UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

właściwość

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: właściwy

1. cecha

Definicja

książk. 
coś charakterystycznego dla kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  cecha

Połączenia

  • ciekawa, dziwna; generalna, ogólna właściwość; indywidualne, ludzkie; naturalne, przyrodzone, wrodzone; dobre, dobroczynne, doskonałe, korzystne, znakomite; nadzwyczajne, niezwykłe, specjalne, specyficzne, szczególne, unikalne, unikatowe, wyjątkowe; magiczne, magnetyczne, nadprzyrodzone; cenne, istotne; nowe właściwości; właściwości biologiczne, chemiczne, fizyczne, psychiczne; lecznicze, ochronne, zdrowotne; cieplne, elektryczne, energetyczne, mechaniczne, techniczne; bakteriobójcze, rakotwórcze, toksyczne; odżywcze
  • właściwości człowieka, jakichś osobników; gatunku, populacji; charakteru, natury ludzkiej, psychiki, umysłu; białek, błon, mózgu, organizmu; roślin; miejsca, środowiska, świata, terenu; gleby, gruntów, podłoża; dzieła, języka, stylu, sztuki; produktu, przedmiotu, rzeczy, towarów, wyrobów; alkoholu, betonu, cementu, cieczy, drewna, lodu, materiału, materii, miodu, olejków, paliwa, substancji, wody, zaprawy; leku; kwasu, pierwiastków; odpadów; pracy, procesu, służby; prawa
  • właściwości i możliwości, właściwości i przeznaczenie, właściwości i skład, właściwości i zastosowanie; budowa i właściwości, cechy i właściwości, charakter i właściwości, charakterystyka i właściwości, rodzaj i właściwości, struktura i właściwości
  • szereg, zespół; analiza, ocena, opis, pomiary; poprawa, zmiana; wpływ, znajomość właściwości
  • wpływ na właściwości
  • badania nad właściwościami
  • produkt, substancje, związek o jakichś właściwościach; różnice we właściwościach
  • nabierać właściwości
  • mieć, posiadać, wykazywać, zachować; tracić; określić/określać, opisywać, ustalić, uwzględniać; modyfikować, naruszać, zmieniać, zmniejszać; łączyć, przypisywać, wykorzystać/wykorzystywać właściwości; badanie, określenie, potwierdzenie, poznanie, ustalenie, uwzględnienie; ograniczenie, polepszenie, rozszerzenie właściwości
  • różnić się; obdarzony, objęty właściwościami
  • zależeć od właściwości; wynikać z właściwości
  • wpływać na właściwości

Cytaty

Podstawową właściwością olejów (tak zresztą jak i każdego innego płynu rzeczywistego) jest lepkość.

źródło: NKJP: Zbigniew Lawrowski: Technika smarowania, 1996

Osobniki tego gatunku posiadają dziwną właściwość. [...] połowę życia spędzają w pozycji horyzontalnej, bezbronnie, bezwładnie, pozbawione możności ruchu, pozbawione możności reakcji.

źródło: NKJP: Stefan Themerson: Wykład profesora Mmaa, 1994

Jeżeli w reklamach są wymieniane właściwości towarów i usług, to one również powinny być prezentowane w języku polskim.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.03.2004

W Międzychodzie samoczynnie tryska źródło wód o właściwościach leczniczych.

źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska: przewodnik, 1997

Tapicerka powinna być tak dobrana, aby [...] materiał obiciowy posiadał właściwości dobrego przepuszczania pary wodnej.

źródło: NKJP: W poszukiwaniu komfortu, Dziennik Polski, 2001-01-31

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. właściwość
właściwości
D. właściwości
właściwości
C. właściwości
właściwościom
B. właściwość
właściwości
N. właściwością
właściwościami
Ms. właściwości
właściwościach
W. właściwości
właściwości

Składnia

bez ograniczeń + właściwość +
KOGO/CZEGO
bez ograniczeń + właściwość +
JAKA

2. słuszność

Definicja

cecha czegoś, co jest takie, jakie powinno być

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  prawidłowość

Cytaty

Andrzej Kubań przyznaje, że nie jest do końca przekonany o właściwości drogi odwoławczej.

źródło: NKJP: Aplikanci na bruk, Dziennik Polski, 1998-02-20

Wisia poprawiła szybciutko włosy, końcami palców sprawdzając właściwość ułożenia kokardy.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1995

Projekt wymaga jednak dopracowania w komisji sejmowej, gdyż wiele jego zapisów budzi wątpliwości, co do precyzji sformułowań i właściwości rozwiązań.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.09.1994

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. właściwość
właściwości
D. właściwości
właściwości
C. właściwości
właściwościom
B. właściwość
właściwości
N. właściwością
właściwościami
Ms. właściwości
właściwościach
W. właściwości
właściwości

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + właściwość +
CZEGO

3. kompetencja

Definicja

praw. 
przysługujące komuś lub jakiejś instytucji upoważnienie do podejmowania czynności prawnych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  kompetencja

Połączenia

  • wyłączna właściwość; właściwość miejscowa, rzeczowa, terytorialna
  • właściwości ministra, naczelnika, prezesa, przełożonych, starosty, wojewody; administracji, jednostek organizacyjnych, kolegiów, komisji, (jakichś) organów, prokuratury, samorządu, sądu, sejmiku, straży granicznej, urzędu, zarządu; gminy, powiatu
  • właściwości i kompetencje; zadania i właściwości
  • obszar, teren; granice, zakres; zbieg właściwości
  • spór o właściwości
  • przepisy o właściwości
  • podlegać właściwości
  • naruszenie właściwości
  • należeć, przechodzić; należący, przekazany, zastrzeżony do właściwości

Cytaty

W roku 1998 nastąpiło rozszerzenie zakresu kompetencji i właściwości przedmiotowej kolegiów odwoławczych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.09.1998

Komendant wojewódzki Policji określa właściwość terytorialną komisariatów Policji na terenie swojego działania.

źródło: NKJP: Dz.U. z 1990r. Nr 30, poz. 179

[...] sprawy będące przedmiotem referendum muszą mieścić się w zakresie właściwości gminy i nie mogą być zastrzeżone ustawowo na rzecz innych podmiotów [...].

źródło: NKJP: Ewa Olejniczak-Szałowska: Prawo do udziału w referendum lokalnym: rozważania na tle ustawodawstwa polskiego, 2002

Wprowadzenie zmian wymusza ustawa o krajowym rejestrze sądowym, która nałożyła obowiązek ujednolicenia granic właściwości sądów z granicami województw.

źródło: NKJP: Porządkowanie sądów, Dziennik Polski, 2000-11-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. właściwość
właściwości
D. właściwości
właściwości
C. właściwości
właściwościom
B. właściwość
właściwości
N. właściwością
właściwościami
Ms. właściwości
właściwościach
W. właściwości
właściwości

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + właściwość +
KOGO/CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 14.01.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj