Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zatrzymam się |
zatrzymamy się |
|||
| 2 os. |
zatrzymasz się |
zatrzymacie się |
|||
| 3 os. |
zatrzyma się |
zatrzymają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zatrzymałem się +(e)m się zatrzymał |
zatrzymałam się +(e)m się zatrzymała |
zatrzymałom się +(e)m się zatrzymało |
zatrzymaliśmy się +(e)śmy się zatrzymali |
zatrzymałyśmy się +(e)śmy się zatrzymały |
| 2 os. |
zatrzymałeś się +(e)ś się zatrzymał |
zatrzymałaś się +(e)ś się zatrzymała |
zatrzymałoś się +(e)ś się zatrzymało |
zatrzymaliście się +(e)ście się zatrzymali |
zatrzymałyście się +(e)ście się zatrzymały |
| 3 os. |
zatrzymał się |
zatrzymała się |
zatrzymało się |
zatrzymali się |
zatrzymały się |
bezosobnik: zatrzymano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zatrzymajmy się |
|
| 2 os. |
zatrzymaj się |
zatrzymajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zatrzymałbym się bym się zatrzymał |
zatrzymałabym się bym się zatrzymała |
zatrzymałobym się bym się zatrzymało |
zatrzymalibyśmy się byśmy się zatrzymali |
zatrzymałybyśmy się byśmy się zatrzymały |
| 2 os. |
zatrzymałbyś się byś się zatrzymał |
zatrzymałabyś się byś się zatrzymała |
zatrzymałobyś się byś się zatrzymało |
zatrzymalibyście się byście się zatrzymali |
zatrzymałybyście się byście się zatrzymały |
| 3 os. |
zatrzymałby się by się zatrzymał |
zatrzymałaby się by się zatrzymała |
zatrzymałoby się by się zatrzymało |
zatrzymaliby się by się zatrzymali |
zatrzymałyby się by się zatrzymały |
bezosobnik: zatrzymano by się
bezokolicznik: zatrzymać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zatrzymawszy się
gerundium: zatrzymanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zatrzymanie się |
zatrzymania się |
| D. | zatrzymania się |
zatrzymań się |
| C. | zatrzymaniu się |
zatrzymaniom się |
| B. | zatrzymanie się |
zatrzymania się |
| N. | zatrzymaniem się |
zatrzymaniami się |
| Ms. | zatrzymaniu się |
zatrzymaniach się |
| W. | zatrzymanie się |
zatrzymania się |
odpowiednik aspektowy: zatrzymywać się
Pochodzenie
Zob. trzymać
1. o przechodniu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przystanąć, stanąć |
Połączenia
- autobus, jeździec, orszak, pociąg, przechodzień, radiowóz, samochód, tramwaj zatrzymał się; ciężarówka, dorożka, karawana, karetka, winda zatrzymała się
- zatrzymać się na chodniku, na korytarzu, na parkingu, na peronie, na poboczu, na przystanku, na schodach, na stacji, na ulicy; na chwilę
- zatrzymać się przed bramą, przed drzwiami, przed sklepem
- zatrzymać się przy krawężniku, przy straganie
- zatrzymać się w drzwiach, w progu
- zatrzymać się z piskiem opon
- zatrzymać się gwałtownie, nagle, natychmiast, raptownie
- zatrzymać się i odwrócić się, zatrzymać się i rozejrzeć się, zatrzymać się i spojrzeć, zatrzymać się i zawrócić; wejść i zatrzymać się
Cytaty
|
Nie spieszył się. Zatrzymał się przy witrynie prezentującej pierwsze strony gazety z Wybrzeża. źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009 |
|
|
Wyszedłszy na trawę, Dunaj otrzepał się dokumentnie od czubka nosa do końca ogona i ruszył przed siebie. Po chwili zatrzymał się raptownie i schyliwszy łeb zaczął węszyć, a potem biegać w kółko. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961 |
|
|
Była szesnasta. Zakurzony opel zatrzymał się na nierównej piaszczystej drodze prowadzącej do rezydencji w Konstancinie-Jeziornie. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010 |
Składnia
|
+ | zatrzymać się | + |
(GDZIE)
|
2. o zegarze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | stanąć |
Połączenia
- zegar zatrzymał się; maszyna zatrzymała się; serce zatrzymało się
Cytaty
|
W nowej generacji sekatorów urządzenie działa tylko wtedy, gdy styki na uchwycie przyciskane są obiema rękami. Jeżeli któraś z rąk zwolni uchwyt, urządzenie zatrzyma się w ciągu ok. 0,5 sek. źródło: NKJP: (ds): Zielona ściana w ogrodzie, Gazeta Krakowska, 2004-04-01 |
|
|
Od sierpnia 1996 roku była trzy razy w szpitalu: przeszła atak serca, serce zatrzymało się na minutę, zapadła na malarię, miała zapalenie płuc. źródło: NKJP: Beata Pawlak: Tablicą była ziemia, Gazeta Wyborcza, 1997-04-25 |
3. o rozwoju
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ustać |
Połączenia
- rozwój zatrzymał się; produkcja zatrzymała się
- zatrzymać się na jakimś etapie
Cytaty
|
Owszem, miały prywatnych nauczycieli, ale ich listy pełne są błędów i naiwności. Nastolatki, których umysł zatrzymał się na poziomie dziesięcioletniego dziecka. źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006 |
|
|
Z oficjalnych danych wynika, że nasz eksport zatrzymał się mniej więcej na poziomie roku 1998, a import zwiększył się. źródło: NKJP: Cezary Józefiak: Kiedy eksport ruszy?, Polityka, 2000, nr 2228 |
4. w hotelu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | pozostać |
Połączenia
- zatrzymać się po drodze
- zatrzymać się na nocleg, na odpoczynek; na dłużej, na kilka dni
- zatrzymać się w gospodzie, w hotelu, w karczmie, w pensjonacie; w miasteczku, w wiosce
- zatrzymać się dłużej
- mieć możliwość, okazję zatrzymać się gdzieś
Cytaty
|
Zmrok zaskoczył ich wśród zakrzaczonych parowów, zatrzymali się na nocleg. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996 |
|
|
- Może następnym razem zatrzymacie się u nas? - zapytał, widząc, że chłopak ogląda wizytówkę. źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006 |
Składnia
|
|
+ | zatrzymać się | + |
GDZIE
|
5. nad projektem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | skupić się |
Połączenia
- zatrzymać się na jakimś zdaniu
- zatrzymać się nad jakimś wątkiem, nad wnioskiem
- zatrzymać się na moment, na dłużej
- spróbować zatrzymać się
Cytaty
|
Przy jednej fotografii, przedstawiającej Batora oraz mężczyznę o zmrużonych oczach, Heinz zatrzymał się dłużej. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010 |
|
|
Encykliki i listy pasterskie Piusa X też go nie interesowały. Na chwilę zatrzymał się przy „Przysiędze Antymodernistycznej” - ostatecznym środku, do jakiego posunął się Watykan. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996 |
Składnia
|
|
+ | zatrzymać się | + |
(na KIM/CZYM | przy KIM/CZYM)
|