UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nalać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. lać

1. kawy

Definicja

napełnić jakiś zbiornik lub naczynie cieczą

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

nalać herbaty, kawy, mleka; zupy; wody; koniaku, piwa, wina, wódki
nalać gościowi; kotu
nalać kieliszek, lampkę, szklankę, talerz czegoś
nalać do butelki, do filiżanek, do kieliszka, do kubka, do miski, do szklanki, do talerza
nalać na łyżeczkę, na miskę

Cytaty

	Wrzasnęła, po czym pomaszerowała do barku, otworzyła butelkę i nalała sobie całą lampkę wina. źródło: NKJP: Danuta Zawadzka: Z zamkniętymi oczami, Gazeta Poznańska, 2004-07-02
	Chciała nalać sobie wody do szklanki, ale nagle nie mogła, szklanka wypadła jej z ręki. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008
	Nalej nam po całym i posłuchaj. Pociągnęła solidny łyk i zastanowiła się, od czego by tu zacząć. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006
	Nalał zupy z kociołka, który dymił pośrodku stołu i podsunął jej miskę. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002
	Ściągnęła z niego koszulę i nalawszy sobie na dłoń trochę płynu z flaszki, natarła mu nim plecy. źródło: NKJP: Stefan Themerson: Wykład profesora Mmaa, 1969

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naleję	nalejemy
2 os.	nalejesz	nalejecie
3 os.	naleje	naleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nalałem +(e)m nalał	nalałam +(e)m nalała	nalałom +(e)m nalało	nalaliśmy naleliśmy +(e)śmy nalali +(e)śmy naleli	nalałyśmy +(e)śmy nalały
2 os.	nalałeś +(e)ś nalał	nalałaś +(e)ś nalała	nalałoś +(e)ś nalało	nalaliście naleliście +(e)ście nalali +(e)ście naleli	nalałyście +(e)ście nalały
3 os.	nalał	nalała	nalało	nalali naleli	nalały

bezosobnik: nalano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nalejmy
2 os.	nalej	nalejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nalałbym bym nalał	nalałabym bym nalała	nalałobym bym nalało	nalalibyśmy nalelibyśmy byśmy nalali byśmy naleli	nalałybyśmy byśmy nalały
2 os.	nalałbyś byś nalał	nalałabyś byś nalała	nalałobyś byś nalało	nalalibyście nalelibyście byście nalali byście naleli	nalałybyście byście nalały
3 os.	nalałby by nalał	nalałaby by nalała	nalałoby by nalało	nalaliby naleliby by nalali by naleli	nalałyby by nalały

bezosobnik: nalano by

bezokolicznik: nalać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nalawszy

gerundium: nalanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nalanie	nalania
D.	nalania	nalań
C.	nalaniu	nalaniom
B.	nalanie	nalania
N.	nalaniem	nalaniami
Ms.	nalaniu	nalaniach
W.	nalanie	nalania

imiesłów przymiotnikowy bierny: nalany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nalany	nalany	nalany	nalane	nalana
D.	nalanego	nalanego	nalanego	nalanego	nalanej
C.	nalanemu	nalanemu	nalanemu	nalanemu	nalanej
B.	nalanego	nalanego	nalany	nalane	nalaną
N.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym	nalaną
Ms.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym	nalanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nalani	nalani	nalane	nalane
D.	nalanych	nalanych	nalanych	nalanych
C.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym
B.	nalanych	nalanych	nalanych	nalane
N.	nalanymi	nalanymi	nalanymi	nalanymi
Ms.	nalanych	nalanych	nalanych	nalanych

odpowiednik aspektowy: nalewać

Składnia

+	nalać	+	CO/CZEGO + (do CZEGO) + (KOMU)
+	nalać	+	CO/CZEGO + (Z CZEGO) + (KOMU)
+	nalać	+	CO/CZEGO + na CO

2. na plamę

Definicja

polać powierzchnię czegoś jakimś płynem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Połączenia

nalać odplamiacz, roztwór; krople
nalać na plamę, na szmatkę, na wacik; na głowę

Cytaty

Lepiej roztwór nalać na szmatkę i spróbować umyć najpierw mniej wyeksponowany fragment nagrobka.

źródło: NKJP: Elżbieta Podolska: Wielkopolskie nekropolie, Gazeta Poznańska, 2004-10-28

[...] podaje się tak: nalać krople na wacik i wysmarować przedsionek nosowy.

źródło: NKJP: Usenet.pl, 2003-03-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naleję	nalejemy
2 os.	nalejesz	nalejecie
3 os.	naleje	naleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nalałem +(e)m nalał	nalałam +(e)m nalała	nalałom +(e)m nalało	nalaliśmy naleliśmy +(e)śmy nalali +(e)śmy naleli	nalałyśmy +(e)śmy nalały
2 os.	nalałeś +(e)ś nalał	nalałaś +(e)ś nalała	nalałoś +(e)ś nalało	nalaliście naleliście +(e)ście nalali +(e)ście naleli	nalałyście +(e)ście nalały
3 os.	nalał	nalała	nalało	nalali naleli	nalały

bezosobnik: nalano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nalejmy
2 os.	nalej	nalejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nalałbym bym nalał	nalałabym bym nalała	nalałobym bym nalało	nalalibyśmy nalelibyśmy byśmy nalali byśmy naleli	nalałybyśmy byśmy nalały
2 os.	nalałbyś byś nalał	nalałabyś byś nalała	nalałobyś byś nalało	nalalibyście nalelibyście byście nalali byście naleli	nalałybyście byście nalały
3 os.	nalałby by nalał	nalałaby by nalała	nalałoby by nalało	nalaliby naleliby by nalali by naleli	nalałyby by nalały

bezosobnik: nalano by

bezokolicznik: nalać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nalawszy

gerundium: nalanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nalanie	nalania
D.	nalania	nalań
C.	nalaniu	nalaniom
B.	nalanie	nalania
N.	nalaniem	nalaniami
Ms.	nalaniu	nalaniach
W.	nalanie	nalania

imiesłów przymiotnikowy bierny: nalany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nalany	nalany	nalany	nalane	nalana
D.	nalanego	nalanego	nalanego	nalanego	nalanej
C.	nalanemu	nalanemu	nalanemu	nalanemu	nalanej
B.	nalanego	nalanego	nalany	nalane	nalaną
N.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym	nalaną
Ms.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym	nalanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nalani	nalani	nalane	nalane
D.	nalanych	nalanych	nalanych	nalanych
C.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym
B.	nalanych	nalanych	nalanych	nalane
N.	nalanymi	nalanymi	nalanymi	nalanymi
Ms.	nalanych	nalanych	nalanych	nalanych

odpowiednik aspektowy: nalewać

Składnia

nalać

CO + na CO

3. nasikać

Definicja

pot.

oddać mocz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nasiusiać

Połączenia

nalać do piaskownicy
nalać w gacie;

Cytaty

Czasem, jak ktoś naleje w podwórku, trzeba po nim umyć, żeby nie śmierdziało.

źródło: NKJP: Jarosław Grabowski, Sławomir Starzyński, Tomasz Tosza: Czterdzieści kamienic, co z tego masz, Gazeta Wyborcza, 1997-12-12

Kacpra też „dręczyłam” swego czasu, ale jak mi nalał w czasie zabawy do piaskownicy, dałam spokój. Po 1 miesiącu moje dziecko przyszło i powiedziało, że nie chce pieluchy.

źródło: NKJP: www.forumowisko.pl, 2004-08-28

Patrzę, a pod ścianą znowu nalane!

źródło: Internet: forum-kulturystyka.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naleję	nalejemy
2 os.	nalejesz	nalejecie
3 os.	naleje	naleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nalałem +(e)m nalał	nalałam +(e)m nalała	nalałom +(e)m nalało	nalaliśmy naleliśmy +(e)śmy nalali +(e)śmy naleli	nalałyśmy +(e)śmy nalały
2 os.	nalałeś +(e)ś nalał	nalałaś +(e)ś nalała	nalałoś +(e)ś nalało	nalaliście naleliście +(e)ście nalali +(e)ście naleli	nalałyście +(e)ście nalały
3 os.	nalał	nalała	nalało	nalali naleli	nalały

bezosobnik: nalano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nalejmy
2 os.	nalej	nalejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nalałbym bym nalał	nalałabym bym nalała	nalałobym bym nalało	nalalibyśmy nalelibyśmy byśmy nalali byśmy naleli	nalałybyśmy byśmy nalały
2 os.	nalałbyś byś nalał	nalałabyś byś nalała	nalałobyś byś nalało	nalalibyście nalelibyście byście nalali byście naleli	nalałybyście byście nalały
3 os.	nalałby by nalał	nalałaby by nalała	nalałoby by nalało	nalaliby naleliby by nalali by naleli	nalałyby by nalały

bezosobnik: nalano by

bezokolicznik: nalać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nalawszy

gerundium: nalanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nalanie	nalania
D.	nalania	nalań
C.	nalaniu	nalaniom
B.	nalanie	nalania
N.	nalaniem	nalaniami
Ms.	nalaniu	nalaniach
W.	nalanie	nalania

odpowiednik aspektowy: lać

Inne uwagi

Używana jest również forma nablanne, tworząca w połączeniu z czasownikiem być konstrukcje nieosobowe, np. Na podłodze było czymś nalane.

Składnia

nalać

GDZIE

4. zbić

Definicja

pot.

wielokrotnie uderzyć, zadając ból

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

nalać chuliganów

Cytaty

Nalaliśmy już wszystkich chuliganów piłkarskich w kraju, więc żeby zachęcić chłopaków do treningów, powiedziałem im, że teraz pobijemy wszystkich... rugbistów [...].

źródło: NKJP: Usenet.pl, 2000-12-24

- A gdyby to on uderzył cię pierwszy? Co wtedy? Powiedz, tato, nalałbyś go ?

źródło: NKJP: Zbigniew Mentzel: Wszystkie języki świata, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naleję	nalejemy
2 os.	nalejesz	nalejecie
3 os.	naleje	naleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nalałem +(e)m nalał	nalałam +(e)m nalała	nalałom +(e)m nalało	nalaliśmy naleliśmy +(e)śmy nalali +(e)śmy naleli	nalałyśmy +(e)śmy nalały
2 os.	nalałeś +(e)ś nalał	nalałaś +(e)ś nalała	nalałoś +(e)ś nalało	nalaliście naleliście +(e)ście nalali +(e)ście naleli	nalałyście +(e)ście nalały
3 os.	nalał	nalała	nalało	nalali naleli	nalały

bezosobnik: nalano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nalejmy
2 os.	nalej	nalejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nalałbym bym nalał	nalałabym bym nalała	nalałobym bym nalało	nalalibyśmy nalelibyśmy byśmy nalali byśmy naleli	nalałybyśmy byśmy nalały
2 os.	nalałbyś byś nalał	nalałabyś byś nalała	nalałobyś byś nalało	nalalibyście nalelibyście byście nalali byście naleli	nalałybyście byście nalały
3 os.	nalałby by nalał	nalałaby by nalała	nalałoby by nalało	nalaliby naleliby by nalali by naleli	nalałyby by nalały

bezosobnik: nalano by

bezokolicznik: nalać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: nalawszy

gerundium: nalanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nalanie	nalania
D.	nalania	nalań
C.	nalaniu	nalaniom
B.	nalanie	nalania
N.	nalaniem	nalaniami
Ms.	nalaniu	nalaniach
W.	nalanie	nalania

imiesłów przymiotnikowy bierny: nalany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nalany	nalany	nalany	nalane	nalana
D.	nalanego	nalanego	nalanego	nalanego	nalanej
C.	nalanemu	nalanemu	nalanemu	nalanemu	nalanej
B.	nalanego	nalanego	nalany	nalane	nalaną
N.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym	nalaną
Ms.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym	nalanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nalani	nalani	nalane	nalane
D.	nalanych	nalanych	nalanych	nalanych
C.	nalanym	nalanym	nalanym	nalanym
B.	nalanych	nalanych	nalanych	nalane
N.	nalanymi	nalanymi	nalanymi	nalanymi
Ms.	nalanych	nalanych	nalanych	nalanych

Składnia

nalać

KOGO

Frazeologizmy

Z pustego i Salomon nie naleje
Z próżnego i Salomon nie naleje
Z pustego i Salomon nie naleje
Z próżnego i Salomon nie naleje

Data ostatniej modyfikacji: 21.01.2022