UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dość III

I II

dosyć II

Chronologizacja

1424, SStp

Pochodzenie

Zob. dość I

1. dość ładna

Definicja

to, o czym mowa, ma daną cechę, ale nie w bardzo dużym stopniu

Warianty

  • dosyć II

Kategoria znaczeniowa

wykładnik stopnia cechy

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  całkiem, stosunkowo, w miarę, zupełnie

Cytaty

Miała około dwudziestu pięciu lat i była dość ładna, lecz śmiertelnie przerażona.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S.A., 1997

Zebrania były tłoczne, dość nudne i odbywane w kłębach papierosowego dymu.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka, 2004

Tajemniczy osobnik szedł dość szybko, wkrótce znalazł się za trzecim zakrętem ścieżki.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987

W dodatku Marzena ubierała się i zachowywała dość swobodnie i być może nieświadomie, ale kokietowała go.

źródło: NKJP: Krzysztof Jedliński: Nie dać się upokorzyć, 1996

Udało mi się w końcu wyskoczyć z tłoku na boczną, pustą dość drogę.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1994

Odmiana

część mowy: operator metapredykatywny

podklasa: operator gradacji

Składnia

dość _
Przym. st. równy, Przysł. st. równy - cecha stopniowalna
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z wyrażeniami nazywającymi cechy o niewielkim natężeniu
szyk: zmienny, neutralna antepozycja

2. wystarczająco

Definicja

to, co ktoś robił lub to, co się działo, osiągnęło takie natężenie, że mówiący sądzi, że większe nie jest potrzebne do tego, by wykonać określoną czynność

Warianty

  • dosyć II

Kategoria znaczeniowa

wykładnik stopnia cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dostatecznie II
(quasi)synonimy:  wystarczająco

Cytaty

Powiedziałem i pokazałem ci dość, by być podejrzewanym o wspólnictwo.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Zarobił dość, by potem na okrągły rok zapomnieć o pracy i swobodnie hipisować po całej Europie - broda, długie włosy, strój niedbały, ale własny dobry samochód.

źródło: NKJP: Piotr Bikont: Czytelniku do rondla, Gazeta Wyborcza, 1997-01-17

Ja wiem już dość, aby rozpocząć atak, owoc dojrzał do zerwania.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Atlantyda, wyspa ognia, 1996

Można też twierdzić, że w tym stopniu dowiedzionych wypadków mordów jest ciągle nie dość do orzeczenia, że NSZ mordowały Żydów.

źródło: NKJP: Mieczysław Nadworny, Tadeusz Zygier: Miara zbrodni i nienawiści, Gazeta Wyborcza, 1993-07-06

[...] każdy chce coś wyłuskać, nikt nie powie, że ma dość, żeby podwyższono pensję koledze, dano awans...

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994

Odmiana

część mowy: operator metapredykatywny

podklasa: operator gradacji

Składnia

_ :Zd.Nadrz. dość, by/aby/żeby _: Zd.Podrz.
w Zd.Nadrz. Cz. - zdarzenia lub stany rzeczy
szyk: stały: antepozycja

3. dość powiedzieć, że

Definicja

mówiący uważa, że nie ma potrzeby dłużej mówić na dany temat, aby pokazać prawdziwość tego, co powiedział, bo to, co zamierza powiedzieć potwierdza tę prawdziwość

Warianty

  • dosyć II

Kategoria znaczeniowa

wykładnik zamknięcia wypowiedzi

Relacje znaczeniowe

(quasi)antonimy:  mało powiedzieć

Cytaty

Przyrząd ten miał jakąś niezwykłą optykę, albo może pisarz nagle „tyle” dzięki niemu zobaczył, dość, że natychmiast po powrocie do Warszawy zatelefonował do pana Bronisława i powiedział: „Słuchaj, ta luneta jest taka wielka jak... tatarska dupa!...”

źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy..., 1998

Nie wiem, w jaki sposób ta wieść dotarła do Swarzędza pod Poznaniem. Dość, że któregoś dnia dwaj obywatele zgłosili się do p. Dobrowolskiej i oświadczyli, że są ze Swarzędza i wszystkie meble wykonają za darmo.

źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1996

Urszula przedstawiła Maurycego, streszczając przy tym kilka ostatnich kwestii, ciotka zaś pozwoliła sobie na uwagę, że praca kasjerki jest dla siostrzenicy przykrym obowiązkiem, a nie spełnieniem marzeń, dość powiedzieć, że po chlubnym ukończeniu gimnazjum przez rok była studentką Wydziału Filozoficznego na Uniwersytecie Jagiellońskim i jedynie przykre życiowe okoliczności nie pozwoliły jej kontynuować nauki.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Co prawda, nie ma dwóch zdań, że Encyklopedia przecenia tu bezpieczeństwo podróży koleją: dość przypomnieć, że spektakularną katastrofę w Bestii ludzkiej Emila Zoli powoduje wóz wypełniony drewnem, na który wpada rozpędzona lokomotywa.

źródło: NKJP: DorotaSiwicka, Marek Bieńczyk, Aleksander Nawarecki (red): Szybko i szybciej, 1996

Andrzeja Grubbę podziwiał cały świat. Dość wspomnieć, że nawet piłkarze - reprezentanci Polski przychodzili do niego po autografy.

źródło: NKJP: Marcin Radzimowski: Mistrz rakiety w sądzie, Echo dnia, 2007-08-02

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

podklasa: komentarz przyzdaniowy

Składnia

dość, że _: Zd.Podrz.
kontekst: obligatoryjny, lewostronny - stwierdzenie mające często postać postać dłuższej wypowiedzi czy opowiadania
po dość może fakultatywnie wystąpić Cz. bezok., najczęściej powiedzieć lub inny nazywający czynność mówienia
szyk: stały: postpozycja
Data ostatniej modyfikacji: 24.04.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj