UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

bliski I

przymiotnik

Chronologizacja

1386, SStp

Pochodzenie

psł. *blizъkъ

1. w czasie lub przestrzeni

Definicja

taki, że odległość między określonym punktem w przestrzeni lub czasie a tym, o którym mowa, jest nieduża

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni odległość

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	niedaleki
	antonimy:	daleki

Połączenia

bliskie sąsiedztwo, otoczenie; bliska obecność; najbliższy komisariat; najbliższa komenda; najbliższe otoczenie; najbliższy pociąg; najbliższe wybory; posiedzenie, spotkanie; w najbliższej okolicy, w najbliższym sąsiedztwie; w bliskiej / bliższej / najbliższej perspektywie, przyszłości; w najbliższym czasie, kwartale, półroczu, stuleciu; w najbliższych godzinach, dniach, tygodniach, miesiącach, latach, dekadach; w najbliższy poniedziałek, wtorek…; przy najbliższej sposobności

Cytaty

	[...] ptaki wolą żyć w bliskim sąsiedztwie człowieka niż w miejskich parkach. źródło: NKJP: Teresa Semik: Kopciuszek wybrał centrum, Dziennik Zachodni, 2003-03-21
	Ogrzane przez powierzchnię Ziemi powietrze unosi się w górę, a na to miejsce napływa powietrze z obszarów bliższych zwrotnikom. źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 2003
	Tymczasem poza zamierzeniami ustanowienia federacji z bliższymi sąsiadami na wschodzie – wobec samej Rosji Piłsudski nie miał wyraźnego planu postępowania. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995
	Dopiero teraz, leżąc w łóżku, o świcie następnego dnia, zaczęła zdawać sobie sprawę, że uniknęła czegoś potwornego, że nieodwołalny koniec był bardzo bliski - i przeraziła się. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990
	Przez kilka najbliższych godzin, a może dni, będziemy pracować wspólnie nad paroma kwestiami naukowymi. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska
D.	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiej
C.	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiej
B.	bliskiego	bliskiego	bliski	bliskie	bliską
N.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliską
Ms.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliskiej
W.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie
D.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
C.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim
B.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskie
N.	bliskimi	bliskimi	bliskimi	bliskimi
Ms.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
W.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliższy	bliższy	bliższy	bliższe	bliższa
D.	bliższego	bliższego	bliższego	bliższego	bliższej
C.	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższej
B.	bliższego	bliższego	bliższy	bliższe	bliższą
N.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższą
Ms.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliżsi	bliżsi	bliższe	bliższe
D.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych
C.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym
B.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższe
N.	bliższymi	bliższymi	bliższymi	bliższymi
Ms.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych

2. prawdy

Definicja

taki, któremu niewiele brakuje, by można było powiedzieć, że zachodzi stan rzeczy, o którym mowa

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	niedaleki
	antonimy:	daleki

Połączenia

bliski płaczu, łez, załamania, obłędu, rozpaczy; bankructwa, zwycięstwa; śmierci; zera; ideału; bliższy prawdy
bliższy !?realiom

Cytaty

	Bliski omdlenia, ze łzami w oczach spojrzał w niebo pocętkowane gwiazdami, wśród których przemykało migoczące światło samolotu. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003
	[..] kiedy po całym dniu pracy wracamy do naszych domostw, wita nas ich [kobiet] współczucie niedalekie pogardy oraz wyrozumiałość bliska litości. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999
	Wciąż jednak oczekuje odpowiedzi pytanie: skąd wiadomo, które z nich są bliższe prawdy i jak wykluczyć interpretacje nieprawdziwe? źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 2003
	Taka postawa jest raczej bliższa !?religii i sentymentalizmowi, a ja pragnę uniknąć i jednego, i drugiego. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998
	Jezus mówi do ciebie również w przypowieściach. To szczególna forma literacka. Bliska !?legendzie, bajce, anegdocie - wielka parabola. źródło: NKJP: Mieczysław Maliński: Zamyślenia, 1998

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska
D.	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiej
C.	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiej
B.	bliskiego	bliskiego	bliski	bliskie	bliską
N.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliską
Ms.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliskiej
W.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie
D.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
C.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim
B.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskie
N.	bliskimi	bliskimi	bliskimi	bliskimi
Ms.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
W.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliższy	bliższy	bliższy	bliższe	bliższa
D.	bliższego	bliższego	bliższego	bliższego	bliższej
C.	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższej
B.	bliższego	bliższego	bliższy	bliższe	bliższą
N.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższą
Ms.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliżsi	bliżsi	bliższe	bliższe
D.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych
C.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym
B.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższe
N.	bliższymi	bliższymi	bliższymi	bliższymi
Ms.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych

Składnia

	+	bliski	+	CZEGO
szyk: tylko prepozycja
	+	bliski	+	CZEMU
szyk: tylko prepozycja

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne bliski czemu.

3. kontakt

Definicja

świadczący o ścisłym związku osób lub rzeczy w dziedzinie, o której mowa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ścisły
	antonimy:	daleki

Połączenia

bliski kontakt; bliska więź, współpraca; bliskie stosunki, powiązania, relacje; bliższa znajomość, zażyłość; bliższe kontakty

Cytaty

Jestem często zatrzymywany w celu wymienienia paru słów, ludzie lubią przejść się ze mną i pokazać przed innymi, że są ze mną w bliskich stosunkach.

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

Burżuazyjni wspólnicy wnosili do tych przedsięwzięć wiedzę praktyczną, arystokraci zaś - stosunki i wpływy. Współpraca ta nie pociągała jeszcze za sobą bliższej zażyłości towarzyskiej.

źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968

Zmierzano do ustanowienia z Łotwą bliższego sojuszu, skierowanego zarówno przeciwko Litwie, jak i Rosji Sowieckiej.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska
D.	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiej
C.	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiej
B.	bliskiego	bliskiego	bliski	bliskie	bliską
N.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliską
Ms.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliskiej
W.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie
D.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
C.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim
B.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskie
N.	bliskimi	bliskimi	bliskimi	bliskimi
Ms.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
W.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliższy	bliższy	bliższy	bliższe	bliższa
D.	bliższego	bliższego	bliższego	bliższego	bliższej
C.	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższej
B.	bliższego	bliższego	bliższy	bliższe	bliższą
N.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższą
Ms.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliżsi	bliżsi	bliższe	bliższe
D.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych
C.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym
B.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższe
N.	bliższymi	bliższymi	bliższymi	bliższymi
Ms.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych

4. kolega

Definicja

taki, z którym ktoś jest związany uczuciowo, intelektualnie lub z racji bardzo ścisłych kontaktów zawodowych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Relacje znaczeniowe

antonimy:

daleki

Połączenia

bliski współpracownik, przyjaciel, kolega, znajomy; bliska przyjaciółka; bliższy znajomy; najbliższy współpracownik, doradca; przyjaciel; najbliższa przyjaciółka; najbliżsi przyjaciele

Cytaty

	Nie byli przyjaciółmi, jak sądziłem. Nie byli nawet bliskimi znajomymi. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1976, 1995
	Nasz ślub odbył się bardzo kameralnie, w gronie rodziny i najbliższych przyjaciół. źródło: NKJP: Roman Radoszewski: Czesław Niemen: Kiedy się dziwić przestanę. Monografia artystyczna, 2004
	Dopiero kilkadziesiąt lat po wojnie dowiedziałem się, że mój bliski kolega był w Powstaniu i to w tym samym batalionie. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Zły Tyrmand, 2007
	Spojrzałem na tatę. [...] Poczułem w tej chwili, że jest mi bliski, i dziwiłem się sam sobie, jak mogę go czasem tak bardzo nie lubić, wprost nienawidzić. źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1993
	Co jest Panu najbliższe w kulturze? źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą. Rozmowy z artystami, 1998

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska
D.	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiej
C.	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiej
B.	bliskiego	bliskiego	bliski	bliskie	bliską
N.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliską
Ms.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliskiej
W.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie
D.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
C.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim
B.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskie
N.	bliskimi	bliskimi	bliskimi	bliskimi
Ms.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
W.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliższy	bliższy	bliższy	bliższe	bliższa
D.	bliższego	bliższego	bliższego	bliższego	bliższej
C.	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższej
B.	bliższego	bliższego	bliższy	bliższe	bliższą
N.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższą
Ms.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliżsi	bliżsi	bliższe	bliższe
D.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych
C.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym
B.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższe
N.	bliższymi	bliższymi	bliższymi	bliższymi
Ms.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych

Składnia

	+	bliski	+	KOMU
szyk: tylko prepozycja

5. krewny

Definicja

bezpośrednio spokrewniony

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

Relacje znaczeniowe

antonimy:

daleki

Połączenia

bliski krewny; bliska osoba, rodzina; bliskie pokrewieństwo; najbliższa rodzina; najbliżsi krewni

Cytaty

	W myśl tego dekretu każdy mógł dziedziczyć po wszystkich zamordowanych członkach rodziny bliższej i dalszej. źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997
	Jeżeli w chwili śmierci ubezpieczonego nie ma osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia, suma ta przypada najbliższej rodzinie ubezpieczonego w kolejności ustalonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia, chyba że umówiono się inaczej. źródło: NKJP: Sejm RP: Kodeks Cywilny
	[...] nosi nazwisko najbogatszego w tych stronach potentata i jest jego bliskim krewnym. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	Im bardziej ścisła zgodność cech, tym bliższe pokrewieństwo. źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 2003
	Rodzina mojego ojca pochodziła z Polski; mój bliski kuzyn Antoni był słynnym polskim poetą. źródło: NKJP: Janina Kumaniecka: Saga rodu Słonimskich, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska
D.	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiego	bliskiej
C.	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiemu	bliskiej
B.	bliskiego	bliskiego	bliski	bliskie	bliską
N.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliską
Ms.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim	bliskiej
W.	bliski	bliski	bliski	bliskie	bliska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie
D.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
C.	bliskim	bliskim	bliskim	bliskim
B.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskie
N.	bliskimi	bliskimi	bliskimi	bliskimi
Ms.	bliskich	bliskich	bliskich	bliskich
W.	bliscy	bliscy	bliskie	bliskie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliższy	bliższy	bliższy	bliższe	bliższa
D.	bliższego	bliższego	bliższego	bliższego	bliższej
C.	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższej
B.	bliższego	bliższego	bliższy	bliższe	bliższą
N.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższą
Ms.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliżsi	bliżsi	bliższe	bliższe
D.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych
C.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym
B.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższe
N.	bliższymi	bliższymi	bliższymi	bliższymi
Ms.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych

6. bliższe dane

Definicja

szczegółowy i dokładniejszy od dotychczasowego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

bliższy ogląd; bliższa analiza, charakterystyka; bliższe rozeznanie, zainteresowanie, uzasadnienie; bliższe informacje, szczegóły, wyjaśnienia; po bliższym przyjrzeniu się, wejrzeniu, zapoznaniu się, poznaniu

Cytaty

	[...] bliższe okoliczności nie są jeszcze znane. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 1, 1995
	W tym miejscu konieczne jest bliższe przedstawienie owej niezwykłej kobiety i jej roli wśród emigrantów. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy z Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995
	Tu budzą się we mnie wątpliwości, bo przy bliższej analizie okazuje się, że sacrum może być zarówno dobre, jak złe. Demon też jest sakralny! źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995
	Życzysz sobie czegoś jeszcze? Jakiś bliższych danych? źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Najdziwniejszy był jednak fakt, że przy bliższych oględzinach drzwi pawilonu okazały się zamknięte od zewnątrz na kłódkę z potężną sztabą. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bliższy	bliższy	bliższy	bliższe	bliższa
D.	bliższego	bliższego	bliższego	bliższego	bliższej
C.	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższemu	bliższej
B.	bliższego	bliższego	bliższy	bliższe	bliższą
N.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższą
Ms.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym	bliższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bliższe	bliższe
D.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych
C.	bliższym	bliższym	bliższym	bliższym
B.	bliższe
N.	bliższymi	bliższymi	bliższymi	bliższymi
Ms.	bliższych	bliższych	bliższych	bliższych

Inne uwagi

Tylko w stopniu wyższym

Frazeologizmy

bliski sercu
Bliski Wschód
z bliska II
z bliska I

Przysłowia

Bliższa ciału koszula niż sukmana
Bliższa ciału koszula
Koszula bliższa ciału

Data ostatniej modyfikacji: 17.01.2025