasycznej Europy, 1997

Wioska zachowała zatem silnie autochtoniczny klimat i stała się ośrodkiem unikalnych obrzędów religijnych, wynikłych ze stopienia wierzeń i majowskich rytuałów z narzuconym im katolicyzmem.

źródło: NKJP: Krystyna Słomka: Atmosfera była pogodna..., Dziennik Polski, 2006-10-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. stopię
stopimy
2 os. stopisz
stopicie
3 os. stopi
stopią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. stopiłem
+(e)m stopił
stopiłam
+(e)m stopiła
stopiłom
+(e)m stopiło
stopiliśmy
+(e)śmy stopili
stopiłyśmy
+(e)śmy stopiły
2 os. stopiłeś
+(e)ś stopił
stopiłaś
+(e)ś stopiła
stopiłoś
+(e)ś stopiło
stopiliście
+(e)ście stopili
stopiłyście
+(e)ście stopiły
3 os. stopił
stopiła
stopiło
stopili
stopiły

bezosobnik: stopiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. stopmy
2 os. stop
stopcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. stopiłbym
bym stopił
stopiłabym
bym stopiła
stopiłobym
bym stopiło
stopilibyśmy
byśmy stopili
stopiłybyśmy
byśmy stopiły
2 os. stopiłbyś
byś stopił
stopiłabyś
byś stopiła
stopiłobyś
byś stopiło
stopilibyście
byście stopili
stopiłybyście
byście stopiły
3 os. stopiłby
by stopił
stopiłaby
by stopiła
stopiłoby
by stopiło
stopiliby
by stopili
stopiłyby
by stopiły

bezosobnik: stopiono by

bezokolicznik: stopić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: stopiwszy

gerundium: stopienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. stopienie
stopienia
D. stopienia
stopień
C. stopieniu
stopieniom
B. stopienie
stopienia
N. stopieniem
stopieniami
Ms. stopieniu
stopieniach
W. stopienie
stopienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: stopiony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. stopiony
stopiony
stopiony
stopione
stopiona
D. stopionego
stopionego
stopionego
stopionego
stopionej
C. stopionemu
stopionemu
stopionemu
stopionemu
stopionej
B. stopionego
stopionego
stopiony
stopione
stopioną
N. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
stopioną
Ms. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
stopionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. stopieni
stopieni
stopione
stopione
D. stopionych
stopionych
stopionych
stopionych
C. stopionym
stopionym
stopionym
stopionym
B. stopionych
stopionych
stopionych
stopione
N. stopionymi
stopionymi
stopionymi
stopionymi
Ms. stopionych
stopionych
stopionych
stopionych

odpowiednik aspektowy: stapiać

Składnia

bez ograniczeń + stopić +
CO + z CZYM | i CO
bez ograniczeń + stopić +
CO[sub]pl[/sub]
Data ostatniej modyfikacji: 23.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj