UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

umiarkowany

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. umiarkowany
umiarkowany
umiarkowany
umiarkowane
umiarkowana
D. umiarkowanego
umiarkowanego
umiarkowanego
umiarkowanego
umiarkowanej
C. umiarkowanemu
umiarkowanemu
umiarkowanemu
umiarkowanemu
umiarkowanej
B. umiarkowanego
umiarkowanego
umiarkowany
umiarkowane
umiarkowaną
N. umiarkowanym
umiarkowanym
umiarkowanym
umiarkowanym
umiarkowaną
Ms. umiarkowanym
umiarkowanym
umiarkowanym
umiarkowanym
umiarkowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. umiarkowani
umiarkowani
umiarkowane
umiarkowane
D. umiarkowanych
umiarkowanych
umiarkowanych
umiarkowanych
C. umiarkowanym
umiarkowanym
umiarkowanym
umiarkowanym
B. umiarkowanych
umiarkowanych
umiarkowanych
umiarkowane
N. umiarkowanymi
umiarkowanymi
umiarkowanymi
umiarkowanymi
Ms. umiarkowanych
umiarkowanych
umiarkowanych
umiarkowanych

Pochodzenie

Od: miara, mierzyć

1.a pesymista

Definicja

zachowujący się w sposób mieszczący się w pewnej normie i nieprzekraczający jej ani tak, że czegoś jest za dużo, ani tak, że jest tego za mało

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  radykalny

Połączenia

  • umiarkowany optymista, pesymista; działacz, polityk, przywódca, reformator, wyborca, zwolennik czegoś; konserwatysta, liberał, nacjonalista, republikanin; islamista, katolik, muzułmanin; rząd; umiarkowana frakcja, lewica, opozycja, partia, prawica; umiarkowane skrzydło, środowisko, ugrupowanie

Cytaty

W kurorcie narciarze dzielili się na frakcje. Umiarkowani wybierali Wzgórza Słotwińskie.

źródło: NKJP: Stanisław Śmierciak: Pompa do śniegu, Gazeta Krakowska, 2003-01-28

Przychodząc do klubu, myślałem, że będzie gorzej. Jestem umiarkowanym optymistą, na pewno stać nas na utrzymanie w ekstraklasie [...].

źródło: NKJP: Rafał Musioł: To była piękna katastrofa, Trybuna Śląska, 2004-11-22

W opozycji wobec króla znalazł się kanclerz Jan Zamoyski, przywódca umiarkowanych katolików, odrzucających wyższość Kościoła nad państwem oraz stosowanie przymusu religijnego i dążących do rozwiązań kompromisowych.

źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2000

W Moskwie jest za dużo kosztownych lokali [...]. My staramy się być umiarkowani.

źródło: NKJP: Betsy Mckay: Światowe życie, Gazeta Wyborcza, 1995-05-29

1.b pesymizm

Definicja

właściwy komuś, kto zachowuje się w sposób mieszczący się w pewnej normie i nie przekracza jej ani tak, że czegoś jest za dużo, ani tak, że jest tego za mało

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  radykalny

Połączenia

  • umiarkowany entuzjazm, optymizm; konserwatyzm, liberalizm; umiarkowane głosy, poglądy

Cytaty

Optymizm autora jest umiarkowany. Konkretna przyszłość zależy od konkretnych refleksyjnych decyzji ludzkich. Katastrofa także leży w granicach możliwości człowieka.

źródło: NKJP: Józef Tischner: Świat ludzkiej nadziei: wybór szkiców filozoficznych 1966-1975, 1975

Cameron ma 39 lat. Chce zmiany wizerunku torysów: mają być partią konserwatyzmu umiarkowanego i wrażliwego społecznie.

źródło: NKJP: Głosy i glosy, Polityka, 2005-12-17

Padają i głosy bardziej umiarkowane. Niektórzy samorządowcy opowiadają się za zakazem, który obowiązywałby tylko w sezonie letnim.

źródło: NKJP: Jacek Cegła: Wdepnąć w... niespodziankę, Dziennik Bałtycki, 2000-06-20

2. spokój

Definicja

taki, którego rozmiar lub natężenie nie są ani zbyt duże, ani zbyt małe

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  względny

Połączenia

  • umiarkowany wysiłek, sukces; czynsz, poziom, wzrost; klimat, stopień, wiatr umiarkowany; umiarkowana cena, dawka, opłata; intensywność czegoś, niepełnosprawność, prędkość, temperatura; aprobata, popularność, sympatia; umiarkowane tempo; spożycie, zadłużenie, zagrożenie, zainteresowanie; zachmurzenie umiarkowane; umiarkowane trudności

Cytaty

W miastach takich jak Warszawa, Kraków czy Wrocław, które były lokomotywą ubiegłorocznych wzrostów, ceny powinny rosnąć w umiarkowanym tempie, rzędu 10-20 proc. rocznie.

źródło: NKJP: Barbara Sobańska: Lokomotywy nieco zwolnią, Gazeta Krakowska, 2007-04-05

Warto wspomnieć, że wyniki opublikowanych dotychczas badań wykazały, iż umiarkowane spożycie alkoholu zmniejsza ryzyko choroby niedokrwiennej serca.

źródło: NKJP: (d): Kuracja z humorkiem, Dziennik Łódzki, 2004-12-31

Wiatr będzie umiarkowany. Trochę też pokropi [...]. W sumie nie najgorzej, jeśli chodzi o pielgrzymów.

źródło: NKJP: Krzysztof Oremus: Dobra pogoda na pielgrzymkę, Super Express, 2006

Data ostatniej modyfikacji: 10.11.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj