UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cuchnąć

Chronologizacja

1534, SPXVI

Pochodzenie

psł. *čuchnǫti

1. człowiek

Definicja

wydzielać nieprzyjemny zapach

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  śmierdzieć

Połączenia

  • basen, woda cuchnie; bar, budynek cuchnął; powietrze cuchnęło; ludzie; kanały, śmietniki cuchną
  • cuchnąć alkoholem, wódką; brudem, fekaliami, moczem, potem, pleśnią, wilgocią; padliną, rozkładem, trupem; spalenizną, stęchlizną, zgnilizną
  • cuchnąć z gęby, z ust
  • potwornie, przeraźliwie, strasznie cuchnąć

Cytaty

Bar cuchnął potem i pleśnią.

źródło: NKJP: Józef Kozielecki: Zbrodnia, 2003

Tu nawet ludzie cuchną inaczej niż w Szwajcarii, jakoś oczywiściej, jednoznaczniej, a nie szyfrem perfum i wód toaletowych.

źródło: NKJP: Marek Bukowski: Wysłannik szatana, 1999

Nie był to żaden przedsionek piekła, lecz raczej wielka, cuchnąca latryna, z której tu i ówdzie wypełzał i zaraz uciekał jakiś nędzarz [...].

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa minotaura, 2009

- Mały przysunął twarz do jej głowy, ale natychmiast się cofnął. - Fuj, ale cuchniesz. - Cuchnę? - Zdziwiła się burkliwie.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Znika na całe godziny, a powraca, cuchnąc mokrą psią sierścią, końmi i gnojem.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Piołun i miód Kroniki Drugiego Kręgu Księga III, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. cuchnę
cuchniemy
2 os. cuchniesz
cuchniecie
3 os. cuchnie
cuchną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. cuchnąłem
cuchłem
+(e)m cuchnął
+(e)m cuchł
cuchnęłam
cuchłam
+(e)m cuchnęła
+(e)m cuchła
cuchnęłom
cuchłom
+(e)m cuchnęło
+(e)m cuchło
cuchliśmy
cuchnęliśmy
+(e)śmy cuchli
+(e)śmy cuchnęli
cuchnęłyśmy
cuchłyśmy
+(e)śmy cuchnęły
+(e)śmy cuchły
2 os. cuchnąłeś
cuchłeś
+(e)ś cuchnął
+(e)ś cuchł
cuchnęłaś
cuchłaś
+(e)ś cuchnęła
+(e)ś cuchła
cuchnęłoś
cuchłoś
+(e)ś cuchnęło
+(e)ś cuchło
cuchliście
cuchnęliście
+(e)ście cuchli
+(e)ście cuchnęli
cuchnęłyście
cuchłyście
+(e)ście cuchnęły
+(e)ście cuchły
3 os. cuchnął
cuchł
cuchnęła
cuchła
cuchnęło
cuchło
cuchli
cuchnęli
cuchnęły
cuchły

bezosobnik: cuchnięto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę cuchnął
będę cuchł
będę cuchnąć
będę cuchnęła
będę cuchła
będę cuchnąć
będę cuchnęło
będę cuchło
będę cuchnąć
będziemy cuchli
będziemy cuchnęli
będziemy cuchnąć
będziemy cuchnęły
będziemy cuchły
będziemy cuchnąć
2 os. będziesz cuchnął
będziesz cuchł
będziesz cuchnąć
będziesz cuchnęła
będziesz cuchła
będziesz cuchnąć
będziesz cuchnęło
będziesz cuchło
będziesz cuchnąć
będziecie cuchli
będziecie cuchnęli
będziecie cuchnąć
będziecie cuchnęły
będziecie cuchły
będziecie cuchnąć
3 os. będzie cuchnął
będzie cuchł
będzie cuchnąć
będzie cuchnęła
będzie cuchła
będzie cuchnąć
będzie cuchnęło
będzie cuchło
będzie cuchnąć
będą cuchli
będą cuchnęli
będą cuchnąć
będą cuchnęły
będą cuchły
będą cuchnąć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. cuchnijmy
2 os. cuchnij
cuchnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. cuchnąłbym
cuchłbym
bym cuchnął
bym cuchł
cuchnęłabym
cuchłabym
bym cuchnęła
bym cuchła
cuchnęłobym
cuchłobym
bym cuchnęło
bym cuchło
cuchlibyśmy
cuchnęlibyśmy
byśmy cuchli
byśmy cuchnęli
cuchnęłybyśmy
cuchłybyśmy
byśmy cuchnęły
byśmy cuchły
2 os. cuchnąłbyś
cuchłbyś
byś cuchnął
byś cuchł
cuchnęłabyś
cuchłabyś
byś cuchnęła
byś cuchła
cuchnęłobyś
cuchłobyś
byś cuchnęło
byś cuchło
cuchlibyście
cuchnęlibyście
byście cuchli
byście cuchnęli
cuchnęłybyście
cuchłybyście
byście cuchnęły
byście cuchły
3 os. cuchnąłby
cuchłby
by cuchnął
by cuchł
cuchnęłaby
cuchłaby
by cuchnęła
by cuchła
cuchnęłoby
cuchłoby
by cuchnęło
by cuchło
cuchliby
cuchnęliby
by cuchli
by cuchnęli
cuchnęłyby
cuchłyby
by cuchnęły
by cuchły

bezosobnik: cuchnięto by

bezokolicznik: cuchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny: cuchnąc

gerundium: cuchnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cuchnięcie
cuchnięcia
D. cuchnięcia
cuchnięć
C. cuchnięciu
cuchnięciom
B. cuchnięcie
cuchnięcia
N. cuchnięciem
cuchnięciami
Ms. cuchnięciu
cuchnięciach
W. cuchnięcie
cuchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: cuchnący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. cuchnący
cuchnący
cuchnący
cuchnące
cuchnąca
D. cuchnącego
cuchnącego
cuchnącego
cuchnącego
cuchnącej
C. cuchnącemu
cuchnącemu
cuchnącemu
cuchnącemu
cuchnącej
B. cuchnącego
cuchnącego
cuchnący
cuchnące
cuchnącą
N. cuchnącym
cuchnącym
cuchnącym
cuchnącym
cuchnącą
Ms. cuchnącym
cuchnącym
cuchnącym
cuchnącym
cuchnącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. cuchnący
cuchnący
cuchnące
cuchnące
D. cuchnących
cuchnących
cuchnących
cuchnących
C. cuchnącym
cuchnącym
cuchnącym
cuchnącym
B. cuchnących
cuchnących
cuchnących
cuchnące
N. cuchnącymi
cuchnącymi
cuchnącymi
cuchnącymi
Ms. cuchnących
cuchnących
cuchnących
cuchnących

Składnia

bez ograniczeń + cuchnąć +
(CZYM)

2. w piwnicy

Definicja

o nieprzyjemnym zapachu: być odczuwanym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  syfić, śmierdzieć

Połączenia

  • cuchnie szlamem; kocimi odchodami, mięsem; gnijącą kapustą, zgnilizną
  • cuchnie na korytarzu
  • cuchnie w sieni
  • cuchnie jak w toalecie

Cytaty

- Od pewnego czasu cuchnie, kiedy przechodzi się obok bagna - mówi mieszkanka wsi.

źródło: NKJP: (as): Zaniedbana i zapomniana, Dziennik Tczewski, 2000-06-02

- Ależ tu cuchnie zgnilizną - zaklął, doganiając Geralta, splunął, strząsnął wodę z kapelusza

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Zdecydowałam się na ławkę z jednym menelem, cuchnęło od niego okrutnie, ale przynajmniej miałam dobry widok na ich stolik.

źródło: NKJP: Karolina Macios: Wszyscy mężczyźni mojego kota, 2008

Po obu stronach stała woda, cuchnęło zgnilizną, szalały moskity.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Heban, 2004

Na korytarzu cuchnęło jak w toalecie knajpy najgorszej kategorii - smród przetrawionego alkoholu walczył z jakimś szpitalnym odorem.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Osiedle prominentów, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. cuchnie

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. cuchnęło
cuchło

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. będzie cuchnęło
będzie cuchło
będzie cuchnąć

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. cuchnęłoby
cuchłoby
by cuchnęło
by cuchło

bezokolicznik: cuchnąć

Składnia

bez ograniczeń + cuchnąć +
Ø + GDZIE + (CZYM)
bez ograniczeń + cuchnąć +
Ø + od KOGO/CZEGO + (CZYM)

Przysłowia

Gość i ryba trzeciego dnia cuchnie
Gość i ryba na trzeci dzień cuchną
Data ostatniej modyfikacji: 30.06.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj