UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

upalić

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. palić

1. kawę

Definicja

poddać działaniu wysokiej temperatury w celu nadania określonych, pożądanych właściwości

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Połączenia

upalić kawę, parę kawałków cukru
świeżo upalona mokka, źle upalona kawa

Cytaty

Oczyszczoną i ostruganą rzepę poszatkować jak makaron [...] wrzucić do rondla, w którym wpierw upalić na jasny karmel parę kawałków cukru, a dodawszy łyżkę masła i trochę soli, obrumienić na silnym ogniu.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Urosła rzepka, Dziennik Polski, 2002-06-01

Często w paczkach ze źle upaloną kawą - a taka niestety nadal pojawia się w naszych sklepach - ziarna mają bardzo różny stopień zbrązowienia.

źródło: NKJP: Magdalena Łuków: Informacje rynkowe, 1998, prasa

Jednakże da się upalić kawę bez profesjonalnych urządzeń, np. dzięki opalarce do farby (ktoś z Forumowiczów już o tym pisał) lub w piekarniku, trzeba jednak uzyskać temperaturę 500F, czyli 260 stopni Celsjusza.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	upalę	upalimy
2 os.	upalisz	upalicie
3 os.	upali	upalą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upaliłem +(e)m upalił	upaliłam +(e)m upaliła	upaliłom +(e)m upaliło	upaliliśmy +(e)śmy upalili	upaliłyśmy +(e)śmy upaliły
2 os.	upaliłeś +(e)ś upalił	upaliłaś +(e)ś upaliła	upaliłoś +(e)ś upaliło	upaliliście +(e)ście upalili	upaliłyście +(e)ście upaliły
3 os.	upalił	upaliła	upaliło	upalili	upaliły

bezosobnik: upalono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		upalmy
2 os.	upal	upalcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upaliłbym bym upalił	upaliłabym bym upaliła	upaliłobym bym upaliło	upalilibyśmy byśmy upalili	upaliłybyśmy byśmy upaliły
2 os.	upaliłbyś byś upalił	upaliłabyś byś upaliła	upaliłobyś byś upaliło	upalilibyście byście upalili	upaliłybyście byście upaliły
3 os.	upaliłby by upalił	upaliłaby by upaliła	upaliłoby by upaliło	upaliliby by upalili	upaliłyby by upaliły

bezosobnik: upalono by

bezokolicznik: upalić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upaliwszy

gerundium: upalenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	upalenie	upalenia
D.	upalenia	upaleń
C.	upaleniu	upaleniom
B.	upalenie	upalenia
N.	upaleniem	upaleniami
Ms.	upaleniu	upaleniach
W.	upalenie	upalenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: upalony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upalony	upalony	upalony	upalone	upalona
D.	upalonego	upalonego	upalonego	upalonego	upalonej
C.	upalonemu	upalonemu	upalonemu	upalonemu	upalonej
B.	upalonego	upalonego	upalony	upalone	upaloną
N.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym	upaloną
Ms.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym	upalonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upaleni	upaleni	upalone	upalone
D.	upalonych	upalonych	upalonych	upalonych
C.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym
B.	upalonych	upalonych	upalonych	upalone
N.	upalonymi	upalonymi	upalonymi	upalonymi
Ms.	upalonych	upalonych	upalonych	upalonych

odpowiedniki aspektowe: upalać , palić

Składnia

Rz _osobowy

upalić

2. kawałek kiełbaski

Definicja

zniszczyć fragment czegoś, poddając działaniu ognia albo wysokiej temperatury

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Połączenia

upalić kawałek kiełbaski
upalony koniec czegoś

Cytaty

Owa żagiew miała jeszcze jedną zaletę: można było jej upalonym końcem wykonywać rysunki [...].

źródło: NKJP: Andrzej Nazar: Forma dla ognia, Dziennik Polski, 2000-09-06

Nic specjalnego, a jednak Heniek nie mógł sobie odmówić – życie krótkie! – upalił kawałek kiełbaski i spróbował, zanurzywszy uprzednio w majonezie.

źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005

A Ty, Boże, daj mi zapomnieć, zapomnieć, jak wygląda człowiek bez rąk. Niby miał, no miał. Upalone kikutki. Takiemu byłoby łatwiej na tych plastikowych siedziskach.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie Łąki, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	upalę	upalimy
2 os.	upalisz	upalicie
3 os.	upali	upalą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upaliłem +(e)m upalił	upaliłam +(e)m upaliła	upaliłom +(e)m upaliło	upaliliśmy +(e)śmy upalili	upaliłyśmy +(e)śmy upaliły
2 os.	upaliłeś +(e)ś upalił	upaliłaś +(e)ś upaliła	upaliłoś +(e)ś upaliło	upaliliście +(e)ście upalili	upaliłyście +(e)ście upaliły
3 os.	upalił	upaliła	upaliło	upalili	upaliły

bezosobnik: upalono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		upalmy
2 os.	upal	upalcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upaliłbym bym upalił	upaliłabym bym upaliła	upaliłobym bym upaliło	upalilibyśmy byśmy upalili	upaliłybyśmy byśmy upaliły
2 os.	upaliłbyś byś upalił	upaliłabyś byś upaliła	upaliłobyś byś upaliło	upalilibyście byście upalili	upaliłybyście byście upaliły
3 os.	upaliłby by upalił	upaliłaby by upaliła	upaliłoby by upaliło	upaliliby by upalili	upaliłyby by upaliły

bezosobnik: upalono by

bezokolicznik: upalić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upaliwszy

gerundium: upalenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	upalenie	upalenia
D.	upalenia	upaleń
C.	upaleniu	upaleniom
B.	upalenie	upalenia
N.	upaleniem	upaleniami
Ms.	upaleniu	upaleniach
W.	upalenie	upalenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: upalony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upalony	upalony	upalony	upalone	upalona
D.	upalonego	upalonego	upalonego	upalonego	upalonej
C.	upalonemu	upalonemu	upalonemu	upalonemu	upalonej
B.	upalonego	upalonego	upalony	upalone	upaloną
N.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym	upaloną
Ms.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym	upalonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upaleni	upaleni	upalone	upalone
D.	upalonych	upalonych	upalonych	upalonych
C.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym
B.	upalonych	upalonych	upalonych	upalone
N.	upalonymi	upalonymi	upalonymi	upalonymi
Ms.	upalonych	upalonych	upalonych	upalonych

odpowiednik aspektowy: upalać

Składnia

Rz _osobowy

upalić

3. marihuaną

Definicja

pot.

doprowadzić kogoś do odurzenia substancją narkotyczną, wdychaną przez palenie skręta

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Cytaty

Dla niezorientowanych: 1g marihuany spokojnie starczy, aby upalić 2-3 osoby.

źródło: NKJP: Internet

[...] dziewczyna mi mówi, że też chce spróbować (bo nigdy jej nie namawiałem do palenia), ale sprawa wygląda tak, że nie wiem, jak ją upalić. Zna ktoś jakiś sposób?

źródło: Internt: http://hyperreal.info/talk

W kontekście tego zaangażowanego utworu następny jest co najmniej dziwny. [...] to gadki i skojarzenia charakterystyczne dla stanu kompletnego upalenia marihuaną. Dużo śmiechu i dobrej zabawy.

źródło: NKJP: Robert Leszczyński, Gazeta Wyborcza, 1998-11-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	upalę	upalimy
2 os.	upalisz	upalicie
3 os.	upali	upalą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upaliłem +(e)m upalił	upaliłam +(e)m upaliła	upaliłom +(e)m upaliło	upaliliśmy +(e)śmy upalili	upaliłyśmy +(e)śmy upaliły
2 os.	upaliłeś +(e)ś upalił	upaliłaś +(e)ś upaliła	upaliłoś +(e)ś upaliło	upaliliście +(e)ście upalili	upaliłyście +(e)ście upaliły
3 os.	upalił	upaliła	upaliło	upalili	upaliły

bezosobnik: upalono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		upalmy
2 os.	upal	upalcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upaliłbym bym upalił	upaliłabym bym upaliła	upaliłobym bym upaliło	upalilibyśmy byśmy upalili	upaliłybyśmy byśmy upaliły
2 os.	upaliłbyś byś upalił	upaliłabyś byś upaliła	upaliłobyś byś upaliło	upalilibyście byście upalili	upaliłybyście byście upaliły
3 os.	upaliłby by upalił	upaliłaby by upaliła	upaliłoby by upaliło	upaliliby by upalili	upaliłyby by upaliły

bezosobnik: upalono by

bezokolicznik: upalić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upaliwszy

gerundium: upalenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	upalenie	upalenia
D.	upalenia	upaleń
C.	upaleniu	upaleniom
B.	upalenie	upalenia
N.	upaleniem	upaleniami
Ms.	upaleniu	upaleniach
W.	upalenie	upalenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: upalony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upalony	upalony	upalony	upalone	upalona
D.	upalonego	upalonego	upalonego	upalonego	upalonej
C.	upalonemu	upalonemu	upalonemu	upalonemu	upalonej
B.	upalonego	upalonego	upalony	upalone	upaloną
N.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym	upaloną
Ms.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym	upalonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upaleni	upaleni	upalone	upalone
D.	upalonych	upalonych	upalonych	upalonych
C.	upalonym	upalonym	upalonym	upalonym
B.	upalonych	upalonych	upalonych	upalone
N.	upalonymi	upalonymi	upalonymi	upalonymi
Ms.	upalonych	upalonych	upalonych	upalonych

odpowiednik aspektowy: upalać

Składnia

upalić

KOGO + (CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2014