UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przedmiot

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Kalka łac. obiectum 'rzecz, przedmiot, obiekt' (od łac. obiciō 'rzucam, umieszczam') w nawiązaniu do mieść, miotać (Bor); zob. miotać

1. konkretny

Definicja

każdy materialny element rzeczywistości, postrzegany zmysłami jako odrębny, zwłaszcza dający się dotknąć i wziąć do ręki

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rzecz

Połączenia

  • ciężki; drewniany, metalowy; dziwny, tajemniczy; cenny przedmiot; drobne, ostre; martwe; niepotrzebne; piękne; rozmaite, różne; wartościowe przedmioty
  • przedmioty kultu religijnego; zbytku, codziennego użytku, osobistego użytku

Cytaty

W sąsiednim pokoju, to jest w biurze, coś nagle huknęło, chyba spadł na podłogę ciężki przedmiot.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001

Krajowcy wierzą, że każdy przedmiot wrzucony do wody staje się nieosiągalny dla czarowników oraz złych duchów. -

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1996

Na stoliku następujące przedmioty: 1) butelka Coca-Coli King Size, czyli podwójnej wielkości, bez korka; 2) pudełko cygar, otwarte; 3) złota zapalniczka; 4) duża, biała popielniczka (duża, porcelanowa misa); 5) lornetka polowa (binocular) bez futerału [...]

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek tytuł Teatr 1 (Miłość na Krymie 1993, Wdowy 1992, Portret 1987, Kontrakt 1986)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przedmiot
przedmioty
D. przedmiotu
przedmiotów
C. przedmiotowi
przedmiotom
B. przedmiot
przedmioty
N. przedmiotem
przedmiotami
Ms. przedmiocie
przedmiotach
W. przedmiocie
przedmioty

2. w szkole

Definicja

dziedzina nauki lub wiedzy, której naucza się w szkołach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

Połączenia

  • łatwy, trudny; ulubiony przedmiot; przedmioty humanistyczne, ścisłe

Cytaty

Chociaż inne przedmioty, jak rysunek, prace ręczne, śpiew i wychowanie fizyczne nie sprawiały mi kłopotu, zniechęcony złymi ocenami z rachunków i ortografii oraz nudą monotonnych lekcji, coraz rzadziej zaglądałem do szkolnego podręcznika.

źródło: NKJP: Adam Wiśniewski-Snerg: Dzikus, 1998

W liceum byłem dobry ze wszystkich przedmiotów poza językami.

źródło: NKJP: Anna Dziewit; Agnieszka Drotkiewicz: Teoria trutnia i inne, 2009

No i przedmiot „Wasila” (jak go nazywano) to przecież anatomia - w istocie przedmiot bardzo trudny. Prof. Wasilewski miał swoiste poczucie humoru i chyba lubił, gdy go się bano.

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Wspomnienia psychiatry, 2001

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przedmiot
przedmioty
D. przedmiotu
przedmiotów
C. przedmiotowi
przedmiotom
B. przedmiot
przedmioty
N. przedmiotem
przedmiotami
Ms. przedmiocie
przedmiotach
W. przedmiocie
przedmioty

3. czynności

Definicja

obiekt czynności, działania, uczucia

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obiekt

Połączenia

  • przedmiot badań, krytyki; miłości, nienawiści; podziwu, pożądania; sporu, troski, zainteresowania
  • stać się przedmiotem czegoś

Cytaty

Stał się w związku z tym przedmiotem zajadłej krytyki ze strony różnych grup interesów, które straciły na jego wyborze.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Wysoki, chudy wieczny student, od kilku lat był w Zakopanem przedmiotem kpinek, a jednocześnie zaczynem wielu zwariowanych najczęściej inicjatyw.

źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003

Był dla mnie wzorcem, przedmiotem podziwu, krytykiem, którego książki zawsze z największą uwagą czytałem, więcej - był krytykiem-pisarzem, o niezwykłych zaletach pióra, o znakomitych pomysłach, by przytoczyć tylko jego słynne studium o okupacyjnej „Gospodarce wyłączonej”.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przedmiot
przedmioty
D. przedmiotu
przedmiotów
C. przedmiotowi
przedmiotom
B. przedmiot
przedmioty
N. przedmiotem
przedmiotami
Ms. przedmiocie
przedmiotach
W. przedmiocie
przedmioty

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + przedmiot +
CZEGO

4. temat

Definicja

to, czego dotyczy dane działanie intelektualne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka

Połączenia

  • przedmiot debaty, dyskusji; obrad, rokowań; refleksji, rozważań
  • literatura przedmiotu

Cytaty

Przedmiotem dyskusji były też zobowiązania obu stron do nieuczestniczenia we wrogich sobie koalicjach, interpretacja terminu „neutralność”, kwestia koncyliacji i arbitrażu.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Atakując nową jakością skostniałe formy sztuki filmowej nurt ten wprowadził na ekrany nowy model aktorstwa i formułę realizmu, zaczerpniętą z idei „Free Cinema” oraz uczynił z tematyki społecznej ważki przedmiot refleksji.

źródło: NKJP: Emilia Sękowska, Letnie odkurzanie kina: Wbrew regułom - angielskie kino gniewnych, Esensja, 2009-08-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przedmiot
przedmioty
D. przedmiotu
przedmiotów
C. przedmiotowi
przedmiotom
B. przedmiot
przedmioty
N. przedmiotem
przedmiotami
Ms. przedmiocie
przedmiotach
W. przedmiocie
przedmioty

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + przedmiot +
CZEGO

Frazeologizmy

ktoś potraktował jak przedmiot kogoś
ktoś traktuje jak przedmiot kogoś
obiekt westchnień
przedmiot westchnień
złośliwość rzeczy martwych
złośliwość przedmiotów martwych
Data ostatniej modyfikacji: 11.01.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj