UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rąbać

Chronologizacja

SStp: rębać, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *rǫbati

W st.pol. też rębać. W etymologicznym związku z psł. *rǫbiti 'ciąć, siec' > st.pol. (od XIV w.) rębić 'wycinać las, rąbać drzewo na kawałki; niszczyć uderzeniami siekiery'; dziś tylko w czasownikach przedrostkowych, np. ob-rębić.

1. na części

Definicja

dzielić na części, silnie uderzając ostrym narzędziem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ciąć, rozrąbywać
	hiperonimy:	dzielić, rozdrabniać

Połączenia

rąbać drewno, lód
rąbać siekierą
rąbać na kawałki

Cytaty

	Ludzie rąbali kilofami stwardniały gruz.. źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Rozjuszony chłop rąbał na kawałki wyniesiony na podwórko stół. źródło: KWSJP: Jerzy Janicki: Polskie drogi, 1977
	W paczce znajdowało się także parę puszek skondensowanego mleka, gruby blok czekolady, który trzeba było rąbać tasakiem, słoik masła orzechowego i proszki na lemoniadę. źródło: KWSJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998
	Jasio stał zajęty w kącie podwórza i rąbał jakieś stare deski na opał. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rąbię	rąbiemy
2 os.	rąbiesz	rąbiecie
3 os.	rąbie	rąbią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałem +(e)m rąbał	rąbałam +(e)m rąbała	rąbałom +(e)m rąbało	rąbaliśmy +(e)śmy rąbali	rąbałyśmy +(e)śmy rąbały
2 os.	rąbałeś +(e)ś rąbał	rąbałaś +(e)ś rąbała	rąbałoś +(e)ś rąbało	rąbaliście +(e)ście rąbali	rąbałyście +(e)ście rąbały
3 os.	rąbał	rąbała	rąbało	rąbali	rąbały

bezosobnik: rąbano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rąbał będę rąbać	będę rąbała będę rąbać	będę rąbało będę rąbać	będziemy rąbali będziemy rąbać	będziemy rąbały będziemy rąbać
2 os.	będziesz rąbał będziesz rąbać	będziesz rąbała będziesz rąbać	będziesz rąbało będziesz rąbać	będziecie rąbali będziecie rąbać	będziecie rąbały będziecie rąbać
3 os.	będzie rąbał będzie rąbać	będzie rąbała będzie rąbać	będzie rąbało będzie rąbać	będą rąbali będą rąbać	będą rąbały będą rąbać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rąbmy
2 os.	rąb	rąbcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałbym bym rąbał	rąbałabym bym rąbała	rąbałobym bym rąbało	rąbalibyśmy byśmy rąbali	rąbałybyśmy byśmy rąbały
2 os.	rąbałbyś byś rąbał	rąbałabyś byś rąbała	rąbałobyś byś rąbało	rąbalibyście byście rąbali	rąbałybyście byście rąbały
3 os.	rąbałby by rąbał	rąbałaby by rąbała	rąbałoby by rąbało	rąbaliby by rąbali	rąbałyby by rąbały

bezosobnik: rąbano by

bezokolicznik: rąbać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rąbiąc

gerundium: rąbanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rąbanie	rąbania
D.	rąbania	rąbań
C.	rąbaniu	rąbaniom
B.	rąbanie	rąbania
N.	rąbaniem	rąbaniami
Ms.	rąbaniu	rąbaniach
W.	rąbanie	rąbania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rąbiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiąca
D.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącej
C.	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącej
B.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiący	rąbiące	rąbiącą
N.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącą
Ms.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiące
D.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących
C.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym
B.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiące
N.	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi
Ms.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rąbany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbany	rąbany	rąbany	rąbane	rąbana
D.	rąbanego	rąbanego	rąbanego	rąbanego	rąbanej
C.	rąbanemu	rąbanemu	rąbanemu	rąbanemu	rąbanej
B.	rąbanego	rąbanego	rąbany	rąbane	rąbaną
N.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbaną
Ms.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbani	rąbani	rąbane	rąbane
D.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbanych
C.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym
B.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbane
N.	rąbanymi	rąbanymi	rąbanymi	rąbanymi
Ms.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbanych

odpowiednik aspektowy: porąbać

Składnia

Rz_osobowy

rąbać

(CZYM) + CO + (na CO)

2. las

Definicja

silnie uderzając ostrym narzędziem, przerywać życie roślin

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ciąć, ścinać, wycinać, wyrąbywać, zrąbywać

Połączenia

rąbać drzewo, las, sad

Cytaty

	Może trzeba będzie zacisnąć dłonie na styliskach i rąbać jedno rosochate drzewo przez cały tydzień? źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Żeby zdobyć drewno na podpałkę zaczęli rąbać sad rosnący przy domu. źródło: KWSJP: Płacz z zaświatów, prasa, 1999
	Przykładał siekierę do pni i rąbał wszystkie drzewa, co nie dawały owocu. źródło: KWSJP: Franciszek Fenikowski: Długie morze, 1963
	Poszczególne gromady odmawiały powinności, rąbały samowolnie lasy i odgrażały się, że „pokończą” z panami jak w Galicji. źródło: KWSJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rąbię	rąbiemy
2 os.	rąbiesz	rąbiecie
3 os.	rąbie	rąbią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałem +(e)m rąbał	rąbałam +(e)m rąbała	rąbałom +(e)m rąbało	rąbaliśmy +(e)śmy rąbali	rąbałyśmy +(e)śmy rąbały
2 os.	rąbałeś +(e)ś rąbał	rąbałaś +(e)ś rąbała	rąbałoś +(e)ś rąbało	rąbaliście +(e)ście rąbali	rąbałyście +(e)ście rąbały
3 os.	rąbał	rąbała	rąbało	rąbali	rąbały

bezosobnik: rąbano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rąbał będę rąbać	będę rąbała będę rąbać	będę rąbało będę rąbać	będziemy rąbali będziemy rąbać	będziemy rąbały będziemy rąbać
2 os.	będziesz rąbał będziesz rąbać	będziesz rąbała będziesz rąbać	będziesz rąbało będziesz rąbać	będziecie rąbali będziecie rąbać	będziecie rąbały będziecie rąbać
3 os.	będzie rąbał będzie rąbać	będzie rąbała będzie rąbać	będzie rąbało będzie rąbać	będą rąbali będą rąbać	będą rąbały będą rąbać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rąbmy
2 os.	rąb	rąbcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałbym bym rąbał	rąbałabym bym rąbała	rąbałobym bym rąbało	rąbalibyśmy byśmy rąbali	rąbałybyśmy byśmy rąbały
2 os.	rąbałbyś byś rąbał	rąbałabyś byś rąbała	rąbałobyś byś rąbało	rąbalibyście byście rąbali	rąbałybyście byście rąbały
3 os.	rąbałby by rąbał	rąbałaby by rąbała	rąbałoby by rąbało	rąbaliby by rąbali	rąbałyby by rąbały

bezosobnik: rąbano by

bezokolicznik: rąbać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rąbiąc

gerundium: rąbanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rąbanie	rąbania
D.	rąbania	rąbań
C.	rąbaniu	rąbaniom
B.	rąbanie	rąbania
N.	rąbaniem	rąbaniami
Ms.	rąbaniu	rąbaniach
W.	rąbanie	rąbania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rąbiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiąca
D.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącej
C.	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącej
B.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiący	rąbiące	rąbiącą
N.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącą
Ms.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiące
D.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących
C.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym
B.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiące
N.	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi
Ms.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rąbany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbany	rąbany	rąbany	rąbane	rąbana
D.	rąbanego	rąbanego	rąbanego	rąbanego	rąbanej
C.	rąbanemu	rąbanemu	rąbanemu	rąbanemu	rąbanej
B.	rąbanego	rąbanego	rąbany	rąbane	rąbaną
N.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbaną
Ms.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbani	rąbani	rąbane	rąbane
D.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbanych
C.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym
B.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbane
N.	rąbanymi	rąbanymi	rąbanymi	rąbanymi
Ms.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbanych

odpowiedniki aspektowe: wyrąbać , zrąbać

Składnia

Rz_osobowy

rąbać

3. otwór

Definicja

wykonywać otwór lub wgłębienie, silnie uderzając ostrym narzędziem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyrąbywać

Cytaty

Zimą rąbali w lodzie przeręble, przeciągali mozolnie sieć od jednej do drugiej, aż na brzeg.

źródło: KWSJP: Franciszek Fenikowski: Długie morze, 1963

Rąbałem stopień za stopniem w twardym lodzie, aby umożliwić tragarzom późniejsze pokonanie trawersu.

źródło: KWSJP: Monika Rogozińska: Himalaje, Rzeczpospolita nr 253, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rąbię	rąbiemy
2 os.	rąbiesz	rąbiecie
3 os.	rąbie	rąbią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałem +(e)m rąbał	rąbałam +(e)m rąbała	rąbałom +(e)m rąbało	rąbaliśmy +(e)śmy rąbali	rąbałyśmy +(e)śmy rąbały
2 os.	rąbałeś +(e)ś rąbał	rąbałaś +(e)ś rąbała	rąbałoś +(e)ś rąbało	rąbaliście +(e)ście rąbali	rąbałyście +(e)ście rąbały
3 os.	rąbał	rąbała	rąbało	rąbali	rąbały

bezosobnik: rąbano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rąbał będę rąbać	będę rąbała będę rąbać	będę rąbało będę rąbać	będziemy rąbali będziemy rąbać	będziemy rąbały będziemy rąbać
2 os.	będziesz rąbał będziesz rąbać	będziesz rąbała będziesz rąbać	będziesz rąbało będziesz rąbać	będziecie rąbali będziecie rąbać	będziecie rąbały będziecie rąbać
3 os.	będzie rąbał będzie rąbać	będzie rąbała będzie rąbać	będzie rąbało będzie rąbać	będą rąbali będą rąbać	będą rąbały będą rąbać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rąbmy
2 os.	rąb	rąbcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałbym bym rąbał	rąbałabym bym rąbała	rąbałobym bym rąbało	rąbalibyśmy byśmy rąbali	rąbałybyśmy byśmy rąbały
2 os.	rąbałbyś byś rąbał	rąbałabyś byś rąbała	rąbałobyś byś rąbało	rąbalibyście byście rąbali	rąbałybyście byście rąbały
3 os.	rąbałby by rąbał	rąbałaby by rąbała	rąbałoby by rąbało	rąbaliby by rąbali	rąbałyby by rąbały

bezosobnik: rąbano by

bezokolicznik: rąbać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rąbiąc

gerundium: rąbanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rąbanie	rąbania
D.	rąbania	rąbań
C.	rąbaniu	rąbaniom
B.	rąbanie	rąbania
N.	rąbaniem	rąbaniami
Ms.	rąbaniu	rąbaniach
W.	rąbanie	rąbania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rąbiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiąca
D.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącej
C.	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącej
B.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiący	rąbiące	rąbiącą
N.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącą
Ms.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiące
D.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących
C.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym
B.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiące
N.	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi
Ms.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących

odpowiednik aspektowy: wyrąbać

Składnia

Rz_osobowy

rąbać

CO + (w CZYM)

4. szablą

Definicja

silnie, z rozmachem uderzać czymś ostrym lub ciężkim

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ciąć, grzmocić, łupać, młócić, uderzać, walić

Połączenia

rąbać ręką; mieczem

Cytaty

Zanim bandyci zdążyli ochłonąć, rycerz już siedział im na karkach i rąbał mieczem w lewo i prawo, a krew sikała fontannami.

źródło: KWSJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Kapral i wójt w jednej osobie znów pięścią rąbał o blat.

źródło: KWSJP: Eugeniusz Paukszta: Po burzy jest pogoda, 1966

Za co mnie tak walisz? Ale ona z zaciekłością rąbała wyprostowaną dłonią, twardą jak kawał deski, każdy cios wnętrze oddawało głuchym stęknięciem.

źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rąbię	rąbiemy
2 os.	rąbiesz	rąbiecie
3 os.	rąbie	rąbią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałem +(e)m rąbał	rąbałam +(e)m rąbała	rąbałom +(e)m rąbało	rąbaliśmy +(e)śmy rąbali	rąbałyśmy +(e)śmy rąbały
2 os.	rąbałeś +(e)ś rąbał	rąbałaś +(e)ś rąbała	rąbałoś +(e)ś rąbało	rąbaliście +(e)ście rąbali	rąbałyście +(e)ście rąbały
3 os.	rąbał	rąbała	rąbało	rąbali	rąbały

bezosobnik: rąbano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rąbał będę rąbać	będę rąbała będę rąbać	będę rąbało będę rąbać	będziemy rąbali będziemy rąbać	będziemy rąbały będziemy rąbać
2 os.	będziesz rąbał będziesz rąbać	będziesz rąbała będziesz rąbać	będziesz rąbało będziesz rąbać	będziecie rąbali będziecie rąbać	będziecie rąbały będziecie rąbać
3 os.	będzie rąbał będzie rąbać	będzie rąbała będzie rąbać	będzie rąbało będzie rąbać	będą rąbali będą rąbać	będą rąbały będą rąbać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rąbmy
2 os.	rąb	rąbcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałbym bym rąbał	rąbałabym bym rąbała	rąbałobym bym rąbało	rąbalibyśmy byśmy rąbali	rąbałybyśmy byśmy rąbały
2 os.	rąbałbyś byś rąbał	rąbałabyś byś rąbała	rąbałobyś byś rąbało	rąbalibyście byście rąbali	rąbałybyście byście rąbały
3 os.	rąbałby by rąbał	rąbałaby by rąbała	rąbałoby by rąbało	rąbaliby by rąbali	rąbałyby by rąbały

bezosobnik: rąbano by

bezokolicznik: rąbać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rąbiąc

gerundium: rąbanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rąbanie	rąbania
D.	rąbania	rąbań
C.	rąbaniu	rąbaniom
B.	rąbanie	rąbania
N.	rąbaniem	rąbaniami
Ms.	rąbaniu	rąbaniach
W.	rąbanie	rąbania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rąbiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiąca
D.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącej
C.	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącej
B.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiący	rąbiące	rąbiącą
N.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącą
Ms.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiące
D.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących
C.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym
B.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiące
N.	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi
Ms.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących

odpowiednik aspektowy: rąbnąć

Składnia

Rz_osobowy

rąbać

CZYM + (o CO)

5.a z karabinu

Definicja

pot.

strzelać z broni palnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	bić, walić
	hiperonimy:	strzelać

Połączenia

rąbać z karabinu, z pistoletu

Cytaty

W tym hałasie nie słychać było komend i kiedy rąbał z pistoletu w powietrze, strażnicy odwracali głowy, w miarę potrzeby pędząc tłum i zatrzymując.

źródło: KWSJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

[...] gryząc wargi, rąbał ze swojej pepeszy, trochę na ślepo, tamtych już nawet nie widział, a ci od frontu, na płaszczyźnie jasno rozświetlonej płomieniami gorejącego budynku, zbyt dobre mieli osłony, by można im było cokolwiek zrobić.

źródło: KWSJP: Eugeniusz Paukszta: Po burzy jest pogoda, 1966

Rany, znowu rąbią z tych pepanców.

źródło: KWSJP: Will Scully: Praca, CKM nr 06/12, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rąbię	rąbiemy
2 os.	rąbiesz	rąbiecie
3 os.	rąbie	rąbią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałem +(e)m rąbał	rąbałam +(e)m rąbała	rąbałom +(e)m rąbało	rąbaliśmy +(e)śmy rąbali	rąbałyśmy +(e)śmy rąbały
2 os.	rąbałeś +(e)ś rąbał	rąbałaś +(e)ś rąbała	rąbałoś +(e)ś rąbało	rąbaliście +(e)ście rąbali	rąbałyście +(e)ście rąbały
3 os.	rąbał	rąbała	rąbało	rąbali	rąbały

bezosobnik: rąbano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rąbał będę rąbać	będę rąbała będę rąbać	będę rąbało będę rąbać	będziemy rąbali będziemy rąbać	będziemy rąbały będziemy rąbać
2 os.	będziesz rąbał będziesz rąbać	będziesz rąbała będziesz rąbać	będziesz rąbało będziesz rąbać	będziecie rąbali będziecie rąbać	będziecie rąbały będziecie rąbać
3 os.	będzie rąbał będzie rąbać	będzie rąbała będzie rąbać	będzie rąbało będzie rąbać	będą rąbali będą rąbać	będą rąbały będą rąbać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rąbmy
2 os.	rąb	rąbcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałbym bym rąbał	rąbałabym bym rąbała	rąbałobym bym rąbało	rąbalibyśmy byśmy rąbali	rąbałybyśmy byśmy rąbały
2 os.	rąbałbyś byś rąbał	rąbałabyś byś rąbała	rąbałobyś byś rąbało	rąbalibyście byście rąbali	rąbałybyście byście rąbały
3 os.	rąbałby by rąbał	rąbałaby by rąbała	rąbałoby by rąbało	rąbaliby by rąbali	rąbałyby by rąbały

bezosobnik: rąbano by

bezokolicznik: rąbać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rąbiąc

gerundium: rąbanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rąbanie	rąbania
D.	rąbania	rąbań
C.	rąbaniu	rąbaniom
B.	rąbanie	rąbania
N.	rąbaniem	rąbaniami
Ms.	rąbaniu	rąbaniach
W.	rąbanie	rąbania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rąbiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiąca
D.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącej
C.	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącej
B.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiący	rąbiące	rąbiącą
N.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącą
Ms.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiące
D.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących
C.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym
B.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiące
N.	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi
Ms.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących

odpowiednik aspektowy: rąbnąć

Składnia

Rz_osobowy	+	rąbać	+	z CZEGO + (w CO)
Rz_osobowy	+	rąbać	+	(z CZEGO) + w CO

5.b o karabinie

Definicja

pot.

strzelać, powodując hałas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	bić, walić
	hiperonimy:	strzelać

Połączenia

pistolety rąbią

Cytaty

Toteż kiedy po huraganowym ogniu trwającym trzy dni i trzy noce, gdy równocześnie ciężkie działa rąbały z ziemi, a bomby z powietrza, gdy szumiały ogłuszająco silniki samolotów i wyły motory czołgów, a solidne ściany siedziby szpitala dygotały jak papierowe parawany w domku japońskim [...].

źródło: KWSJP: Maria Jarochowska: Najgorsza chwila życia, 1959

Z pobliskiego gmachu żandarmerii rąbią niemieckie pistolety maszynowe.

źródło: KWSJP: Zbigniew Załuski: Czterdziesty czwarty, 1968

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rąbię	rąbiemy
2 os.	rąbiesz	rąbiecie
3 os.	rąbie	rąbią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałem +(e)m rąbał	rąbałam +(e)m rąbała	rąbałom +(e)m rąbało	rąbaliśmy +(e)śmy rąbali	rąbałyśmy +(e)śmy rąbały
2 os.	rąbałeś +(e)ś rąbał	rąbałaś +(e)ś rąbała	rąbałoś +(e)ś rąbało	rąbaliście +(e)ście rąbali	rąbałyście +(e)ście rąbały
3 os.	rąbał	rąbała	rąbało	rąbali	rąbały

bezosobnik: rąbano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rąbał będę rąbać	będę rąbała będę rąbać	będę rąbało będę rąbać	będziemy rąbali będziemy rąbać	będziemy rąbały będziemy rąbać
2 os.	będziesz rąbał będziesz rąbać	będziesz rąbała będziesz rąbać	będziesz rąbało będziesz rąbać	będziecie rąbali będziecie rąbać	będziecie rąbały będziecie rąbać
3 os.	będzie rąbał będzie rąbać	będzie rąbała będzie rąbać	będzie rąbało będzie rąbać	będą rąbali będą rąbać	będą rąbały będą rąbać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rąbmy
2 os.	rąb	rąbcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałbym bym rąbał	rąbałabym bym rąbała	rąbałobym bym rąbało	rąbalibyśmy byśmy rąbali	rąbałybyśmy byśmy rąbały
2 os.	rąbałbyś byś rąbał	rąbałabyś byś rąbała	rąbałobyś byś rąbało	rąbalibyście byście rąbali	rąbałybyście byście rąbały
3 os.	rąbałby by rąbał	rąbałaby by rąbała	rąbałoby by rąbało	rąbaliby by rąbali	rąbałyby by rąbały

bezosobnik: rąbano by

bezokolicznik: rąbać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rąbiąc

gerundium: rąbanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rąbanie	rąbania
D.	rąbania	rąbań
C.	rąbaniu	rąbaniom
B.	rąbanie	rąbania
N.	rąbaniem	rąbaniami
Ms.	rąbaniu	rąbaniach
W.	rąbanie	rąbania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rąbiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiąca
D.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącej
C.	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącej
B.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiący	rąbiące	rąbiącą
N.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącą
Ms.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiące
D.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących
C.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym
B.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiące
N.	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi
Ms.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących

odpowiednik aspektowy: rąbnąć

Składnia

Rz_nieżywotny

rąbać

(SKĄD)

6. prawdę

Definicja

pot.

mówić wprost

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	walić
	hiperonimy:	mówić

Połączenia

rąbać prawdę

Cytaty

Jano nie był jednak nigdy politykierem, rąbał prawdę prosto w oczy, a przy tym dawał się wielokrotnie wmanewrowywać w niekorzystne dla siebie sytuacje.

źródło: KWSJP: Apoloniusz Rajwa: Wspinał się w Tatrach i do nich wróci, Tygodnik Podhalański nr 20, 1997

Uspokoił się i dopiero rąbie: „Pan jest w błędzie nikogo nigdzie nie powiodę, nie jestem szczurołap, kto ze mną iść pragnie, musi kroku dotrzymać, a nie doganiać mnie patrząc w plecy, ja na światową sztukę i na światowe uznanie gwiżdżę [...].

źródło: KWSJP: Lew Kaltenbergh: Ogień strzeżony. Opowieść o Stanisławie Wyspiańskim, 1964

Łukasz był dobry, ale rąbał wprost przykrą nawet dla kogoś prawdę.

źródło: KWSJP: Leopold Rybarski: Konterfekt z cieniem, 1985

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rąbię	rąbiemy
2 os.	rąbiesz	rąbiecie
3 os.	rąbie	rąbią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałem +(e)m rąbał	rąbałam +(e)m rąbała	rąbałom +(e)m rąbało	rąbaliśmy +(e)śmy rąbali	rąbałyśmy +(e)śmy rąbały
2 os.	rąbałeś +(e)ś rąbał	rąbałaś +(e)ś rąbała	rąbałoś +(e)ś rąbało	rąbaliście +(e)ście rąbali	rąbałyście +(e)ście rąbały
3 os.	rąbał	rąbała	rąbało	rąbali	rąbały

bezosobnik: rąbano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rąbał będę rąbać	będę rąbała będę rąbać	będę rąbało będę rąbać	będziemy rąbali będziemy rąbać	będziemy rąbały będziemy rąbać
2 os.	będziesz rąbał będziesz rąbać	będziesz rąbała będziesz rąbać	będziesz rąbało będziesz rąbać	będziecie rąbali będziecie rąbać	będziecie rąbały będziecie rąbać
3 os.	będzie rąbał będzie rąbać	będzie rąbała będzie rąbać	będzie rąbało będzie rąbać	będą rąbali będą rąbać	będą rąbały będą rąbać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rąbmy
2 os.	rąb	rąbcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałbym bym rąbał	rąbałabym bym rąbała	rąbałobym bym rąbało	rąbalibyśmy byśmy rąbali	rąbałybyśmy byśmy rąbały
2 os.	rąbałbyś byś rąbał	rąbałabyś byś rąbała	rąbałobyś byś rąbało	rąbalibyście byście rąbali	rąbałybyście byście rąbały
3 os.	rąbałby by rąbał	rąbałaby by rąbała	rąbałoby by rąbało	rąbaliby by rąbali	rąbałyby by rąbały

bezosobnik: rąbano by

bezokolicznik: rąbać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rąbiąc

gerundium: rąbanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rąbanie	rąbania
D.	rąbania	rąbań
C.	rąbaniu	rąbaniom
B.	rąbanie	rąbania
N.	rąbaniem	rąbaniami
Ms.	rąbaniu	rąbaniach
W.	rąbanie	rąbania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rąbiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiąca
D.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącej
C.	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącej
B.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiący	rąbiące	rąbiącą
N.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącą
Ms.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiące
D.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących
C.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym
B.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiące
N.	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi
Ms.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rąbany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbany	rąbany	rąbany	rąbane	rąbana
D.	rąbanego	rąbanego	rąbanego	rąbanego	rąbanej
C.	rąbanemu	rąbanemu	rąbanemu	rąbanemu	rąbanej
B.	rąbanego	rąbanego	rąbany	rąbane	rąbaną
N.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbaną
Ms.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbani	rąbani	rąbane	rąbane
D.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbanych
C.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym
B.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbane
N.	rąbanymi	rąbanymi	rąbanymi	rąbanymi
Ms.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbanych

odpowiedniki aspektowe: wyrąbać , rąbnąć

Składnia

Rz_osobowy	+	rąbać	+	CO
Rz_osobowy	+	rąbać	+	MOWA WPROST

7. na pianinie

Definicja

pot.

grać hałaśliwie lub niewprawnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	bębnić, rzępolić
	hiperonimy:	grać

Cytaty

Gra jego była jeszcze zupełnie dziecinna, wyraźnie stawiał akcenty, a wszystkie staccata rąbał porządnie.

źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962

Przy staroświeckim pianinie o kolorze jasnego orzecha kiwał się łysy jegomość; rąbał melodię grubymi palcami, oczy cały czas miał przymknięte.

źródło: KWSJP: Marek Hłasko: Ósmy dzień tygodnia, 1956

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rąbię	rąbiemy
2 os.	rąbiesz	rąbiecie
3 os.	rąbie	rąbią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałem +(e)m rąbał	rąbałam +(e)m rąbała	rąbałom +(e)m rąbało	rąbaliśmy +(e)śmy rąbali	rąbałyśmy +(e)śmy rąbały
2 os.	rąbałeś +(e)ś rąbał	rąbałaś +(e)ś rąbała	rąbałoś +(e)ś rąbało	rąbaliście +(e)ście rąbali	rąbałyście +(e)ście rąbały
3 os.	rąbał	rąbała	rąbało	rąbali	rąbały

bezosobnik: rąbano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rąbał będę rąbać	będę rąbała będę rąbać	będę rąbało będę rąbać	będziemy rąbali będziemy rąbać	będziemy rąbały będziemy rąbać
2 os.	będziesz rąbał będziesz rąbać	będziesz rąbała będziesz rąbać	będziesz rąbało będziesz rąbać	będziecie rąbali będziecie rąbać	będziecie rąbały będziecie rąbać
3 os.	będzie rąbał będzie rąbać	będzie rąbała będzie rąbać	będzie rąbało będzie rąbać	będą rąbali będą rąbać	będą rąbały będą rąbać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rąbmy
2 os.	rąb	rąbcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rąbałbym bym rąbał	rąbałabym bym rąbała	rąbałobym bym rąbało	rąbalibyśmy byśmy rąbali	rąbałybyśmy byśmy rąbały
2 os.	rąbałbyś byś rąbał	rąbałabyś byś rąbała	rąbałobyś byś rąbało	rąbalibyście byście rąbali	rąbałybyście byście rąbały
3 os.	rąbałby by rąbał	rąbałaby by rąbała	rąbałoby by rąbało	rąbaliby by rąbali	rąbałyby by rąbały

bezosobnik: rąbano by

bezokolicznik: rąbać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rąbiąc

gerundium: rąbanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rąbanie	rąbania
D.	rąbania	rąbań
C.	rąbaniu	rąbaniom
B.	rąbanie	rąbania
N.	rąbaniem	rąbaniami
Ms.	rąbaniu	rąbaniach
W.	rąbanie	rąbania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rąbiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiąca
D.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącego	rąbiącej
C.	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącemu	rąbiącej
B.	rąbiącego	rąbiącego	rąbiący	rąbiące	rąbiącą
N.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącą
Ms.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbiący	rąbiący	rąbiące	rąbiące
D.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących
C.	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym	rąbiącym
B.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiące
N.	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi	rąbiącymi
Ms.	rąbiących	rąbiących	rąbiących	rąbiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rąbany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rąbany	rąbany	rąbany	rąbane	rąbana
D.	rąbanego	rąbanego	rąbanego	rąbanego	rąbanej
C.	rąbanemu	rąbanemu	rąbanemu	rąbanemu	rąbanej
B.	rąbanego	rąbanego	rąbany	rąbane	rąbaną
N.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbaną
Ms.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rąbani	rąbani	rąbane	rąbane
D.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbanych
C.	rąbanym	rąbanym	rąbanym	rąbanym
B.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbane
N.	rąbanymi	rąbanymi	rąbanymi	rąbanymi
Ms.	rąbanych	rąbanych	rąbanych	rąbanych

Składnia

Rz_osobowy

rąbać

Frazeologizmy

coś/ktoś uderza po kieszeni kogoś
coś/ktoś rąbie po kieszeni kogoś

Przysłowia

Gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą

Data ostatniej modyfikacji: 15.04.2014