UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kapować

Chronologizacja

1859, "Rozmaitości" 14, 1859.

Pochodzenie

niem. kapieren 'rozumieć, pojmować'

z wł. capire

Znaczenie 'donosić' jest wtórne i rozwinęło się najprawdopodobniej w gwarze więziennej.

1. rozumieć

Definicja

pot. 
rozumieć coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  czaić, jarzyć, kumać, obczajać, pojmować, rozumieć, trybić

Połączenia

  • przestać, zaczynać kapować

Cytaty

Złowieszcze słowa pułkownika zrobiły duże wrażenie na wszystkich obecnych, z wyjątkiem podinspektora Balasa, który nie za bardzo kapował, o co chodzi.

źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005

Ani to chałupa, ani barak, tylko wagon. Kapujesz?

źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985

Do tej pory naprawdę nie kapowałem, że z Pantyką jest tak krucho.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961

Podniósł ręce, wydął wargi i popatrzył po sobie tak jak człowiek, który pierwszy raz włożył nowe ubranie. Fabian skinął głową, że kapuje.

źródło: NKJP: Dariusz Kortko: Gdzie śmigasz krasna kanioło?, Gazeta Wyborcza, 1996-03-15

Ona nigdy nie była normalna. Może lepiej, że nic nie kapuje?

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kapuję
kapujemy
2 os. kapujesz
kapujecie
3 os. kapuje
kapują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kapowałem
+(e)m kapował
kapowałam
+(e)m kapowała
kapowałom
+(e)m kapowało
kapowaliśmy
+(e)śmy kapowali
kapowałyśmy
+(e)śmy kapowały
2 os. kapowałeś
+(e)ś kapował
kapowałaś
+(e)ś kapowała
kapowałoś
+(e)ś kapowało
kapowaliście
+(e)ście kapowali
kapowałyście
+(e)ście kapowały
3 os. kapował
kapowała
kapowało
kapowali
kapowały

bezosobnik: kapowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kapował
będę kapować
będę kapowała
będę kapować
będę kapowało
będę kapować
będziemy kapowali
będziemy kapować
będziemy kapowały
będziemy kapować
2 os. będziesz kapował
będziesz kapować
będziesz kapowała
będziesz kapować
będziesz kapowało
będziesz kapować
będziecie kapowali
będziecie kapować
będziecie kapowały
będziecie kapować
3 os. będzie kapował
będzie kapować
będzie kapowała
będzie kapować
będzie kapowało
będzie kapować
będą kapowali
będą kapować
będą kapowały
będą kapować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kapujmy
2 os. kapuj
kapujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kapowałbym
bym kapował
kapowałabym
bym kapowała
kapowałobym
bym kapowało
kapowalibyśmy
byśmy kapowali
kapowałybyśmy
byśmy kapowały
2 os. kapowałbyś
byś kapował
kapowałabyś
byś kapowała
kapowałobyś
byś kapowało
kapowalibyście
byście kapowali
kapowałybyście
byście kapowały
3 os. kapowałby
by kapował
kapowałaby
by kapowała
kapowałoby
by kapowało
kapowaliby
by kapowali
kapowałyby
by kapowały

bezosobnik: kapowano by

bezokolicznik: kapować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

kapując

gerundium: kapowanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapowanie
kapowania
D. kapowania
kapowań
C. kapowaniu
kapowaniom
B. kapowanie
kapowania
N. kapowaniem
kapowaniami
Ms. kapowaniu
kapowaniach
W. kapowanie
kapowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kapujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kapujący
kapujący
kapujący
kapujące
kapująca
D. kapującego
kapującego
kapującego
kapującego
kapującej
C. kapującemu
kapującemu
kapującemu
kapującemu
kapującej
B. kapującego
kapującego
kapujący
kapujące
kapującą
N. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
kapującą
Ms. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
kapującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kapujący
kapujący
kapujące
kapujące
D. kapujących
kapujących
kapujących
kapujących
C. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
B. kapujących
kapujących
kapujących
kapujące
N. kapującymi
kapującymi
kapującymi
kapującymi
Ms. kapujących
kapujących
kapujących
kapujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kapowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kapowany
kapowany
kapowany
kapowane
kapowana
D. kapowanego
kapowanego
kapowanego
kapowanego
kapowanej
C. kapowanemu
kapowanemu
kapowanemu
kapowanemu
kapowanej
B. kapowanego
kapowanego
kapowany
kapowane
kapowaną
N. kapowanym
kapowanym
kapowanym
kapowanym
kapowaną
Ms. kapowanym
kapowanym
kapowanym
kapowanym
kapowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kapowani
kapowani
kapowane
kapowane
D. kapowanych
kapowanych
kapowanych
kapowanych
C. kapowanym
kapowanym
kapowanym
kapowanym
B. kapowanych
kapowanych
kapowanych
kapowane
N. kapowanymi
kapowanymi
kapowanymi
kapowanymi
Ms. kapowanych
kapowanych
kapowanych
kapowanych

odpowiedniki aspektowe: skapować , zakapować

Składnia

bez ograniczeń + kapować +
(że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE)
bez ograniczeń + kapować +
(CO)

2. donosić

Definicja

pot. 
donosić na kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  denuncjować, donosić, kablować, konfidencić, ktoś strzela z ucha, podkablowywać
hiperonimy:  informować

Cytaty

Nie zamykają go, bo to zupełna płotka. Pewnie trochę kapuje, więc policja na razie zostawia go w spokoju.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Siostra Komandosa, 1997

- Ale po cholerę ten facet na was kapuje, co?... Pewnie macie u niego krechę.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997

– Kapitan F. chciał, żeby każdy funkcjonariusz kapował mu na kolegów.

źródło: NKJP: Romuald Piela: Carskie metody, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska , 2005-01-15

Pośród osób, które podały, że miały związek z organami bezpieczeństwa państwa są zapewne takie, które pracowały, jak np. żołnierz zawodowy, ale przy innych można domniemywać, że kapowali do SB i innych służb PRL.

źródło: NKJP: Internet

To nie był gnój do kapowania, jakiś tam sobie ubeczek, tylko to był człowiek do wielkiej roboty.

źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kapuję
kapujemy
2 os. kapujesz
kapujecie
3 os. kapuje
kapują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kapowałem
+(e)m kapował
kapowałam
+(e)m kapowała
kapowałom
+(e)m kapowało
kapowaliśmy
+(e)śmy kapowali
kapowałyśmy
+(e)śmy kapowały
2 os. kapowałeś
+(e)ś kapował
kapowałaś
+(e)ś kapowała
kapowałoś
+(e)ś kapowało
kapowaliście
+(e)ście kapowali
kapowałyście
+(e)ście kapowały
3 os. kapował
kapowała
kapowało
kapowali
kapowały

bezosobnik: kapowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kapował
będę kapować
będę kapowała
będę kapować
będę kapowało
będę kapować
będziemy kapowali
będziemy kapować
będziemy kapowały
będziemy kapować
2 os. będziesz kapował
będziesz kapować
będziesz kapowała
będziesz kapować
będziesz kapowało
będziesz kapować
będziecie kapowali
będziecie kapować
będziecie kapowały
będziecie kapować
3 os. będzie kapował
będzie kapować
będzie kapowała
będzie kapować
będzie kapowało
będzie kapować
będą kapowali
będą kapować
będą kapowały
będą kapować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kapujmy
2 os. kapuj
kapujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kapowałbym
bym kapował
kapowałabym
bym kapowała
kapowałobym
bym kapowało
kapowalibyśmy
byśmy kapowali
kapowałybyśmy
byśmy kapowały
2 os. kapowałbyś
byś kapował
kapowałabyś
byś kapowała
kapowałobyś
byś kapowało
kapowalibyście
byście kapowali
kapowałybyście
byście kapowały
3 os. kapowałby
by kapował
kapowałaby
by kapowała
kapowałoby
by kapowało
kapowaliby
by kapowali
kapowałyby
by kapowały

bezosobnik: kapowano by

bezokolicznik: kapować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

kapując

gerundium: kapowanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapowanie
kapowania
D. kapowania
kapowań
C. kapowaniu
kapowaniom
B. kapowanie
kapowania
N. kapowaniem
kapowaniami
Ms. kapowaniu
kapowaniach
W. kapowanie
kapowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kapujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kapujący
kapujący
kapujący
kapujące
kapująca
D. kapującego
kapującego
kapującego
kapującego
kapującej
C. kapującemu
kapującemu
kapującemu
kapującemu
kapującej
B. kapującego
kapującego
kapujący
kapujące
kapującą
N. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
kapującą
Ms. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
kapującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kapujący
kapujący
kapujące
kapujące
D. kapujących
kapujących
kapujących
kapujących
C. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
B. kapujących
kapujących
kapujących
kapujące
N. kapującymi
kapującymi
kapującymi
kapującymi
Ms. kapujących
kapujących
kapujących
kapujących

odpowiednik aspektowy: zakapować

Składnia

bez ograniczeń + kapować +
(KOMU) + (na KOGO)
bez ograniczeń + kapować +
(do KOGO) + (na KOGO)

3. obserwować

Definicja

pot. 
patrzeć uważnie i przez dłuższy czas w określonym celu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obserwować

Cytaty

U nas i w ósmej na korytarzu stały czujki kapujące, czy kto nie nadchodzi, a inni patrzyli z otwartych okien na drogę.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kapuję
kapujemy
2 os. kapujesz
kapujecie
3 os. kapuje
kapują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kapowałem
+(e)m kapował
kapowałam
+(e)m kapowała
kapowałom
+(e)m kapowało
kapowaliśmy
+(e)śmy kapowali
kapowałyśmy
+(e)śmy kapowały
2 os. kapowałeś
+(e)ś kapował
kapowałaś
+(e)ś kapowała
kapowałoś
+(e)ś kapowało
kapowaliście
+(e)ście kapowali
kapowałyście
+(e)ście kapowały
3 os. kapował
kapowała
kapowało
kapowali
kapowały

bezosobnik: kapowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kapował
będę kapować
będę kapowała
będę kapować
będę kapowało
będę kapować
będziemy kapowali
będziemy kapować
będziemy kapowały
będziemy kapować
2 os. będziesz kapował
będziesz kapować
będziesz kapowała
będziesz kapować
będziesz kapowało
będziesz kapować
będziecie kapowali
będziecie kapować
będziecie kapowały
będziecie kapować
3 os. będzie kapował
będzie kapować
będzie kapowała
będzie kapować
będzie kapowało
będzie kapować
będą kapowali
będą kapować
będą kapowały
będą kapować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kapujmy
2 os. kapuj
kapujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kapowałbym
bym kapował
kapowałabym
bym kapowała
kapowałobym
bym kapowało
kapowalibyśmy
byśmy kapowali
kapowałybyśmy
byśmy kapowały
2 os. kapowałbyś
byś kapował
kapowałabyś
byś kapowała
kapowałobyś
byś kapowało
kapowalibyście
byście kapowali
kapowałybyście
byście kapowały
3 os. kapowałby
by kapował
kapowałaby
by kapowała
kapowałoby
by kapowało
kapowaliby
by kapowali
kapowałyby
by kapowały

bezosobnik: kapowano by

bezokolicznik: kapować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

kapując

gerundium: kapowanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapowanie
kapowania
D. kapowania
kapowań
C. kapowaniu
kapowaniom
B. kapowanie
kapowania
N. kapowaniem
kapowaniami
Ms. kapowaniu
kapowaniach
W. kapowanie
kapowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kapujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kapujący
kapujący
kapujący
kapujące
kapująca
D. kapującego
kapującego
kapującego
kapującego
kapującej
C. kapującemu
kapującemu
kapującemu
kapującemu
kapującej
B. kapującego
kapującego
kapujący
kapujące
kapującą
N. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
kapującą
Ms. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
kapującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kapujący
kapujący
kapujące
kapujące
D. kapujących
kapujących
kapujących
kapujących
C. kapującym
kapującym
kapującym
kapującym
B. kapujących
kapujących
kapujących
kapujące
N. kapującymi
kapującymi
kapującymi
kapującymi
Ms. kapujących
kapujących
kapujących
kapujących

Składnia

bez ograniczeń + kapować +
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

Frazeologizmy

Kto nie pije, ten kapuje
Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj